هفت‌سین نوروزی و داستان سین‌های آن

به گزارش خبرنگار آموزش و پرورش پانا، معروف ترین نماد سال نوی ایرانی هفت سین است. هفت‌سین سفره‌ای است که ایرانیان هنگام نوروز می‌آرایند. این سفره ممکن است روی زمین یا روی میز گذاشته شود. اعضای خانواده معمولاً لحظهٔ تحویل سال را در کنار سفرهٔ هفت‌سین می‌گذرانند. بعضی‌ها نیز سفره را تا مدت سیزده روز پس از نوروز نگاه می‌دارند و در پایان این دوره، در روز سیزده نوروز، سبزه را به آب می‌دهند.

سین‌های این سفره و حضوری نمادین در آیین آغاز سال نو

از این سین‌ها (و نیز اجزای دیگر این سفره) معمولا به نماد مفاهیمی چون نوزایی، باروری، فراوانی، ثروت و مانند آنها یاد می‌شود. بعضی نیز این اجزا را به خدایان ایران باستان، بالاخص آناهیتا و سپندارمذ، ایزدبانوهای آب و خاک، نسبت می‌دهند.

سبزه از اجزای اصلی سفره شمرده می‌شود و معمولا از گندم، یونجه، یا عدس سبزشده است که ممکن است بر کوزه سبز کنند. از دیگر اجزای خاص‌تر این سفره می‌توان از سمنو و سنبل نام برد که در مواقع دیگر سال کمتر حضور دارند.ناگفته نماند که برخی از اجزا، که بسیاری از مردم در سفره هفت سین قرار می‌دهند، نادرست است. زیرا همه آن اجزا باید دارای منشا گیاهی و خوردنی باشند، که این سمبلها به صورت زیر نمایان می شوند:

۱- سبزه، یا جوانه گندم یا عدس به نشانه تولدی دوباره، فراوانی، برکت، شادابى، سرسبزى و نشانگر زندگى بشر و پیوند او با طبیعت است.

۲- سمنو، که مخلوطی از گندم آرد شده و شیرین شده است و به نوعی نشان دهنده مهارت آشپزی ایرانیان است و نمادی از زایش و باروری گیاهان است.

۳- سیب، به نشانه سلامتی و زیبائی و نمادی از بارورى و زایش است.

۴- سنجد، نماد عشق و دلباختگى است و درامدی بر تولد و زایندگى.

۵- سیر، به نشانه دارو و سلامتی و نماد چاشنى و محرک شادى در زندگى است.

۶- سماق، که به زنگ خورشید در هنگام طلوع است با طلوع خورشید بدی از میان می رود.

۷- سرکه، نشان دهنده صبر است (زیرا مدتها طول می کشد که سرکه بوجود آید)

البته غیر از این گیاهان و میوه هاى سفره نشین، خوان نوروزى اجزاى دیگرى هم داشته است: در این میان تخم مرغ نماد زایش و آفرینش است و نشانه اى از نطفه و نژاد. آینه نماد روشنایى است و حتماً باید در بالاى سفره جاى بگیرد. آب و ماهى نشانه برکت در زندگى هستند. ماهى به عنوان نشانه اسفندماه بر سفره گذاشته مى شود و سکه که نمادى از امشاسپند شهریور (نگهبان فلزات) است و به نیت برکت و درآمد زیاد انتخاب شده است. شاخه هاى سرو، سنبل، دانه هاى انار، گل بیدمشک، شیر نارنج، نان و پنیر، شمعدان و… را هم مى توان جزو اجزاى دیگر سفره هفت سین دانست. کتاب مقدس هم یکى از پایه هاى اصلى خوان نوروزى است و براساس آن هرخانواده اى به تناسب مذهب خود، کتاب مقدسى را که قبول دارد بر سفره مى گذارد.

چنانچه مسلمانان قرآن، زرتشتیان اوستا و کلیمیان تورات را بر بالاى سفره‌هایشان جاى مى‌دهند. بر سر سفره زرتشتیان در کنار اسپند و سنجد، آویشن هم دیده مى شود که گویا خاصیت ضدعفونى کننده و دارویى دارد و به نیت سلامتى و بیشتر به حالت تبریک بر سر سفره گذاشته مى شود.

در اساس‌ بین‌ اقوام‌ هند و اروپایی، و نیز ایرانیان‌ و هندوان، عدد هفت‌ خوش ‌یمن‌ و مبارک‌ تلقی‌ شده‌ است؛ و از همین‌ روست‌ که‌ در فرهنگ‌ ایرانی‌ ما - که‌ بنیانش‌ بر باورهای‌ دینی‌ استوار است‌ - در سفره‌ عید که‌ سفره‌ای‌ دلپذیر و خوش ‌یمن‌ و سرشار از امید به‌ بهبودی‌ و رونق‌ بیشتر است، هفت‌ سین‌ چیده‌ می‌‌شود؛ به‌ این‌ امید که‌ سال‌ نو پر برکت‌ و مبارک‌ باشد.