پنجاه‌وپنجمین سالروز تولد «تیم برتون»، کارگردان سرشناس و صاحب‌سبک آمریکایی

به گزارش سرویس فرهنگی پانا؛ تیم برتون به دلیل دیدگاه متفاوت، سبک ویژه و منحصربه‌فرد در فیلمسازی و طراحی شخصیت‌هایی عجیب و متفاوت معروف شده‌است و از برجسته‌ترین کارگردان‌ها به شمار می‌رود. او تاکنون بارها برای جوایز گوناگونی از جمله گلدن گلوب و اسکار نامزد شده‌است و جوایزی را نیز دریافت کرده‌است. برتون همچنین نویسنده و نقاش کتاب شعر «مرگ غم‌انگیز پسر صدفی و قصه‌های دیگر» در سال ۱۹۹۷ و همچنین کتاب طراحی‌هایش یعنی «هنر تیم برتون» در سال ۲۰۰۹ است.

وی اولین‌بار در سال ۱۹۸۵ برای فیلم «ماجرای بزرگ پی» پشت صندلی کارگردانی نشست، اما با فیلم «بیتل جوس» بود که در سال ۱۹۸۸ به شهرت رسید.

«تیم برتون» که ۱۴ فیلم بلند در کارنامه سینمایی‌اش دیده می‌شود، از معدود کارگردانانی است که تقریبا در همه ژانرها فیلم ساخته است؛«مریخ حمله می‌کند» و «سیاره میمون‌ها» در ژانر علمی-داستانی تا «ماهی بزرگ» در ژانر فانتزی، «عروس مرده» نامزد جایزه اسکار در شاخه انیمیشن،«سوئینی تاد» در ژانر موزیکال و «چارلی و کارخانه شکلات‌سازی» در ژانر کودکان.

«تیم برتون» در منطقه «بربانک» متولد و بزرگ شد، منطقه‌ای که قطب صنعت فیلم و تلوزیون در هالیوود بود. وی که در دوران کودکی زندگی چندان خوبی نداشت و پدرومادرش به دلیل مشغله زیاد، توجه چندانی به او نمی‌کردند، بزرگ‌ترین تفریح‌اش نشستن مقابل تلویزیون و تماشای فیلم بود که همین امر علاقه به فیلم و سینما را در او ایجاد کرد.

پس از پایان دوره دبیرستان، تیم برتون به انجمن هنر کالیفرنیا رفت و در آنجا در رشته انیمیشن دوره کارآموزی گذراند. بعد از گذراندن این دوره موفق شد در کمپانی «والت دیسنی» به‌ عنوان دستیار انیماتور شروع به کار کند. وی ابتدا در دیسنی چند انیمیشن کوتاه ازجمله «وینسنت»(۱۹۸۲) را ساخت که در چند جشنواره خوش درخشید. برتون از قدرت تخیل فوق‌العاده‌ای برخوردار بود که با اندیشه‌های خاص و ویژه‌ای که داشت آمیخته بود که الیته این دیدگاه‌ها چندان با سیاست‌های دیسنی هماهنگی نداشت.

در سال ۱۹۸۵ بود که تیم برتون اولین فیلم بلند خود را کارگردانی کرد. این فیلم که «ماجرای بزرگ پی.وی» نام داشت، داستان کودکی را در قالب یک مرد بیان می‌کرد. قهرمان قصه «پی.وی هرمن» نام داشت که در جست‌وجوی دوچرخه گمشده خود به همه جا می‌رود. این فیلم به‌طور کامل دربرگیرنده تفکرات برتون بود.

این کارگردان سرشناس دومین فیلم بلند خود را با نام «بیتل جویس» در سال ۱۹۸۸ ساخت که بسیار درخشان‌تر از «ماجرای بزرگ پی.وی» بود. این فیلم یک کمدی جذاب با جلوه‌های ویژه ماهرانه درباره زن و شوهر مرده‌ای بود که قصد دارند مستاجرین شرور خانه‌شان را بیرون بیندازند و برای این کار از روحی وحشتناک به‌نام «بیتل جویس» کمک می‌گیرند.

عمده شهرت برتون به‌واسطه آغاز ساخت سری فیلم‌های «بتمن» بود. برتون در سال ۱۹۸۹ سراغ یک داستان کمیک معروف درباره قهرمانی نقاب‌دار به‌نام "بتمن" رفت. این فیلم با هزینه ۵۰ میلیون دلاری ساخته شد و بسیار مورد استقبال منتقدین و تماشاگران قرار گرفت. این استقبال کمپانی برادران وارنر را ترغیب کرد تا سفارش ساخت قسمت دوم را نیز به برتون بدهند.

فیلم بعدی برتون «ادوارد دست قیچی» بود که در سال ۱۹۹۰ ساخته شد، فیلمی تلخ که از همه ویژگی‌های فیلم‌های برتون برخوردار بود. این فیلم ماجرای افسانه‌ای درباره پسری به‌نام «ادوارد» است که به‌ جای دو دست، دو قیچی دارد. پسری که در شب کریسمس آرزویی جز اینکه به یک انسان معمولی تبدیل شود ندارد.

