درآمد ۶۰ میلیاردی شهرداری از طرح ترافیک جدید

محسن پورسیدآقایی در جلسه علنی روز سه شنبه گزارشی از دستاوردهای اجرای طرح ترافیک جدید بر ترافیک پایتخت ارائه کرد و گفت: این طرح طول ترافیک شهر را کاهش داد. همچنین از هر ۵ خودرویی که وارد محدوده طرح ترافیک می‌شود، ۴ خودرو معاینه فنی برتر دارد.

پورسیدآقایی اضافه کرد: با اجرای طرح جدید ترافیک شهر تهران، این امکان فراهم شده است که مدیریت شهری شاخص‌های تنظیم‌کننده‌ای در اختیار داشته باشد که متناسب با اقتضائات شهری در شرایط متفاوت، سیاست‌های مناسبی را اعمال کند: شاخص حجم ترافیک، شاخص آلودگی هوا، شاخص ساعات اوج و غیراوج، شاخص مکانی، شاخص نوع خودرو (میزان آلایندگی و سن خودرو).

وی گفت: طرح ترافیک جدید با برابر کردن قیمت‌ها بین خودروهای عموم مردم با ارگان‌ها و دستگاه‌های اجرایی و دولتی، عملا یک گام بزرگ بی‌سابقه در جهت رفع تبعیض و ایجاد عدالت اجتماعی برداشته است. غیر از موارد خاص مصوب شورا از جمله معلولان و بیماران خاص، جانبازان، خبرنگاران و آژانس‌ها؛ دیگر هیچ تخفیف و تفاوت قیمتی نداریم و به این معنا در عمل همه را به یک چشم می‌بینیم و همه با یک نرخ عوارض پرداخت می‌کنند.

معاون حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران بیان کرد: در طرح قدیم، پس از اعطای مجوزهای سالانه، عملا دیگر امکان اعمال سیاست جدید در مدیریت تردد وجود نداشت. از طرفی در زمان توزیع آرم سالانه، به جهت هجمه متقاضیان و دستگاه‌ها امکان لحاظ سیاستهای شهری و ترافیکی مهیا نبود و هر ساله فرصت برای مدیریت ترافیک شهری از مسیر صدور مجوزهای طرح ترافیک، از دست می‌رفت. به این معنا می‌توان گفت شکل جدید اجرای طرح ترافیک، ابزار کارآمدی برای مدیریت ترافیک و آلودگی هوا فراهم کرده است.

پورسید آقایی افزود: به علاوه، در طرح جدید، ابزار لازم برای ساماندهی بخشی از ناوگان حمل و نقل عمومی که خارج از نظارت شهرداری است نیز فراهم شده است. از سال‌ها قبل، شهرداری تهران به دنبال آن بوده که ناوگان موسسات اتومبیل کرایه را ساماندهی کند اما تا پیش از این دوره در این امر توفیقی حاصل نشده است.

وی اظهارکرد: ما به برکت اجرای طرح ترافیک جدید موفق شدیم باربرگ را اجرایی کنیم. تا پیش از این، امکان صدور باربرگ براساس ضوابط ابلاغی وزارت محترم کشور در شهرها فراهم نبود. اما با اجرای طرح جدید، به لحاظ زیر ساختی این امکان فراهم شد و اکنون به اعضای محترم شورا اعلام می‌کنم که سامانه مربوطه تمهید و صدور باربرگ را به عنوان یک پروژه تکمیلی اجرا کرده‌ایم.

معاون حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران گفت: در خصوص کامیون‌ها، پس از اجرای طرح جدید، سامانه صدور مجوز تردد کامیون در محدوده شهر تهران را به صورت آنلاین راه‌اندازی کردیم و که در آن امکان نظارت هم‌زمان پلیس به صورت وب و PDA فراهم شده است.

پورسید آقایی اظهارکرد: در خصوص کامیونت‌ها؛ یکی از چالش‌های فی‌مابین مدیریت شهری و نظام پخش و توزیع کالا در سطح شهر تهران، تردد کامیونت‌ها در ساعات پیک ترافیک بوده که در چندین جلسه شورای عالی ترافیک کشور نیز مورد بررسی قرار گرفته است. پیشنهاد شهرداری‌ها عموما ممنوعیت تردد این ناوگان در ساعات پیک صبح و عصر بوده است که امکان اجرای آن فراهم نبود.

