حال ناخوش اتوبوس‌های پایتخت

قانون هوای پاک از سال ۹۶ جایگزین قانون «نحوه جلوگیری از آلودگی هوا» شد. در قانون هوای پاک حدود ۱۷۶ «تکلیف‌ - دستگاه» احصا شده است. بدین معنا که موارد بین دستگاهی باید مورد توجه قرار بگیرد و میان نهادهای مربوطه پاسکاری نشود. طبق این قانون؛ دولت موظف است از محل صرفه‌جویی حاصل از بهبود و مدیریت سوخت ناشی از اجرای این قانون، ساز و کار و تسهیلات لازم برای جایگزینی خودروهای فرسوده، حمل‌ونقل عمومی و خودروهای نو را فراهم کند.

فرسودگی وسایل حمل و نقل عمومی به ویژه اتوبوس‌های شرکت واحد که سهم بالایی در تولید آلودگی دارند، موضوع مهمی است که قانون‌گذار در این زمینه تکالیفی را برای وزارت کشور مشخص کرده است. وزارت کشور وظیفه دارد که از محل درآمدهای عمومی شهرداری‌ها و بودجه عمومی خود در قانون بودجه ناوگان حمل‌ونقل عمومی درون شهری را به میزان سالانه پنج درصد با اولویت کلانشهرها و شهرهای بالای ۵۰۰ هزار نفر جمعیت افزایش دهد.

این در حالی است که وضعیت حمل‌ونقل درون شهری در پایتخت وضعیت ناخوشی دارد. وضعیت اتوبوس‌های شهری نیز به عنوان یکی از اصلی‌ترین وسایط جابه‌جایی شهروندان تهرانی با نقطه مطلوب فاصله چشمگیری دارد. طبق اعلام کارشناسان، از ۲ هزار و ۲۰۰ اتوبوس باقی مانده در تهران، ۷۰۰ اتوبوس دیگر زمین‌گیر شده است یعنی اکنون چیزی نزدیک به ۱۵۰۰ اتوبوس در حال خدمت‌رسانی به شهروندان است. این خبری بود که یکی از اعضای شورای شهر فعلی تهران آن را اعلام کرد.

وعده شهردار تهران برای نوسازی ناوگان اتوبوسرانی

همزمان با انتصاب علیرضا زاکانی به عنوان شهردار پایتخت، مجتبی شفیعی؛ معاون وقت حمل‌ونقل شهرداری گفته بود: حدود ۱۰ سال است که نوسازی به‌طور جدی رخ نداده و عمر ناوگان عمومی بالا رفته است و بناست ۲۷۵ دستگاه اتوبوس تحویل ناوگان شود، برنامه‌ریزی برای نوسازی ناوگان انجام شده و تا یک سال آینده وضعیت کیفی اتوبوسرانی تهران تغییر خواهد کرد.

علیرضا زاکانی، شهردار تهران نیز در حاشیه جلسه قرارگاه حمل‌ونقل درخصوص وضعیت اتوبوسرانی تهران گفت: در بخش اتوبوسرانی ۱۴۰۰ دستگاه اتوبوس از مدار خارج شده را بازسازی خواهیم کرد که از این تعداد ۴۰۰ دستگاه دو کابین و ۱۰۰۰ دستگاه تک کابین است. همچنین در تلاش هستیم تا مخزن گاز ۱۰۰۰ دستگاه اتوبوس گازسوز را تعویض کنیم. در کنار نوسازی اتوبوس‌ها، ۹۰۰ دستگاه اتوبوس هم از سوی وزارت کشور وارد ناوگان خواهد شد، همچنین درخواست واردات ۱۰۰۰ اتوبوس را ارائه کرده‌ایم که با این طرح در کمیسیون زیربنایی دولت موافقت شده است.

وی با بیان اینکه سال ۱۴۰۲ را سال تجدید حیات برای حمل و نقل عمومی شهر تهران قرار داده‌ایم، افزود: توجه شورای شهر ششم و شهرداری به موضوع حمل‌ونقل، افقی را برای شهر باز می‌کند تا ۴۵ درصد بودجه شهر تهران در این زمینه در نظر گرفته شود.

اما مرداد ماه امسال؛ مهدی علیزاده، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران از نوسازی ۱۰۰ دستگاه اتوبوس‌ خبر داد. سید جعفر تشکری هاشمی، عضو شورای شهر تهران نیز این اقدام را کارآمد ندانست و گفت: باید کارهای ویژه‌تری شکل بگیرد. تعداد ناوگان فعال ما حدود ۱۴۰۰ اتوبوس است. یعنی حدود ۸۰۰ هزار نفر را در نظر گرفته‌ایم و باید ببینیم چه راهکارهایی در این حوزه وجود دارد.

