تهیه برنامه واکسیناسیون آنفلوآنزا در وزارت بهداشت

به گزارش روابط عمومی وزارت بهداشت، محمدمهدی گویا در سمپوزیوم کشوری آنفلوآنزا با اشاره به اینکه سازمان جهانی بهداشت (WHO) به همه کشورها تاکید کرده است که پاندمی (همه‌گیری جهانی) آنفلوآنزا در آینده نه چندان دور رخ خواهد داد، افزود: آنفلوآنزا یک بیماری پیچیده و غیرقابل پیش‌بینی است و نمی‌توان تفاوت‌ها و تشابه‌های هر فصل آنفلوآنزا را با فصل قبل از آن سنجید مگر اینکه فصل به اتمام برسد.

وی با بیان اینکه سال ۲۰۰۹ آخرین پاندمی آنفلوآنزا رخ داد، گفت: در آن زمان همه تصور می‌کردند که پاندمی ۲۰۰۹ همچون پاندمی مرگبار سال ۱۹۱۸ که حدود ۱۰۰ میلیون کشته در جهان بر جای گذاشت، یا پاندمی‌های ۱۹۵۷ و ۱۹۶۸ مرگبار خواهد بود اما پاندمی سال ۲۰۰۹ به آن شدتی که تصور می‌شد نبود و همین موضوع انتقادات زیادی را در جهان برانگیخت و برخی عنوان کردند که پروپاگاندای صورت گرفته در مورد پاندمی آنفلوآنزا بیش از حد بزرگ بوده در حالی که پاندمی آنفلوآنزا سال ۲۰۰۹ آنقدر خفیف بود که حتی برخی اسم پاندمی را هم از سوی آن برداشتند.

وی با اشاره به اینکه براساس تجزیه و تحلیل کارشناسان سازمان جهانی بهداشت پاندمی سال ۲۰۰۹ اگرچه خفیف بود اما غیرقابل پیش‌بینی هم بود، توضیح داد: همیشه این بدبینی در بین صاحب‌نظران به خصوص پزشکان بوده که آیان نگرانی درباره پاندمی آنفلوآنزا درست است یا خیر. به این سوال پاسخ داده شده و پاسخ آن است که پاندمی آنفلوآنزا در هر شکلش خطرناک است و می‌تواند خسارت‌های سنگینی را به جامعه تحمیل کند. در یک فصل معمولی آنفلوآنزا حدود ۲۰ درصد مردم مبتلا به آنفلوآنزا می‌شوند که در شرایط پاندمی این رقم بسیار بیشتر خواهد بود و این یعنی بخش زیادی از مردم یک جامعه در معرض آنفلوآنزا قرار می‌گیرند که این وضعیت به خودی خود خطرناک است.

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه سازمان جهانی بهداشت به همه کشورها اعلام کرده که باید خودشان را برای مواجهه دوباره با پاندمی آنفلوآنزا آماده کنند و این پاندمی حتما رخ خواهد داد، توضیح داد: به نظر می‌رسد این بار پاندمی آنفلوآنزا حتی زودتر از دوره قبل رخ دهد و شرایط ویروس آنفلوآنزا چنین موضوعی را نشان می‌دهد. انتظار می‌رود کشورهای جهان نیز این بار آماده‌تر از گذشته باشند، البته این نگرانی هم وجود دارد که برخی کشورها به دلیل خفیف بودن پاندمی سال ۲۰۰۹ بیماری آنفلوآنزا را دستکم گرفته باشند و برای مقابله با آن برنامه‌ریزی نکرده باشند.

وی ادامه داد: با این حال انتظار می‌رود پاندمی بعدی آنفلوآنزا با شدت بیشتری رخ دهد و میزان بستری و مرگ و میر ناشی از آن نیز بیشتر باشد. به همین دلیل سازمان جهانی بهداشت از کشورها خواسته تا خودشان را آماده کنند و برنامه ملی پیشگیری خود را در زمینه آنفلوآنزا اعلام کنند. در این برنامه باید به وضوح اعلام شود که چه تعداد از مردم احتملا مبتلا به آنفلوآنزا خواهند شد، چه تعداد بستری خواهند شد و چه تعداد جان خود را از دست خواهند داد و ...