وی خاطرنشان کرد: ما در طرح جدید ترافیک، با تدبیری که در شورای ترافیک تهران پیگیری کردیم، به جای ممنوعیت تردد این نوع ناوگان، محدودیت قیمتی اعمال کردیم و هم‌اکنون ناوگان کامیونت برای تردد در ساعات غیراوج، تخفیف قابل ملاحظه دریافت می‌کنند. لذا به این شکل امکان مدیریت رفتار ترافیکی ایجاد شد.

پورسید آقایی گفت: در خصوص وانت‌ها نیز در طرح جدید، تردد ناوگان وانت مشمول تخفیف حمل و نقل عمومی صرفا برای وانت‌هایی در نظر گرفته شده که برای هر روز باربرگ اخذ می‌کنند.

معاون حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران افزود: یکی دیگر از دستاوردهای طرح ترافیک جدید، این است که اجرای این طرح فرصتی شده برای اینکه یک قدم بزرگ برای تحقق شهر هوشمند برداشته شود. طرح جدید ترافیک در عمل بهانه‌ای شده برای انگیزش و تحرک بیشتر حوزه فناوری اطلاعات شهرداری تهران به منظور تمهید زیرساخت‌های لازم برای تحقق شهر هوشمند.

وی بیان کرد: اینکه حساب‌های شهروندی به صورت عملیاتی و واقعی ایجاد شده است، اینکه کیف الکترونیکی برای شهروندان در تعداد بسیار ایجاد شده و بدین ترتیب شرایط برای بهره‌برداری از آن در سایر خدمات شهری نیز مهیا شده است، و اینکه یکپارچگی اطلاعاتی بین اطلاعات شهرسازی (ملکی) و ناوگان مربوط به هر بلوک ایجاد شده است، از دیگر نتایج اجرای طرح جدید است.

پورسید آقایی اظهارکرد: طرح ترافیک جدید، تعادل بهینه‌ای در فرآیند انتخاب شهروند بین دو گزینه‌ی حمل و نقل عمومی با شخصی ایجاد کرده است. تا پیش از این، شهروندی که آرم سالانه می‌گرفت، کل وجه مربوطه را در ابتدای سال واریز می‌کرد. نتیجتا چه شهروند با خودروی خود وارد طرح می‌شد و چه نمی‌شد، تاثیری در مدل پرداخت هزینه‌ها احساس نمی‌کرد. از این رو تمایل به استفاده از خودروی شخصی بالا می‌رفت.

معاون حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران گفت: در طرح جدید به جهت اینکه محاسبه به طور روزانه انجام می‌شود، عملا در فرآیند انتخاب شهروند بین دو گزینه: حمل و نقل شخصی و حمل و نقل عمومی، یک نوع تعادل بهینه ایجاد شده است. این موضوع به وضوح کاهش تمایل به استفاده غیرضرور از خودروی شخصی را به همراه داشته است.

وی بیان کرد: جدا از همه اینها، طرح ترافیک جدید فرصتی شده برای اینکه سازمان ترافیک شهرداری به شئونات اصلی خود بازگردد. واقعیت این است که در دو دهه گذشته، به گواهی سوابق موجود، سازمان حمل و نقل و ترافیک از حدود دی ماه هر سال و تا خرداد سال بعد، درگیر فرآیند توزیع آرم سالانه در بین متقاضیان می‌شد که این امر عملاً سایر شئون سازمان ترافیک را که در واقع قرار بود متولی سیاست‌گذاری ترافیکی در سطح شهر باشد، تحت تاثیر قرار می‌داد. تا جایی که سطح عملکردی سازمان ترافیک تا سطح نهادی برای فروش آرم سالانه تنزل یافته بود.

پورسید آقایی افزود: در اجرای طرح جدید، به همت همکاران سازمان ترافیک، اداره صدور آرم و سایر بخش‌های مرتبط، در دو هفته ابتدایی اجرای طرح، مراجعات به خوبی پاسخ داده شده؛ به نحوی که الان بنده می‌توانم اعلام کنم شرایط اجرا تا حد خوبی تثبیت شده است و این امر در سابقه سازمان در طول دو دهه گذشته کم‌سابقه است.

