کم‌شدن سالانه11میلیارد متر مکعب از ذخایر آبی/نشست زمین و ایجاد فروچاله

به گزارش پانا، دکتر علی باقری، عضو هیات علمی گروه منابع آب دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت‌مدرس در هشتمین جلسه از جلسات هم‌اندیشی استادان دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس با موضوع «مدیریت بحران آب یا بحران مدیریت آب» ضمن ارائه مفاهیم پایه در مورد چرخه آب در طبیعت و منابع آب زیرزمینی به منظور فراهم آوردن زمینه­ درک مشترک اظهار کرد: چرخه آب در طبیعت یا سیکل هیدرولوژی یک چرخه طبیعی است که با انرژی خورشید باعث تبخیر آب از روی سطح اقیانوس‌­ها و دریاها و تشکیل ابر می‌شود. ابرها توسط انرژی باد به حرکت در می‌آیند و در مناطق مرتفع به شکل باران و برف رطوبت موجود در خود را به سطح زمین منتقل می­‌کنند. بخشی از بارش رسیده به سطح زمین به اعماق آن نفوذ می­‌کند و به آب‌های زیرزمینی می­‌پیوندد و بخشی دیگر به شکل رواناب بر سطح زمین جاری می‌شود و در مسیر خود به سوی اقیانوس‌­ها وظیفه توزیع آب به مصارف مختلف و حمل مواد و آلاینده‌ها را به انجام می‌­رساند.

وی افزود: فعالیت‌های انسانی در قالب تغییر کاربری اراضی، ورود آلاینده و برداشت از منابع آب بر مؤلفه­‌های مختلف چرخه­ آب تأثیر می‌گذارد و از این بابت بیلان طبیعی منابع آب دستخوش تغییر می‌شود، به طوری که امروزه در کشور با حدود ۱۱ میلیارد متر مکعب در سال بیلان منفی منابع آب مواجه هستیم. این به معنی آن است که در هر سال ۱۱ میلیارد متر مکعب از ذخایر استاتیک آبی که در سفره­‌های آب زیرزمینی طی قرون و اعصار ذخیره شده بودند، کم می­‌شود. پیامد این موضوع پایین رفتن سطح تراز آب‌های زیرزمینی و به دنبال آن نشست زمین و ایجاد فروچاله در دشت‌ های کشور است. نمونه‌هایی از این نشست‌ها و فروچاله‌ها در دشت رفسنجان و دشت کبودرآهنگ به وقوع پیوسته است. به همین دلیل میزان مصرف از منابع آب باید کمتر از نرخ تجدید سالانه آن باشد.

در ادامه جلسه در مورد عواملی بحث شد که خواسته یا ناخواسته باعث تقویت نیروی محرکه توسعه کشاروزی بوده است. از این دست عوامل، به نقش جهت‌گیری‌هایکشور در سیاست‌گذاری­‌های اقتصادی اشاره شد که نمود آن در قالب قوانین کشور انعکاس پیدا کرده است.