گذری بر زندگی نامه ابوریحان بیرونی

ابوریحان محمد بن احمد بیرونی در تاریخ ۱۸ام دی ماه سال ۳۵۱ خورشیدی در شهر «کاث» خوارزم دیده به جهان گشود.

پدر وی، ابوجعفر احمد بن علی اندیجانی ، اخترشناس دربار خوارزمشاه بود و مادرش نیز ماما بود. حسادت و بدگویی برخی موجب شد تا پدر ابوریحان را از دربار اخراج کنند . پس اخراج پدر آنها در روستایی در اطراف خوارزم سکونت یافتند.گفته میشود چون آنها برای مردم روستا بیگانه بودند مردم آنها را بیرونی نامیدند و ابوریحان به بیرونی شهرت یافت.

ابوریحان از همان سنین کودکی به کسب دانش علاقه داشت و توانسط به واسطه آشنا شدن با « امیر نصر منصور بن علی بن عراقی » که از دانشمندان بزرگ ایران در ان زمان بود وارد دربار خوارزمشاه شود و به مدرسه سلطانی خوارزم برود.

وی در سن هفده سالگی بوسیله حلقه ای درجه دار که به آن حلقه شاهیه گفته میشد ، به اندازه گیری بلندی نیم روزی یعنی ارتفاع نصف النهار خورشید در زادگاه خویش مشغول شد . ابوریحان تلاش های بسیاری کرد تا رصد های بیشتری انجام دهد اما تنها موفق شد تا انقلاب تابستانی را در یکه روستا نزدیک کاث رصد کند.

ابوریحان در هفتم خرداد ماه سال ۳۸۷ قمری موفق به رصد خورشید گرفتگی شد. در همان سال ها بود که ابوریحان به جایگاهی والا دست یافت و بزرگترین دانشمندان آن زمان حاضر به همکاری با وی بودند . او با بوعلی سینا هم دوره بود و در اصفهان باهم مکاتبه و تبادل نظر داشتند.

جالب است بدانید ابوریحان نسبت به فرقه های مذهبی مختلف با نژاد های متفاوت هیچ گونه تعصب خاصی نشان نمی داده است ، اما همواره در مقابل کار های مختلفی که انجام میدادند حرفی برای گفتن داشته است.

وی آثار زیادی بر جای گذاشته است به طوری که در فهرستی که خودش در سن ۶۵ سالگی از آثارش تهیه کرد نام ۱۱۳ اثر را ذکر کرده است و به دلیل آنکه سال ها پس از آن نیز زندگی کرد توانست با کمک دستیاران و شاگردانش آنها را افزایش دهد و بیش از ۱۵۳ اثر را گردآوری کند. اما متاسفانه در حال حاضر تنها ۳۵ اثر از ابوریحان بیرونی برجای مانده است که مهمترین آنها الباقیه ، اسطرلاب ، سدس ، تحدید ، چگالی ها ، سایه ها، وتر ها، التفهیم، ماللهند، قره الزیجات، قانون مسعودی، ممرها، الجماهر، تسطیح، مغالید و صیدله میباشد.

ابوریحان در سال های زندگی خود کشفیات و اختراعات زیادی همچون چگالی سنج، چاه آرتزین و ... به جا گذاشته بود که متاسفانه بیشتر آنها هم نیز امروزه از بین رفته اند.

ابوریحان بیرونی سرانجام در تاریخ ۲۲ام آذر ماه سال ۴۲۷ خورشیدی در غزنه در گذشت.