معاون حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران اظهارکرد: اجرای طرح جدید، عملا بهبود تدریجی وضعیت زیست‌پذیری مناطق مرکزی شهر یعنی نواحی داخل محدوده طرح ترافیک را به دنبال دارد. این طرح علاوه بر اینکه تسهیلاتی برای شهروندان ساکن محدوده در نظر گرفته است، هزینه خرید مجوز روزانه را نیز نسبت به هزینه‌های سال قبل کاهش داده و به علاوه، تردد ناوگان باری و در گام‌های بعدی انبارهای کالا در منازل مسکونی منطقه مرکزی را نیز تحت کنترل قرار داده است.

وی افزود: این طرح به شهروندان اجازه می‌دهد که برای استفاده از خودروی شخصی خود و اشغال سطح معابر به عنوان یک کالای عمومی در مدل کسب و کار طرح جدید ترافیک، به طور طبیعی اقدام به محاسبه هزینه- فایده کنند. در نتیجه، مصرف‌کنده گزینه مطلوب خود را که در پازل تعریف شده توسط سیاستگذار (مدیریت شهری) قرار دارد، انتخاب می‌کنند. این امر، فرصت را برای مدیریت شهری ایجاد می‌کند که در شرایط متفاوت، سیاست مناسب را اتخاذ کند.

پورسیدآقایی خاطرنشان کرد: نهایتا یکی از توفیقات بزرگ طرح ترافیک جدید این بوده که در همین شش ماه توانسته است بسیاری از شهروندان را به اخذ معاینه فنی برتر ترغیب کند. بنده امروز در گزارش به اعضای محترم شورای شهر اعلام می‌کنم که در نظر گرفتن تخفیف ۲۰ درصدی برای کسانی که معاینه فنی برتر اخذ کنند، باعث شده که تاکنون نزدیک به ۹۲ هزار خودرو ضمن مراجعه به مراکز، موفق به دریافت معاینه فنی برتر شوند.

معاون حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران اظهارکرد: علاوه بر این، گزارش‌های تردد نشان می‌دهد که در بین خودروهایی که در مدت اخیر در محدوده طرح ترافیک تردد داشته‌اند، تعداد خودروهایی که معاینه فنی برتر گرفته‌اند، چهار برابر خودروهایی بوده که فقط معاینه فنی عادی دارند. واضح است که این تحول در بلندمدت می‌تواند در کاهش آلودگی هوا سهم بسزایی داشته باشد.

وی گفت: نمودارهای برگرفته از سیستم ثبت وقایع ترافیکی شهر به خوبی نشان می‌دهد که در سه هفته‌ی بعد از اجرای طرح جدید، به طور مشهود، کاهش ازدحام و کاهش حجم تردد در ساعات اوج صبح و عصر را شاهد هستیم و همان‌طور که ازجمله اهداف طرح جدید بود، توانسته‌ایم ترافیک را به ساعات غیر اوج یعنی ۱۰ تا ۱۶ که قیمت ارزان‌تری برای آن در نظر گرفته شده، هدایت کنیم.

پورسیدآقایی افزود: گزارش‌هایی که مستند به سیستم GPS اتوبوس‌ها است، نشان می‌دهد در خطوطی که به هر نحوی در بخشی از محدوده طرح ترافیک تردد دارند، زمان سفر به میزان محسوسی کاهش یافته و تقاضا افزایش یافته است. به طور متوسط شاهد ۳ درصد کاهش زمان سفر در مجموع این اتوبوس‌ها هستیم و در موارد زیادی تقاضا برای اعزام اتوبوس فراتر از زمان‌بندی مقرر هم داشته‌ایم.

معاون حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران اظهارکرد: در معابر مختلفی که نمودارهای متوسط زمان سفر آنها استخراج شده و در گزارش آمده است، شاهد هستیم که قله‌های نمودار کوتاه‌تر شده است؛ یعنی زمان سر کمتر و ترافیک روان‌تر شده است. به خصوی در این زمینه روزهای ۲۳ تا ۲۶ اردیبهشت را بررسی کرده‌ایم که نمایشگاه کتاب تمام شده بود و ماه رمضان نیز هنوز آغاز نشده بود؛ تا اثرات متغیرهای دیگر تا حد خوبی حذف شده باشد و مطمئن باشیم که تغییرات مربوط به طرح ترافیک جدید است.

وی گفت: تحلیل نمودارها نشان می‌دهد که علاوه بر کاهش زمان سفر، با کاهش تغییرات زمان سفر بین ماکزیمم و مینیمم متوسط زمان سفر و همچنین کاهش زمان سفر در بزرگراه های مرز زوج و فرد نیز روبه‌رو هستیم.