گویا با اشاره به محدود بودن امکانات دارویی و درمانی برای مقابله با پاندمی آنفلوآنزا اظهار کرد: ما مجبوریم که تنها با یک یا دو دارو به جنگ ویروسی با پیچیدگی زیاد برویم و بنابراین کوچکترین اشتباه در تصمیم‌گیری پیامدهای سنگینی در پی خواهد داشت.

وی اضافه کرد: به هر شکلی که نگاه کنیم تامین واکسن آنفلوآنزا برای همه افراد واجد شرایط با توجه به محدودیت منابع مالی، تقریبا امکان‌پذیر نیست و به ویژه اگر پاندمی آنفلوآنزا به صورت انفجاری و غافلگیرکننده رخ دهد، حتی شرکت‌های واکسن‌سازی هم توانایی تامین واکسن برای همه افراد را نخواهند داشت. به همین دلیل از کشورهای جهان انتظار می‌رود برنامه واکسیناسیون آنفلوآنزای خود را به شکل دقیق تدوین و اجرایی کنند.

وی توضیح داد: در برنامه واکسیناسیون باید بطور دقیق مشخص شود که اگر پاندمی رخ دهد چه کسانی در اولویت دریافت واکسن قرار خواهند داشت و چه کسانی نیاز به زدن واکسن ندارند. همچنین زمان واکسیناسیون کی خواهد بود. اکثر کشورهای پیشرفته جهان این برنامه را تهیه کرده‌اند و اگر این برنامه تهیه شود آمادگی بیشتری برای مقابله با پاندمی آنفلوآنزا وجود خواهد داشت. برنامه اصلی وزارت بهداشت ایران نیز تهیه برنامه استقرار واکسیناسیون (Vaccine Deployment) در حوزه آنفلوآنزا است که هم‌اکنون با کمک یک تیم متخصص و کارشناس در حال تهیه آن هستیم.

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به اینکه در سال جاری تاکنون هنوز شاهد طغیان آنفلوآنزا در کشور نیستیم، گفت: طغیان احتمالی آنفلوآنزا در کشور زمانی شروع می‌شود که زائران کشور از عراق باز می‌گردند چرا که طی چند سال اخیر نیز شاهد این مساله بوده‌ایم. با این حال برای افرادی که به مراسم اربعین رفته‌اند و در حال بازگشت هستند، یک نظام مراقبت داریم و به صورت سندرومیک بیماری‌های آنها را ثبت کنیم. بین ۳۶ تا ۴۰ درصد کسانی که تاکنون به عراق عزیمت کرده‌اند و دچار بیماری شده‌اند، بیماری آنها با سندرم تنفسی بوده است. بنابراین باید منتظر باشیم که با بازگشت زائران، آنها مبتلا به بیماری تنفسی و از جمله آنفلوآنزا باشند.

وی گفت: مطالعه امسال ما تاکنون مواردی که تشخیص قطعی داده شده است، H۱N۱ بوده و این انتظار را هم داشتیم چون سال قبل اکثر موارد H۳N۲ بود و موارد H۱N۱ کم بود، این انتظار را داشتیم که احتمالا امسال اولین موج آنفلوآنزا در کشور از نوع H۱N۱ باشد این نوع آنفلوآنزا قدری شدیدتر از نوع H۳N۲ است و بنابراین انتظار داریم موارد آنفلوآنزا در کشور امسال نسبت به سال قبل در مجموع شدیدتر باشند.

گویا تاکید کرد: از پزشکان انتظار داریم با دقت نظر خاصی به مساله واکسیناسیون برای گروه‌های واجد شرایط توجه کنند و آنها را در اولویت قرار دهند. در عین حال باید در مصرف دارو نیز نهایت دقت و خست را به عمل آورید. خیلی تلاش کردیم که این دارو فقط توسط متخصصین تجویز شود.

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت گفت: البته مقاومت‌های زیادی هم وجود دارد و بسیاری با تفکر ما مخالف هستند و می‌گویند داروی آنفلوآنزا باید در همه جا در دسترس مصرف باشد اما باید اذعان کرد که پیامدهای مصرف بی‌رویه این دارو موضوع ساده‌ای نیست که بتوان با ساده‌انگاری از کنار آن گذشت، به همین دلیل است که با تصمیم کمیته فنی کشوری این محدودیت‌ها لحاظ شده است.