مساله شناسی حلقه گمشده در طرح های کتاب خوانی فرهنگ و ارشاد لرستان

توسعه زیرساخت‌های اینترنتی و توسعه اینترنت و انواع شبکه‌های مجازی اجتماعی، دسترسی عموم افراد جامعه به انواع اطلاعات در قالب‌های صوتی، تصویری، متنی و چندرسانه‌ای را فراهم کرده است. این دسترسی به انواع اطلاعات در بستر فضای مجازی، به نظر برخی از کارشناسان فرهنگی باعث دوری مردم از کتاب و کتاب‌خوانی شده است. از این‌رو دستگاه‌های فرهنگی به دنبال طرح‌ها و برنامه‌های خلاقانه برای ترویج کتاب و کتاب‌خوانی بر آمده‌اند. در همین راستا چند روز پیش مدیر کل محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی استان از دو طرح «هر مطب یک کتابخانه» و طرح «هر نهال یک کتاب» در راستای گسترش و ترویج فرهنگ مطالعه، دسترسی عمومی به کتاب و افزایش سرانه مطالعه کتاب، با همکاری چند دستگاه دولتی و بخش خصوصی، خبر دادند.

ضمن خرسندی از دغدغه ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی توسط اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، به نظر می‌رسد برای جلوگیری از هدر رفت سرمایه اجتماعی این اداره کل استانی از طرفی و از طرف دیگر از بین رفتن ارزش معنوی کتاب با توزیع نامتناسب آن، چند نکته را بایستی مدنظر قرار دهند. اینکه آیا این طرح‌ها، چالش اساسی و کلانی که در مقدمه این یادداشت طرح شد را پاسخ خواهند داد؟ آیا مساله کتاب نخواندن در شهر خرم‌آباد (و البته کشور)، عدم دسترسی به کتاب است؟ و این طرح می‌تواند دسترسی به کتاب را برای عموم افراد جامعه فراهم سازد؟ چند درصد از شهروندان خرم‌آبادی در این طرح به کتاب دسترسی پیدا می‌کنند؟ جامعه مخاطب این طرح چه کسانی هستند؟ آیا این طرح می‌تواند «عموم افراد جامعه» را تشویق به کتاب‌خوانی کند؟ چه کتاب‌هایی و چگونه در دسترس مراجعین به مطب‌ها و بیمارستان‌ها قرار می‌گیرد؟ آیا اساساً نیازسنجی از مراجعین به این مراکز صورت گرفته یا قرار است صورت بگیرد؟ محتوا و کیفیت این کتب چگونه ارزیابی می‌شود؟ آیا افراد بیمار و همراهان آنها که علی‌القاعده مخاطب این طرح هستند، در آن شرایط روحی و جسمی آمادگی کتاب خواندن که اساساً یک امر کیفی و همراه با تأمل است را دارند؟ و سؤالات فراوان دیگری که می‌توان مطرح کرد.

به نظر می‌رسد اگر مسئولان فرهنگ و ارشاد استان، ریشه مشکل کتاب نخواندن در جامعه را عدم دسترسی به کتاب فرض کرده باشند، با توجه به جایگاه حاکمیتی خود، بایستی از توسعه زیرساخت‌های فرهنگی در استان حمایت کنند. زیرساخت‌هایی ‌مانند فرهنگسراها و کتابخانه‌های عمومی که می‌توانند افرادی از چندین نسل را بدون توجه به جنس، سن، سطح تحصیلات و... علاقه‌مند به کتاب و کتاب‌خوانی کند.

بار دیگر با تشکر از مسئولان محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، امیدواریم با ایجاد کارگروه‌های فرهنگی از نخبگان استان بتواند، اقدامات نوآورانه‌ای را متناسب با واقعیت‌های جامعه و ظرفیت کلان خود طراحی و به مرحله اجرا برساند.