پورسیدآقایی افزود: علاوه بر این ارزیابی‌ها که در آنها از داده‌های مربوط به دوربین های طرح ترافیک، دوربین های نظارت تصویری، زمان سفر حمل و نقل عمومی، زمان سفر خودرو شخصی و همچنین چراغ‌های هوشمند محدوده طرح استفاده شده است؛ مطالعه مستقل دیگری هم توسط آزمایشگاه تحقیقات ترافیک دانشگاه علم و صنعت بر حسب داده‌های استخراج شده از نقشه‌های گوگل انجام شده است که تغییرات ترافیک را در بازه‌های ۱۵ دقیقه‌ای تحلیل کرده و هفته اول تا ششم اردیبهشت را با هفته پانزدهم تا بیستم اردیبهشت مقایسه کرده است.

معاون حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران بیان کرد: این ارزیابی نشان می‌دهد که هم در اوج صبح و هم در اوج عصر، شاهد کاهش درصد ازدحام ترافیک هستیم. در دو هفته‌ای که مقایسه انجام شده، میانگین درصد ازدحام اوج صبح از ۴.۳۰ درصد به ۳.۳۲ درصد رسیده است و در ساعات اوج عصر نیز این عدد از ۱۰.۷۱ به ۶.۸۲ رسیده است.

وی ادامه داد: در روزهای پنجشنبه که طرح ترافیک برداشته شده و طبیعتا در ساعات اوج صبح که قبلا طرح ترافیک برقرار بود، حالا باید ترافیک خیلی زیادی را شاهد باشیم، نیز گزارش همین پیش‌بینی را تایید می‌کند؛ با این ملاحظه که افزایش ترافیک تفاوت معنی‌داری با دیگر روزهای کاری هفته ندارد و لذا اتفاق غیرمنتظره و فراتر از ظرفیت سطح سرویس معابر نیفتاده است، اما گشایش مناسبی در تردد شهروندانی که در طرح جدید در روزهای پنجشنبه امکان تردد رایگان دارند، فراهم شده است.

پورسید آقایی گفت: قبل از آغاز اجرای طرح ترافیک جدید، تمام زیرساخت‌های مربوط به آن و به ویژه دوربین‌ها آماده شده بود و پلیس راهور هم سامانه‌های ورودی و خروجی را بازدید و تایید کرد. در مجموع ۹۸ دوربین جدید و تعویض‌شده در ورودی‌ها و ۵۹ دوربین در خروجی‌ها اضافه شد و بر روی تک‌تک دوربین‌ها کالیبراسیون مجدد انجام گرفت.

معاون حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران اظهارکرد: سامانه ۱۳۷ در این مدت در هفت روز هفته و به طور ۲۴ ساعته فعال بود و پاسخگوی تماس‌های شهروندان بود. تعداد تماس‌های ناموفق با این سامانه هم‌اکنون به کمتر از ۴ درصد رسیده است و به طور میانگین روزی ۳۰۰۰ تماس پاسخ داده می‌شود.

وی افزود: تا دیروز نزدیک به ۲۴۸ هزار شخص حقیقی و بیش از ۱۱ هزار شخص حقوقی در سامانه «تهران من» ثبت‌نام کردند و بالغ بر ۲۴۹ هزار خودرو در این سامانه ثبت مشخصات شده است. کل مبلغ واریزی تا دیروز به ۴۲ میلیارد تومان رسید که به مراتب کمتر از زمان مشابه سال قبل است و همین مقایسه به خوبی نشان می‌دهد که هدف ما در طرح ترافیک جدید، کسب درآمد بیشتر نبوده و نیست، بلکه مدیریت بهتر ترافیک شهر بوده است.

پورسیدآقایی خاطرنشان کرد: به عنوان آخرین نکته، متوسط پرداختی بابت مجوزهای روزانه طرح ترافیک که در سال ۹۶ حدود ۲۹۹۰۰ تومان بود، در این روزهایی که از اجرای طرح ترافیک جدید می‌گذرد، به ۱۸۷۰۰ تومان رسیده است؛ یعنی برای مصرف‌کنندگانی که تردد قانون‌مند روزانه داشته باشند، هزینه تردد ۳۸ درصد ارزان شده است.