فناوری و رژیم غذایی در خدمت پسردوستان

اشک در چشمانش حلقه می‌زند و با بغض می گوید:« خدا از تقصیر این دکتر ها نگذرد، من ۷ میلیون خرج آی.وی.اف کردم که دهن خانواده شوهرم بسته شود، به خدا طلاهایم را فروختم؛ دیروز وقتی سونوگرافی گفت دختر است تمام زندگیم تیره و تار شد.»

افسانه ۲۴ ساله هم که می‌گوید یکسال از ازدواجش می‌گذرد، در حال مرور رژیم غذایی‌اش برای پسردار شدن است. فارغ‌التحصیل گیاه‌شناسی است و می‌گوید: «هردوی ما پسر دوست داریم. ترجیح می‌دهم که جنسیت اولین فرزندم را خودم انتخاب کنم. این‌طوری راحتتر بزرگش می‌کنم. پسر باشد بهتر است؛ سختی‌هایی دختر داشتن مادرم را به دوش نمی‌کشم.»

وقتی پسر داشتن مد شد

داشتن فرزند پسر تا چند دهه قبل یکی از افتخارات خانواده‌ها محسوب می‌شد؛ به خصوص اگر فرزند اول خانواده‌ای پسر می‌شد. دختردار شدن برای بسیاری مردم آن دوران، اگرچه تا حد زنده به گور کردن اعراب پیش نمی‌رفت، کم پیش می‌آمد که لبخندی هم بر لب کسی بنشاند.

در آن زمان سطح علمی یا اطلاعات عمومی زنان در حدی نبود که از تغذیه برای تعیین یا تغیر جنسیت جنین استفاده کنند و دستگاه‌های سونوگرافی یا نبودند یا اگر هم چندتایی وجود داشت، نمی‌توانستند درباره جنسیت اطلاعات دقیقی ارائه دهند. در گذشته پسر نیروی کار به شمار می‌رفته و به همین دلیل ترجیح بر این بوده است که فرزند پسر باشد. علاوه بر این مادران و پدران پسران را عصای دست و پیری و زمین گیریشان می دیدند و نداشتن پسر در خانواده برابر بود با آینده‌ای نامطمئن و خانواده‌ای پر خرج. البته فرهنگ دیگری هم به اسم وراثت نسل از پدر به پسر در این میان مطرح می‌زد.

این نوع از تفکر و باور، برای نسلی که بیشترشان تحصیل‌کرده شدند تا حدودی کمر‌نگ شد اما ریشه‌های آن هنوز وجود دارد و با گذشت سال ها، به عنوان یک ارزش، به نسلی دیگر منتقل می شود.

پسر یا دختر بودن، امروزه هم جزو مسئله‌هایی است که بسیاری از خانواده‌ها را درگیر خود کرده است؛ با این تفاوت که مادران و پدران امروزی به دلیل مشکلات اقتصادی و شرایط زندگی، توان آزمون و خطا ندارند و فقط به یک یا نهایتا دو فرزند می اندیشند و از سویی دیگر علم به حدی پیشرفت کرده است که امکان تعیین جنسیت جنین وجود دارد؛ حتی اگر درصد خطایش زیاد باشد.

بین ما ایرانی‌ها کم نیستند زنان و مردانی که برای تعیین جنسیت فرزندانشان قبل از بارداری و حین آن و البته بیشتر برای پسردار‌شدن، دست به دامن موادغذایی سفارش شده، طب سوزنی و حتی بارداری آزمایشگاهی می‌شوند تا در نهایت سرنوشت را آن‌طور که خود می‌پسندند، رقم بزنند؛ دغدغه‌ای که گاهی به خواست و دلخواه خودشان است و زمانی به اجبار خانواده‌ها.

