نمونه‌گیری ژنتیک از گونه‌های محدود جانوری کاری سخت و مشکل است

محمدرضا اشرف‌زاده در گفت‌وگو با پانا در رابطه با احداث بانک ذخایر ژنتیکی حیات‌وحش، اظهار کرد: «در بانک ژن اولویت با گونه‌های در حال انقراض است اما تمامی گونه‌های جانوری عملا در بانک ژن ذخیره می‌شوند، زیرا براساس آمارهای موجود کشور ایران از تنوع زیستی بالایی برخودار است که نیاز به حفظ و حراست دارند.»

وی با اشاره به اینکه روند احداث بانک ذخایر ژنتیکی اکنون در مسیر مثبت و روبه رشدی قرار دارد، یکی از اصلی‌ترین دلایل عدم جمع‌آوری نمونه‌های ژنتیکی را تنوع زیستی بالای ایران دانست و گفت: «همچنین دلیل دیگر این است که بخش عمده‌ای از این تنوع مربوط به بی‌مهرگان است که شناسایی و ذخیره آن‌ها پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و به راحتی انجام نمی‌شود.»

مدیرکل دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست، بیان کرد: «نکته قابل توجه برای ذخیره ژن که باید بسیار مورد توجه قرار گیرد، عدم آسیب به جانوران است؛ نمونه‌هایی از جانوران وجود دارند که از خون یا سلول آن‌ها این ذخیره صورت می‌گیرد اما بخش عمده‌ای که در بانک ژن ذخیره می‌شود، مربوط به عضله یا پوست است که با تلفات طبیعی حیوان انجام می‌شود. بنابراین نمونه‌گیری از گونه‌هایی که تعداد آن‌ها بسیار محدود است، کار سخت و مشکلی‌است.»

وجود چهار گونه آهوی متفاوت در ایران

اشرف‌زاده در پاسخ به این سوال که در حال حاضر چند نمونه آهو در کشور وجود دارد، گفت: «با توجه به مطالعات ژنتیکی انجام شده چهارگونه آهو در ایران وجود دارد که از لحاظ ژنتیکی با هم متفاوت هستند.»

وی افزود: «البته گاهی اوقات به علت شباهت‌های ظاهری این چنین تصور می‌شود که دو ژن متفاوت از یک گونه هستند، اما هنگامی که بررسی‌های ژنتیکی صورت می‌گیرد به تفاوت آن‌ها پی می‌بریم. اگر درجه اختلاف از حد معمول بیشتر باشد، به عنوان دو گونه مجزا در بانک ژن ذخیره می‌شوند و اکنون این اتفاق درباره آهوهای ایران در بانک ژن افتاده است.»

نمونه ژن گوزن زرد ذخیره شده است

مدیرکل دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست درباره ذخیره ژن گوزن زرد و شیر ایرانی نیز گفت: «اکنون نمونه ژن گوزن زرد ذخیره شده است، اما به دلیل وجود تعداد محدودی شیر ایرانی و عدم دسترسی به آن‌ها هنوز موفق ذخیره ژن این گونه نشده‌ایم.»