«جانی دپ» که بعد از این فیلم در چند پروژه دیگر نیز با برتون همکاری کرد، در این فیلم در نقش ادوارد بازی بسیار چشم‌گیری به نمایش گذاشت. در سال ۱۹۹۲ بود که برتون دنباله‌ فیلم «بتمن» را که به کمپانی برادران وارنر وعده داده بود ساخت. این فیلم «بتمن بازمی‌گردد» نام داشت و خوش ساخت‌تر از فیلم قبلی بود.

دو سال بعد از آن برتون فیلم «ادوود» را ساخت. این فیلم درباره زندگی و فیلم‌های بدترین کارگردان تاریخ سینما به‌نام «ادوارد دی‌وود جونیور» بود. برتون خود این فیلم را یکی از

بهترین و کامل‌ترین فیلم‌هایش می‌داند. این فیلم نامزد دریافت نخل طلای جشنواره کن بود.

برتون در سال ۱۹۹۶ به سراغ یک پروژه بزرگ درباره حمله موجودات مریخی به کره زمین رفت که «مریخ حمله می‌کند» نام داشت. این فیلم چندان مورد استقبال منتقدین قرار نگرفت، اما تصویری که برتون از موجودات فضایی ارائه داد در نوع خود جذاب بود.

این فیلم‌ساز صاحب‌نام در سال ۲۰۰۷ جایزه شیر طلای افتخاری جشنواره ونیز را به‌پاس یک عمر دستاورد سینمایی دریافت کرد. فیلم بعدی برتون ماجرایی ترسناک درباره یک قاتل زنجیره‌ای خون‌خوار در انگلستان قرن نوزدهم بود. فضاسازی فیلم همان فضاسازی فیلم‌های برتون بود، اما ماجرایی که برتون برروی آن دست گذاشت با فیلم‌های قبلی متفاوت بود. درهرحال «اسلیپی هالو» فیلم موفقی شد که «جانی دپ» در نقش یک کارآگاه در آن بازی کرد.

برتون فیلم «سیاره میمون‌ها» را در سال ۲۰۰۱ ساخت که با گریم‌های فوق‌العاده‌ای که هنرپیشه‌های معروف را به شکل موجوداتی میمون‌نما در سیاره‌ای دیگر درآورده بود بسیار مورد توجه تماشاگران قرار گرفت.

«چارلی و کارخانه شکلات سازی» که در سال ۲۰۰۵ به پرده سینما آمد، فیلمی فانتزی بود که برگرفته از تخیلات و دنیای ذهنی برتون بود. «ویلی ونکا» که جانی دپ نقش آن را بازی می‌کرد، کودکی است که حسرت خوردن شکلات و شیرینی موجب شده او بزرگ‌ترین کارخانه شکلات سازی را بسازد و خوشمزه‌ترین شکلات‌ها را تولید کند، در حالیکه همواره سایه پدری که دندانپزشک بوده و خوردن شکلات را برای او ممنوع می‌کرده را در زندگی‌اش احساس می‌کند.

در پروژه بعدی برتون باردیگر به حرفه اصلی‌اش انیمیشن سازی رو آورد و اثری درخشان، زیبا و جذاب را بر گرفته از موضوعی که همیشه به آن علاقه نشان داده یعنی تقابل و آمیختگی دنیای زندگان و مردگان را به‌تصویر کشید. این انیمیشن « عروس مرده» نام داشت. این فیلم در سال ۲۰۰۵ نامزد جایزه اسکار بهترین انیمیشن بود.

«تیم برتون» که در سال ۲۰۱۰ و در شصت‌وسومین جشنواره فیلم کن ریاست هیات داوران را برعهده داشت، با انیمیشن سه‌بعدی «آلیس در سرزمین عجایب» در افتتاحیه جشنواره کن حضور یافت. این فیلم داستان دختری است که به سرزمینی مرموز و عجیب قدم میگذارد، جایی که تمام شخصیت های دیگر هم در آن معمولی نیستند.

این کارگردان خلاق سینمای جهان در سال ۲۰۱۲ فیلم کمدی - ترسناک «سایه‌های تاریک» را با نقش آفرینی بازیگر مورد علاقه‌اش «جانی دپ» و با بودجه ۱۵۰ میلیون دلاری ساخت که در نهایت در گیشه به مجموع فروش بالغ بر ۲۳۸ میلیون دلار رسید و با فاصله کمی انیمیشن سه بعدی و سیاه و سفید «فرانکنوینی» را به سینماها آورد. این انیمیشن بازسازی فیلم کوتاهی به همین نام ساختهٔ «برتونL در سال ۱۹۸۴ است و همانند آن تقلید و ادای احترامی به فیلم فرانکشتاین (۱۹۳۱) براساس کتابی نوشتهٔ «مری شلی» به همین نام است.

جدیدترین پروژه سینمایی برتون «چشمان بزرگ» نام دارد که روایتگر داستان زندگی «والتر کین» هنرمند و نقاش مشهور دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ آمریکا و زندگی پرتلاطم وی است. این درام قرار است نمایش خود را از ۲۸ اوت ۲۰۱۴ آغاز کند.