در سال‌های اخیر برای اینکه خانواده‌ها به درجه بالایی از اطمینان به تعیین جنسیت برسند، روش‌های علمی‌ای به وجود آمده که به خانواده‌هایی که دغدغه تعیین جنسیت دارند سفارش می‌شود؛ روش تغذیه‌ای، روش‌های زمان‌بندی مقاربت، تعیین زمان تخمک‌گذاری، روش شست‌ وشوی مهبلی، انتخاب روش اریکسون، جدول چینی و روش IVF و PGD. در شیوه‌های IVF و PGD پزشکان از احتمال بالا سخن می‌گویند و گاهی این احتمال را در ذهن بیمارانشان به صددرصد می‌رسانند در حالی که در شیوه‌های ساده‌تر از اطمینان ٧٠ تا ٨٠‌ درصد صحبت می‌شود.

در میان روش‌های تعیین جنسیت کم‌هزینه ‌ترین روش تعیین جنسیت براساس روز تخمک‌گذاری است که با آزمایش خون می‌توان تا حدود ۹۰ ‌درصد جنسیت جنین را از روی خون مادر تشخیص داد، آن هم در هفته هشتم و نهم بارداری.

نقش تبعیض و رسوم جاهلانه در پسردوستی

شیرین ۳۶ ساله که اولین بارداری خود را سپری می‌کند با اشاره به اینکه جواب آزمایش‌هایش پسر بودن جنین را تایید کرده است، درباره دلایل اشتیاقش به پسردار شدن می‌گوید:« جامعه ما کار، تحصیل، زندگی و امکانات را بیشتر برای پسران فراهم کرده است، دلم می‌خواهد فرزندانم حالا که با این همه زحمت خرجشان را می‌دهم از زندگی لذت ببرند.»

وی نفس عمیقی می کشد و با صراحت می‌گوید: « شاید خیلی ها بگویند نه الان اینطور نیست، اما من خودم هیچ وقت آزادی‌های برادرانم را تجربه نکردم. با دوستانم به مسافرت نرفتم، تفریح نکردم، دائما باید مراقب رفتار و حرف زدن و لباس‌هایم می‌بودم و آخرش در خانه همسرم کدبانو شدم. همین!»

مریم ساداتی، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، نیز در این خصوص می‌گوید: «بسیاری از این تبعیض‌ها به واسطه ضعف فرهنگی و رسم و رسوم جاهلانه است که به خاطر ناآشنا بودن به وظایف والدین درباره فرزندان، یا نگاه منفی و غلط جامعه اعمال می‌شود. اما از دیدگاه اسلام، تفاوتی بین دختر و پسر وجود ندارد، ارزش انسانی آنها برابر است و هر دو می توانند بالاترین مراحل کمال را طی کنند.»

وی درباره اینکه چرا حتی برخی مادران که خود زن هستند به فرزند پسر تمایل بیشتری دارند، اظهار می‌‌کند: «در فرهنگ ما این اصطلاح وجود دارد که پسر‌ها مامانی‌تر هستند و واقعا هم همین‌طور است، چون پسر‌ها تا ٥ سالگی تمایل به مادر دارند و پدر را رقیب خود می‌دانند، حتی پس از گذشت این پروسه که پدر الگویشان می‌شود، مادر همچنان عشق اولش باقی می‌ماند و پسر‌ها حتی در سن بالا هم به مادر، وابستگی دارند و این موضوعی که برای مادران هم لذت‌بخش است. این رویه از نظر روانشناسی نادرست و بسیار آسیب‌زننده، اما برای خانواده شیرین است. درواقع همه این مسائل سبب می‌شود تمایل به پسر داشتن وجود داشته باشد.»

کارشناس ارشد روانشناسی بالینی می‌گوید: «البته والدینی هم هستند که برای فرزند اول خود، جنسیت دخترا را می پسندند، چون معتقدند دختر برکت خانه است و می‌تواند محور داشتن خانواده‌‌ای صمیمی‌‌تر باشد. اما در کل باید این را مد نظر قرار دهیم که پسر و دختر تفاوتی ندارد بلکه داشتن فرزند صالح مهم است و مانند پسران، دختران هم می‌توانند خانواده را به خوشبختی برسانند و نام نیک برای خانواده داشته باشند.

شادی غلامی