«چوقا»، تن‌پوش مردان بختیاری
کاهکش( پانا)- پیشینه تاریخی چوقا به دلیل شباهت ساختاری آن به جاجیم همانند آن دارای قدمتی بسیار بوده است و تاریخچه آن به زمانی برمی گردد که پشم ریسی، تولید نخ و بافت آغاز شد.
مواد اولیه این رشته صنایع دستی، پشم و نخ پنبه ای است و تولیدکنندگان این نوع پارچه را عمدتاً زنان روستایی تشکیل می دهند که با استفاده از دستگاه‌های بسیار ساده بافندگی ( دار افقی ) با حداکثر عرض ۵۰ سانتی متر می بافند. قبل از شروع بافت، پشم ها را شسته و شانه می زنند و با چرخ ریسندگی دستی به نخ تبدیل می کنند.
فاطمه رحیمی بانوی هنرمند بختیاری در معرفی این صنایع دستی به پانا می گوید: «نخ چله را دو لا کرده با چرخ می تابند و برای چله کشی میخهای چوبی ( تَنو ) را در زمین نصب کرده و متناسب با متراژ چله کشی تعداد آن را مشخص می کنند.»
رحیمی افزود: «بعنوان نمونه برای ۳۰ متر چله از سه عدد میخ و برای ۱۰۰ متر از ۵ عدد استفاده می شود، میخ ها را روبروی هم با فاصله ای معین به زمین می کوبند تا چله ها را از بین آنان عبور دهند، پس از اتمام این مرحله هر یک متر چله را با نخی می بندند تا شل یا سفت نشود؛ آنگاه سر چله را یکی در میان بصورت ضربدری گذارده تا از هم باز نشود.»
وی افزود: «تک تک تارها را از بین دندانه های شانه عبور می دهند که این کار توسط دو تن از زنان صورت می پذیرد و به این عمل «تاف شان» می گویند و به معنای عبور تافه (چله ) از شانه است.»
به گفته رحیمی، مراحل بافت همچون جاجیم است و با عبور ماکو از بین تارها آغاز می شود که با فشار پدال چله ها از هم باز شده و پود از آن بین عبور کرده، آنگاه با شانه بر آن می کوبند و این عمل همچنان تکرار می شود تا بافت بطور کامل تکمیل شود.»
رحیمی در پایان درباره کاربرد چوقا گفت: «باران بر چوقا نفوذ نمی کند و به همین دلیل است مردان در بیشتر اوقات از این بالا پوش استفاده می‌کنند، مردان عشایر بیشتر در حال دامداری و چرای دام هستند و ممکن است در این هنگام با بارش هم مواجه شوند. لباس های زیرین این بالا پوش به فصل های مختلف و سن افراد بستگی دارد.»
خبرنگار دانش آموز: نگین رحیمی
ارسال دیدگاه