اصول یادداشت نویسی

یادداشت چیست؟

یادداشت‌ها؛ مقاله‌هایی‌ هستند که معمولاً در مطبوعات جای ثابتی ندارند و با عناوین گوناگونی درج می شوند.

یادداشتها دارای انواع گوناگونی است و از نظر موضوع خبری بسیار متنوع است و محدودۀ خاصی ندارند موضوع‌های گوناگونی نظیر مسائل شهری، روابط انسانی، مشکلات اجتماعی، حوادث کوچک و بزرگ، ‌اظهار نظر در مورد رویدادهای مختلف ورزشی، هنری،‌فرهنگی، ‌و ..می‌تواند موضوع یادداشت باشد.

نثر این مقاله‌ها نیز برخلاف سرمقاله _که الزاماً باید وزین و متین باشد_محدود به نثر خاصی نیست. نثر کلاسیک و جدی،‌طنز، هزل، فکاهه و ... انتخاب با نویسنده است و بستگی به ذوق قریحه و سبک او دارد .

ویژگیهای یادداشت

• انتقاد نیز در آنها جایگاه ویژه‌ای را داراست و معمولاً یادداشت ماهیت انتقادی دارد.

• برخی از این مقاله‌ها که بطور مستمر و تحت عنوان کلی خاصی به چاپ می‌رسند ،‌جا و ستون معینی را به خود اختصاص می‌دهند و دلیل عمده این کار استمرار مقاله با توجه به جاذبه‌های انتقادی یا طنز آن است.(مثل ستون "دو کلمه حرف حساب" در روزنامه اطلاعات که یادداشتهایی با مضمون طنز بود.)

چنین مقاله‌هائی با عناوین ثابت چاشنی برخی از نشریات هستند و خوانندگان فراوانی هم دارد . از «چرند و پرند» دهخدا در صور اسرافیل تا مقاله‌هایی که کم و بیش نظیر آن در دوره کنونی انتشار می‌یابند،‌همواره از ستون‌های پرطرفدار بشمار می‌روند.

• اسم و امضای نویسنده باید در پای این مقاله‌ها بیاید تا آنچه در مقاله آمده است، نظر نشریه محسوب نشود ، هرچند نام مستعار.

• لازم است دیدگاه و مشی نشریه با نظر نویسنده مقاله همخوانی داشته باشد.

• یادداشت‌ها،‌با عناوین دیگری مثل "روزشمار"، "یادداشت روز" در روزنامه‌ها،‌چاپ می‌شود.«یادداشت هفته» در هفته نامه‌ها،‌«یادداشت ماه» در ماهنامه‌ها و دیگر عناوین چون؛یادداشت‌های سردستی، دیدگاه، نگاه و... که با توجه به سلیقه و ذوق نویسنده و نظر گردانندگان نشریه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• از نظر حجم و اندازه از یک عبارت کوتاه تا چند بند را شامل می‌شود.

• در یادداشت‌ها،‌نویسنده ملزم به ارائه راه حل یا پیشنهاد نیست و می‌تواند صرفاً نظر خود را در مورد یک رویداد خبری بیان کند.

• نکته دیگر آنکه یادداشت‌ها بار حقوقی برای نشریه ایجاد نمی‌کند و نظر نویسنده یادداشت، نظر نشریه محسوب نمی‌شود. و معمولا تبعات حقوقی دربرندارد.

*اکنون به دو نمونه یادداشت کوتاه توجه کنید:

۱) روزنامه اطلاعات_ ۸ مهر ۱۳۶۹_صفحه ۳ (دو کلمه حرف حساب):

مجهولات سیاسی

«تجدید روابط ایران و انگلیس در نیویورک اعلام شد. »- خبرگزاریها

-حال اگر در آینده،‌تجدید روابطی- زبان لال!!- در «لندن» اعلام شود، شما بفرمایید بین ایران و چه کشوری خواهید بود؟

لطفاً پاسخ پیشکی خودتان را به این سؤال همیشگی! به همان آبدارخانه خودمان ارسال فرمایید لازم نکرده به روابط عمومی وزارت خارجه بفرستید!

«گل آقا»

۲) روزنامه اخبار- چهارشنبه ۴ مرداد ۷۴ -صفحه ۲(ستون یادداشت‌های روز):

در راستای خودگردانی

«شنیدم در راستای خودگردان شدن همگانی، یک مرکز هنری هم به جرگه سرمایه‌گذاران پیوست و ضمن ۲۰ درصد سرمایه‌گذاری در امور هنری و فرهنگی ، ۸۰ درصد در بهره برداری از چاه‌های نفت سرمایه‌گذاری کرده است. هر چه باشد مراکز هنری هم نیاز به سوخت دارند، نفت برای گرم نگهداشتن مرکز در زمستان و گاز برای طبخ غذا »

منبع: مقاله نویسی در مطبوعات: حسین قندی / تغییرات نگارشی از واحد آموزش پانا