جلال بهرامی، معاون شهردار تهران نیز عنوان کرد: باید به اندازه داشته‌های خود در این موضوع فعالیت کنیم. یک تکلیفی از سوی شورای شهر داشتیم تا قرارداد سه هزار دستگاه اتوبوس را ببندیم که بستیم. ۲۵۰۰ میلیارد تومان پول نقد و ۶ هزار میلیارد تومان املاک را در این مورد پرداخته‌ایم اما محدودیتی که بانک مرکزی و وزارت صمت در این حوزه دارند کار را سخت کرده است.

اخیرا مهدی علیزاده، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی با اشاره به اینکه بیش از ۱۰ سال است در نوسازی ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران وقفه ایجاد شده است، گفت: مدیریت شهری جدید با به‌کارگیری تمام توان و ظرفیت در تلاش است تا این عقب ماندگی را جبران کند که ورود ۶۶۳ دستگاه ناوگان جدید در این مدیریت شهری گواهی بر این مدعاست.

وی با تأکید بر اینکه برای تحقق این اهداف با انعقاد قراردادهای کم سابقه‌ای در این مسیر گام برداشته‌ایم، ادامه داد: قرارداد خرید ۳هزار دستگاه اتوبوس، مینی‌بوس و اتوبوس برقی و همچنین قرارداد خرید ۴۰ دستگاه ناوگان ویژه جانبازان و معلولان از جمله این اقدامات است که بخشی از آنها تا پایان سال ۱۴۰۲ و مابقی در سال ۱۴۰۳ به ناوگان اتوبوسرانی تهران اضافه می‌شود.

بدعهدی شرکت داخلی برای تحویل اتوبوس‌های جدید

روز گذشته نیز، محسن هرمزی معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران با حضور در صحن شورای شهر گزارشی از اقدامات مدیریت شهری در حوزه نوسازی اتوبوس‌ها ارائه کرد و گفت: طبق اعلام سامانه اتوبوسرانی ۲۰۵۰ دستگاه فعال در ناوگان در خط داریم که با کمک شورا قرارداد ورود قریب به ۳۰۵۰ دستگاه مینی‌بوس و اتوبوس را بسته‌ایم. در این بین ۲ قرارداد ۲۵۰ دستگاه به مشکل خورد و علی‌رغم پرداخت پیش پرداخت، شرکت داخلی به تعهدات خود عمل نکرد و ما اکنون به سمت ضبط ضمانت‌نامه رفتیم. بر اساس قراردادی که با شرکت عقاب افشان داشتیم تا به امروز ۱۰۹ دستگاه را گرفتیم. به طوری که مجموعا از ابتدای شهریور تا به امروز ۱۵۷ اتوبوس را از طرف داخلی تحویل گرفته‌ایم.

معاون شهردار تهران عنوان کرد: از اول سال ۳۱۴ دستگاه اتوبوسص که ۹۷ دستگاه از این تعداد قرارداد با وزارت کشور بود، وارد ناوگان اتوبوسرانی شده‌اند. تعدادی از این اتوبوس‌ها نیز هنوز وارد خطوط نشده‌اند. قرار است شرکت اسنا ۴۷ دستگاه اتوبوس به شهرداری تحویل دهد. از قرارداد سال گذشته با عقاب نیز ۴۰ دستگاه تحویل گرفتیم. قراردادهای ما جاری است و امیدواریم تا پایان سال تعداد بیشتر بشود. باید از همین حالا تمهیداتی داشته باشیم تا اتوبوس خراب کف خیابان نداشته باشیم. از ابتدای امسال ۱۳۰ دستگاه اتوبوس بازسازی شده و تا پایان سال این تکلیف نیز انجام خواهد شد.

مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران نیز در جمع خبرنگاران در پاسخ به این پرسش که آیا شورای شهر تهران از اقدامات انجام شده در حوزه حمل و نقل رضایت کامل دارد یا خیر گفت: به لحاظ انعقاد قراردادها و تفاهم‌نامه‌ها نظر شورا تحقق پیدا کرده است اما به لحاظ اجرا آنچه را که ما می‌خواستیم و انتظار ما بوده انجام نگرفته است. انتظار ما بر این بود که کارخانجات و تولیدکنندگان اتوبوس نیز بتوانند در بازه زمانی تعیین شده به تعهدات خود در ارتباط با تولید و ساخت اتوبوس عمل کنند اما در این بخش نیز نتوانستیم به آنچه که انتظارمان بود برسیم.

با همه این اوصاف وضعیت خدمات‌دهی اتوبوس‌های شهری پایتخت همچنان نامطلوب به نظر می‌رسد و باید در انتظار نوسازی و خرید اتوبوس‌های نویی که شهردار تهران و مدیرعامل اتوبوسرانی وعده آن را داده بودند، ماند.