کاهش هر یک درصد از آلودگی هوا هزینه‌های کشور را ۴۴۰ میلیون دلار کاهش می‌دهد

احمد طاهری، رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم در چهارمین روز همایش هفته ملی هوای پاک با عنوان «پایش و فناوری‌های نوین در محیط زیست» گفت: نشست امروز با محوریت استفاده از فناوری‌های نوین در پایش آلودگی هوا برگزار شد و تمامی ذی نفعان موجود در کشور در این نشست حضور داشتند. نقش پایش به عنوان اولین و مهمترین حلقه زنجیره مدیریت آلودگی هوا نقشی اساسی دارد و می‌تواند تعیین کننده اقدامات و همچنین اثربخشی در زمینه کاهش آلودگی هوا باشد. اما متاسفانه در سال‌های گذشته به شکل مطلوبی زیرساخت و پایش آلودگی هوا گسترش پیدا نکرده است.

وی افزود: یکی از ابزارهایی که در کشور به طور رایگان می‌تواند در دسترس و مورد استفاده وسیع قرار بگیرد، اطلاعات مناسبی در زمینه آلودگی هوا در خصوص نحوه پخش آلودگی هوا، شناسایی مکان‌های با انتشار بالا و همچنین اطلاعاتی در خصوص روند تغییرات زمانی و مکانی آلودگی هوا به ما ارائه دهد، تصاویر ماهواره‌ای است که علیرغم پتانسیل‌های زیادی که در زمینه علمی در کشور وجود دارد، به شکل مطلوبی مورد استفاده قرار نگرفته است. 

طاهری تصریح کرد: سازمان حفاظت محیط زیست برنامه جامعی برای استفاده از داده‌های ماهواره‌ای نه تنها در زمینه آلودگی هوا بلکه در تمام زمینه‌هایی که پایش مورد نیاز است، دارد. با توجه به اینکه بعضی از چالش‌های محیط زیستی و انتشار بعضی از آلاینده‌ها از منابعی مانند فلر، با استفاده از پایش زمینی کاری دشوار، زمانبر و بعضی زمان‌ها ناشدنی است، داده‌های ماهواره‌ای می‌تواند این کار را انجام دهد. ولی از نظر قانونی جایگاهی برای آن دیده نشده  و لذا لازم است در مراجع تصمیم گیری و نظارتی مانند مجلس شورای اسلامی از نظر تدوین قوانین جایگاه استفاده از این داده‌ها در کشور دیده شود.

مریم آویشن، مدیرکل دفتر پایش فراگیر محیط زیست نیز گفت: در سیستم مدیریت کیفیت هوا، موضوع پایش بعنوان محور کلیدی مطرح است و تقویت و ارتقا بخش پایش آلاینده‌های محیط زیست منجر به بهبود و کارمدتر شدن ساختار مدیریتی خواهد شد. 

وی تصریح کرد: ایستگاه‌های سنجش کیفیت هوا به صورت مستمر آلاینده‌های شاخص را سنجش کرده که بر اساس این داده‌ها شاخص کیفیت هوا تعیین می‌گردد. حدود ۲۱۹ ایستگاه در سطح کشور فعال بوده و مابقی نیاز به رفع نقص و ارتقا دارند. روزانه شاخص کیفیت هوا از طریق سامانه جامه پایش کشور، نمایشگرهای سطح شهر و اپلیکشن سازمان حفاظت محیط زیست در دسترس عموم قرار می‌گیرد. با توجه به تعداد ایستگاه‌ها، تعدد و وسعت شهرها استفاده از فناوری‌های جدید در جهت بهبود و ارتقا سیستم پایش کیفیت هوا امری انکارناپذیراست.

آویشن افزود: پایش برخی از منابع انتشار مانند فلرهای واحدهای پتروشیمی و پالایشگاهی، فعالیت‌های استخراجی و معدنی، پسماند سوزی و سوزاندن ضایعات کشاورزی، آتش سوزی و حوادث غیر مترقبه تاثیرگذار بر کیفیت هوا با روش‌ها و تجهیزات رایج مقدور نبوده و کاربرد ابزارهای دقیق‌تر مانند تصاویر ماهواره‌ای ضروری است. کاربرد تجهیزات و فناوری‌های جدید علاوه بر افزایش سرعت جمع آوری داده‌ها موجب ارتقا کیفیت داده‌ها شده و پایش مداوم و تحلیل داده‌های کلان با دقت و صحت بالا را ممکن می‌سازد . این امر در راستای افزایش آگاهی عمومی نسبت به وضعیت محیط زیست موثر بوده و پیش بینی، پیشیگری و مدیریت بهنگام بحران را میسر خواهد کرد.

جلیل بادام‌فیروز، رئیس پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار نیز در این جلسه گفت: میانگین هزینه‌های جهانی الودگی هوا حدود ۶ درصد GDP جهان است اما در ایران بیش از ۹ درصد GDP کشور است. پیش‌بینی می‌کنیم در سال ۲۰۲۵ هزینه آلودگی هوای کشور بالغ بر ۴۴ میلیارد دلار گردد و  هر یک درصد کاهش الودگی هوا حدود ۴۴۰ میلیون دلار کاهش هزینه‌های کشور را در پی دارد و هزینه برای کاهش آلودگی هوا یک سرمایه گذاری سودمند برای کشور است.