مهلت دولت برای تهیه آیین‌نامه‌های قانون هوای پاک بهمن‌ماه به پایان می‌رسد

سید محمد مجابی در گفت‌وگو با پانا با تاكيد بر اهميت هواي پاك در سياستگذاری‌های كشور گفت: رفع آلودگی هوا یکی از موضوعات مهمی است که در سیاست‌های کلی محیط زیست ابلاغی مقام معظم رهبری نیز مورد توجه قرار دارد. با توجه به سیاست‌هایی که مقام معظم رهبری در سال ۹۴ در حوزه محیط زیست ابلاغ کردند، باید برنامه‌های خاصی اجرا شود که یکی از این برنامه‌ها تدوین قانون جامعی برای کاهش آلودگی هوا بود.

رئیس کمیته مستقل محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: با تعاملی که میان دولت و مجلس صورت گرفت، لایحه هوای پاک آماده در ابتدای سال جاری به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و در مردادماه از سوی دولت ابلاغ شد.

وی افزود: قانون هوای پاک دارای ۳۴ ماده است که به برخی موارد در آن برای اولین بار مطرح شده است. برای مثال تاکنون در متون قانونی، موضوع درباره گرد و غبار مطرح نشده بود ولی در قانون هوای پاک به این موضوع پرداخته شده است. همچنین درباره جرم‌انگاری در حوزه آلودگی هوا با وجود اینکه جرم‌زدايي از سیاست‌های کشور است در قانون هوای پاک جرم‌انگاری شده است و درباره افرادی که اقدامشان منجر به آلودگی هوا مي‌شود علاوه بر جبران خسارات، مجازات نيز اعمال خواهد شد.

معاون سابق امور پارلمانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: یکی دیگر از نکاتی که در قانون به آن توجه شده است آلاینده‌های ثابت و متحرک در موضوع آلودگی هواست به ویژه در مواقعی که وارونگی هوا صورت می‌گیرد و آسیب زیادی به سلامت وارد می‌کند. در این راستا در همه شهرهایی که بالای ۵۰۰ هزار نفر جمعیت دارند، باید موتورخانه‌هامورد بررسی و بهینه‌سازی نوع مصرف قرار گيرد.

کاهش سن معاینه فنی خودروها در راستای اجرای قانون هوای پاک

وی افزود: علاوه بر این درباره آلاینده‌های متحرک که قسمت عمده آنها را خودروها تشكيل مي‌دهند باید مورد معاینه فنی قرار بگیرند. در راستای اجرای قانون هوای پاک، سن معاینه فنی خوردوهای عمومی به یک‌سال کاهش پیدا کرده و برای سایر خودروها نیز از پنج سال به چهارسال رسیده است.

مجابی در ادامه با اشاره به موضوع گارانتی خودروها از نظر زیست‌محیطی نیز گفت: در این قانون موضوع گارانتی خوروها به لحاظ اثرات زیست محیطی مورد توجه قرار گرفته است و چه واردکنندگان و چه تولیدكنندگان خودرو مکلف‌اند شاخص‌هاي مربوط به سلامت خودرو و کاهش آلودگی هوا را ضمانت کنند.

رئیس کمیته مستقل محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام تصریح کرد: همچنین برای اولین بار در این قانون به موضوع بیمه خودروها از جنبه فرسودگی نیز توجه شده است. خودروهای فرسوده سن قابل ملاحظه‌ای دارند و میزان تولید آلودگی آنها بالاست که طبق قانون مذکور، بیمه فرسودگي خودروها و تهیه آیین‌نامه‌ای در این زمینه بر عهده بیمه مرکزی قرار دارد.

وی تأکید کرد: همچنین در قانون هوای پاک به موضوع سوخت استاندارد نیز توجه شده است که در این راستا باید سوخت خودروها مورد توجه جدی قرار بگیرد. در قانون مذکور به نوع خودروهایی که پاک هستند نیز توجه شده است و خودروها و موتورهای برقی از مشوق‌های لازم برخوردارند تا رویکرد جامعه به سمت استفاده از این وسایل حرکت کند.

رئیس کمیته مستقل محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت همچنین درباره ضرورت افزایش ناوگان حمل و نقل عمومی در راستای کاهش آلودگی هوا بیان کرد: از مسایل دیگری که در قانون هوای پاک مورد توجه قرار گرفته است موضوع افزایش ناوگان حمل و نقل عمومی با اولویت شهرهای بالای یک میلیون نفر است.

به گفته مجابی، در قانون هوای پاک که برای اولین بار به موضوع گرد و غبار پرداخته شده است و حق‌آبه طبیعت و تالاب‌های مستعد ایجاد گرد و غبار مد نظر قرار گرفته است.

وی خاطرنشان کرد: به سرانه فضای سبز در شهرها و مسأله امواج و آلودگی صدا نیز به طور مشخص در قانون هوای پاک پرداخته شده است. در واقع این قانون موارد متعددی را در بر می‌گیرد که خلأهای قانونی در زمینه‌های مختلف مرتفع خواهد شد اما آنچه اهمیت دارد این است که برای اجرایی کردن این قانون باید به مواردی توجه شود که مهم‌ترین آن تکالیف دولت و دستگاه‌های اجرایی برای تهیه آیین‌نامه‌ اجرایی قانون هوای پاک است که باید در دولت به تصویب برسد.

