تا هست جهان، شور محرم باقیست

در اوج شب و روزهای زندگی کرونایی مان که ثانیه به ثانیه اش را متفاوت تر می گذراندیم و هر شب و روز آن برایمان ناآشنا بود، صدای پای ارباب، آشناتر از هر زمان دیگری در کوچه و خیابان های شهر طنین انداز شد. گرد قدم هایش این بار نیز بر در دیوارهای شهرمان نشست و عطر آشنای حضورش، عاشقان را از بند خویش رها کرده و به ماتم سراهای حضرت کشاند.

محرم که آمد برای چند صباحی هم که شده، دل هایمان را از آشوب های دنیای زمینی و روزمرگی هایش پرواز داد و آن را با خود به اوج آسمان ها کشاند. همان آسمانی که سالها پیش شاهد واقعه جان فرسای عاشورا بود؛ آسمانی که در حوالی محرم بغض می کند و گاهی پس از مرور خاطرات آن روز خونین نینوا، بر زمین و اهالی اش می بارد.

محرم که آمد حال شهر دگرگون شد، از کوچه و خیابان ها و در و دیوارها گرفته، تا یک به یک مردم شهر، همه جامه های سیاه خود را به تن کردند و آماده عزا و عزاداری شدند. محرم امسال اما فرق می کرد، پس از تحمل چندین ماه سخت و طاقت فرسا، حالا فکر اینکه حتی در مراسم های عزاداری هم نتوان شرکت کرد، تَرَک های عمیقی را بر قلب و جان مردم گذاشته بود.

خیلی ها به ناچار مجبور شدند این روزها را در خانه بمانند و به صورت مجازی محرم را بگذرانند. برخی ها هم راهی مراسم هایی شدند که با رعایت پروتکل های بهداشتی در مکان های سر باز برگزار می شد. در این میان اما، پزشکان و پرستاران لباس سیاه که نپوشیدند هیچ، هم چنان سفید پوش روز و شب خود را در خط مقدم ها گذراندند.

نذری ها هم در محرم امسال به گونه ای دیگر بود. بسیاری از افراد بسته های مواد غذایی آماده کرده و در مناطق کم برخوردار شهر توزیع کردند. برخی ها هم طبق معمول هرسال براساس نوع نذری که داشتند، غذای گرم تهیه، بسته بندی و توزیع کردند. در این میان تعدادی از افراد هم بودند که نذر خود را با دادن وجه نقدی به نیازمندان ادا کردند.

مراسم های سوگواری دهه اول محرم در حسینیه ها، مساجد، پارک ها، مدارس، خیابان ها و ادارات و ... با رعایت پروتکل های بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی برگزار شد.

امسال بر خلاف محدودیت ها، شاهد برگزاری مراسم های سوگواری و حضور پرشور مردم در سرتاسر کشور بودیم.

شاید بتوان مدرسه، اداره ، بازار و کار و کاسبی را تعطیل کرد. شاید بتوان روزهایی طولانی را در قرنطینه گذراند. امّا حسین (ع)، غم حسین، ماه حسین و قلب حسینی آدم ها بحثش از همه چیز و همه کس جداست.

مگر چشم حسینی می تواند در این خونین ماه نگرید، مگر دل حسینی می تواند آرام بگیرد، مگر دست حسینی می تواند بر سینه نکوبد، مگر عقل و منطق می تواند به قلب عاشق حکم دهد، اصلا مگر بدون امام حسین (ع) و محرمش می توان زندگی را به سر کرد؟

فریاد حماسی " لبیک یا حسین (ع) " در سرتاسر ایران پیچید

همزمان با نهمین شب از محرم درساعت۲۱ شب عاشورای حسینی، مردم ندای لبیک یا حسین (ع) را همزمان و همصدا باهم، درکوچه به کوچه شهر فریاد زدند. در پایان مراسم های عزاداری که در این شب برگزار شده بود طبق معمول بیت مشهور" مکن ای صبح طلوع " را زمزمه کردند و مراسم ها را به پایان رساندند.

اما صبح طلوع کرد و عاشورایی متفاوت از راه رسید. خیلی ها در این روز براساس عادت هرسالۀ خود راهی حرم مطهر امام رضا (ع) شدند. ولی دیگر از دسته ها و هیئت های زنجیر زنی که از مساجد سرتاسر شهر مشهد و شهرستان های اطراف، روانه حریم رضوی می شدند خبری نبود. دیگر خبری از زائرینی که هرساله همزمان با محرم به سوی مشهدالرضا می شتافتند نبود. دیگر خبری از طبل و نوحه خوانی و نماز جماعت ظهر عاشورا آن هم مقابل حرم امام رضا(ع) نبود.

مشهدی ها امروزشان را غریبانه در شهر بدون مهمان خود گذراندند. چشم هایشان منتظر و دل هایشان نگران بود. گاه به خیابان های خالی و سوت و کور مجاور حرم می نگریستند و هر از گاهی هم از دور به گنبد طلایی حضرت چشم می دوختند و با همان حال به امام سلام داده و مسیر برگشت را در پیش می گرفتند.

محرم امسال در اوج عصر کرونا از راه رسید تا به ما بیاموزد می توان برخی چیزها را طوری دیگر معنا کرد. می توان مدرسه ها را نه فقط برای درس خواندن، بلکه برای عزاداری و سوگواری امام حسین (ع) آماده کرد. می توان در تعطیلات تابستانی، درب قفل شده مدارس را گشود و درس دلدادگی را به عشّاق داد.

می توان در خیابان ها، به جای سبقت گرفتن و گاز دادن و تلاش برای زود تر رسیدن به مقصد های زمینی، کمی مکث کرد و اندک زمانی را در ره آسمانی حسین (ع) گذراند. می توان درب ادارات را در ساعتی غیر اداری باز کرد وپذیرای عزاداران شد و آیا به راستی در چنین شرایطی یک " محرم " برای جان و دلمان لازم نبود ؟

چه بسا فرا رسیدن ماه محرم امسال، آن هم دراین برهه از زمان، نسخه ای باشد که حضرت پروردگار آنرا برایمان تجویز کرده است، تا شاید روح درمانده مان را باری دیگر از بند دنیای کوچک خویش رها کرده و در این ماه، لذت بندگی و دلدادگی ارباب را به او بچشانیم.

حانیه سلیمی