جوانگرایی در دولت؛ از شعار تا واقعیت

جوانگرایی در حوزه مدیریتی کشور یکی از ضروریاتی است که می‌تواند پویایی قابل توجهی را در ابعاد گوناگون ایجاد کند و منجر به رشد و توسعه کشور شود. سال‌هاست با روی کار آمدن دولت‌های مختلف استفاده از مدیران جوان به یک دغدغه تبدیل شده است. با آغاز به کار دولت دوازدهم، حسن روحانی در ۳۱ مردادماه سال ۹۶ دستورالعمل اجرایی نحوه انتخاب و انتصاب مدیران حرفه‌ای و افزایش تعداد مدیران زن و جوانان در دستگاه‌های اجرایی به ۳۰ درصد تا پایان برنامه ششم را ابلاغ کرد تا به وعده خود در استفاده از مدیران زن به مجلس و جوان‌ترشدن کابینه دوازدهم را جبران کند. جمشید انصاری، معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور نیز ۱۹ بهمن ماه سال ۹۶ در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو سیما با تشریح اقدامات موثر دولت در بخش‌های مختلف مربوط به امور اداری و استخدامی، گفته بود که میانگین فعلی سن مدیریت کشور ۴۸ سال است و تا پایان برنامه ششم توسعه این میانگین به ۴۰ سال خواهد رسید و میانگین سن مدیریت ۸ سال کاهش می‌یابد.

از طرفی مصوبه مجلس شورای اسلامی درباره منع استفاده از بازنشستگان حرکتی در زمینه اهمیت و ضرورت جوانگرایی در بخش‌های مختلف مدیریتی و اجرایی به شمار می‌آید. قانون «ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان» برای اولین بار در جلسه علنی ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۵ مجلس شورای اسلامی تصویب و در ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۵به تأیید شورای نگهبان رسید. به دلیل ابهاماتی که در قانون وجود داشت، طرح اصلاحیه آن در مجلس بررسی شد. قانونی که تلاش داشت راه را برای اشتغال جوانان هموار کند بالاخره با کش‌وقوس‌های فراوان در روز ۶ شهریورماه سال ۹۷ تصویب شد و رئیس‌جمهوری اواخر شهریور این قانون را برای اجرا ابلاغ کرد.

هر چند برخی معتقدند با اجرا شدن «قانون منع بکارگیری بازنشستگان» علاوه بر شکسته شدن تابوی حلقه‌های بسته مدیریتی و پایان ابقای مدیران بازنشسته، روح جدیدی بر کالبد نظام اداری کشور دمیده شده است تا ساختار مدیریت دولتی، جوان، پویا و متحول شود اما محمدمهدی تندگویان، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان معتقد است که این قانون به درستی اجرا نشده است و بسیاری از دستگاه‌های اجرایی از اجرای این قانون سر باز زده‌اند.

معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان درباره وعده دولت برای انتصاب مدیران جوان به پانا گفت: اتفاق خوبی که صورت گرفت قانون ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان بود که از سوی مجلس تصویب شد اما به نظر من اصلا نیاز به این قانون نبود و اگر مدیری احساس می‌کرد بر حسب دستور رئیس‌جمهوری باید این کار را انجام دهد، بسترش فراهم بود.

تندگویان با بیان اینکه وزارت ورزش و جوانان یکی از دستگاه‌های پیشرو در انتصاب مدیران جوان است، اظهار کرد: در معاونت جوانان همه مدیران جوان و از دهه شصت هستند و برای انتصابات نیازی به قانون هم نداشتیم و این رویکرد در ادارات کل ورزش و جوانان کشور هم استفاده شده است.

وی اضافه کرد: در مدیریت معاونت جوانان دو رویکرد استفاده از مدیران جوان و مدیران زن دنبال شد و روزی که من در این معاونت مسئولیت را بر عهده گرفتم فقط یک زن به عنوان معاون در سراسر کشور حضور داشت که اکنون ۶ نفر از مدیران استانی ما را زنان تشکیل می‌دهند و همه از جوانان دهه شصتی هستند.

معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان با تأکید بر اینکه انتصاب مدیران جوان به نگاه فرهنگی بالادستی وزرا نیاز دارد، گفت: بارها گفته‌ام اگر هر وزیر حداقل یک معاون جوان منصوب کند، تحول عظیمی را در کشور شاهد خواهیم بود چون معاون جوان حتما از مدیران کل جوان استفاده می‌کند و سلسله مراتب در کشور اینگونه خواهد شد.

وی با بیان اینکه به تعداد انگشتان دست در دولت از مدیران جوان استفاده شده است، گفت: طبق رصد پایشی که انجام داده‌ایم به جز وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وزارت نفت، وزارت ورزش و جوانان و وزارت کشور جای دیگری از مدیران جوان استفاده نکرده‌اند و بسیاری از دستگاه‌ها هنوز قانون منع به کارگیری بازنشستگان را اجرا نکرده‌اند و آنهایی هم که اجرا کرده‌اند فرد در شرف بازنشستگی را جایگزین کرده‌اند و عملا جوانگرایی نشده است.

تندگویان اضافه کرد: ما اصلا به دنبال فربه‌سازی بدنه دولت نیستیم ولی معتقدیم به همین میزانی که بازنشسته از دولت خارج می‌شود، جوان در بدنه اجرایی وجود دارد و مشغول به کار هستند و فقط باید ارتقا سمت پیدا کنند اما متاسفانه این موضوع رعایت نشده است.

معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان با اشاره به ضعف نظارتی مجلس شورای اسلامی در زمینه اجرای قانون منع بکارگیری بازنشستگان گفت: بخشی از موضوع ضعف در اجرای این قانون به نهاد قانون‌گذار برمی‌گردد که پیگیری مناسبی را انجام نمی‌دهد. قرار بود در مجلس کارگروهی شکل بگیرد و اجرای این قانون را رصد و پایش کند. چون قانونی است که مجلس مصوب کرده و باید پای کار باشند تا در دولت اجرا شود اما من تا حالا ندیدم از سوی مجلس مکاتبه‌ای در این زمینه صورت بگیرد و بازخواست یا حتی گزارشی بابت اقدام و عمل در اجرای قانون منع بکارگیری بازنشستگان گرفته شود.