تخصیص ۲۰ درصد از جرایم آلودگی به صندوق ملی محیط زیست

معاون سابق امور پارلمانی سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: از نکات دیگری که در قانون هوای پاک مورد توجه قرار گرفته است، میزان جرایم آلودگی است. در گذشته جرایم آلودگی به خزانه دولت واریز می‌شد منتهی در حوزه برطرف کردن عوارض آلودگی هزینه‌ای اخذ نمی‌شد که قرار است طبق قانون هوای پاک، این جرایم به حساب صندوق دولت واریز شود و ۲۰ درصد از میزان جرایم برای جبران آلودگی هوا و خسارت‌های محیط زیستی هزینه شود. تحقق این موضوع اقدام موثری است که در برخی موارد برای جوگیری از افزایش آلودگی هوا اعمال می‌شود و در برخی موارد نیز مشوق‌های لازم لحاظ شده است.

وی افزود: بر اساس قانون هوای پاک خسارات زیست محیطی باید جبران شود و ۲۰ درصدی که به عنوان جریمه در نظر گرفته شده است به صندوق ملی محیط زیست واریز می‌شود. صندوق ملی محیط زیست، نهادی عمومی است که بر اساس قانون برنامه چهارم شکل گرفت و در قوانین برنامه پنجم توسعه نیز تمدید شد. در این صندوق هزینه‌ها باید برای رفع مسایل آلودگی هوا هزینه شود.

مجابی تصریح کرد: هم اکنون از برخی صنایعی که دارای اثرات آلودگی هستند عوارض آلودکی اخذ می‌شود که یک درصد است اما همین یک درصد نیز برای رفع آلودگی هزینه نمی‌شود.

رئیس کمیته مستقل محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام درخصوص زمان تهیه آیین‌نامه‌های مربوط به قانون هوای پاک نیز گفت: با توجه به اینکه دولت قانون هوای پاک را در انتهای مردادماه ابلاغ كرد و باید طی شش ماه پس از آن آیین‌نامه‌های اجرایی را تهیه کند که تکلیف ۶ ماهه دولت در بهمن‌ماه سال جاری به اتمام می‌رسد و تا آن زمان دولت حتما باید اقدامات قانونی را انجام دهد.

تعیین اعتبارات ویژه برای موضوع گرد و غبار در لایحه بودجه ۹۷

مجابی ادامه داد: در اجرایی شدن یک قانون علاوه بر اینکه باید آیین‌نامه مناسب لحاظ شود، باید اعتبارات مناسب نیز در نظر گرفته شود. برای قانون هوای پاک در لایجه بودجه سال ۹۷ مواردی برای گرد و غبار، پسماند و حل مشکلات محیط زیست در نظر گرفته شده است که اگر اعتبارات در مجلس به تصویب برسد، اجرای قانون هوای پاک را تضمین می‌کند.

وی با اشاره به اهمیت مشارکت مردم در حل مشکلات مربوط به آلودگی هوا گفت: در کنار قانونی که تصویب می‌شود آنچه اهمیت دارد، التزام عموم جامعه و مشارکت مردم در اجرای آن است. آلودگی هوا عنصر مهمی است و باید همه مردم نسبت به مسایلی که منجر به افزایش آلودگی هوا می‌شود، دغدغه داشته باشند. امیدوارم با قدم‌هایی که در راستای سیاست‌های ابلاغی رهبری در حوزه محیط زیست برداشته شده است و در برنامه ششم توسعه نیز لحاظ شده است، بتوانیم شاهد مشارکت مردم باشیم تا در نهایت روند کاهش آلودگی هوا بهبود یابد.

تعیین مجازات برای دستگاه‌هایی که به وظایف خود عمل نمی‌کنند

مجابی همچنین درخصوص تکالیف دستگاه‌ها در اجرای طرح‌های مربوط به آلودگی هوا گفت: در قانون هوای پاک به طور مشخص تکلیف دستگاه‌ها مشخص شده است ضمن اینکه طبق قانون اگر افراد چه حقیقی و چه حقوقی بخواهند نسبت به این قانون سرپیجی کنند، مجازات‌های لازم برای آن‌ها دیده شده است. به عنوان مثال در تبصره دو ماده دو این قانون اگر كاركنان مراکز معاینه فنی خودرو اقدام قانونی را در راستای تکلیف خود انجام ندهند، براساس ماده ۵۴۰ قانون مجازات اسلامی محکوم می‌شوند.

وی تأکید کرد: نوع برخورد با دستگاه‌هایی که طبق قانون هوای پاک به وظایف خود عمل نمی‌کنند، مشخص و مجازات هم تعيين شده است. البته معتقدیم قانونی کارآمد است که علاوه بر ضمانت اجرا، افراد نیز به اجرای آن متعهد باشند.