طرح ۴ سوال در واکنش به سند الزامات تدوین برنامه چهارم شهرداری تهران

عضو شورای شهر تهران در جریان بررسی طرح «سند الزامات تدوین برنامه چهارم شهرداری تهران (۱۴۰۴-۱۴۰۱)» گفت: جلسه قبلی در مورد یک فوریت این طرح بحث شد و نکاتی بیان کردم اما جوابی دریافت نکردم، به فوریت رأی داده شد و حالا در حال وارد شدن به محتوا هستیم. درباره آسیب‌شناسی برنامه توسعه ملی و مدیریت شهری در کشور، وزارت کشور احساس کرده عدم ناسازگاری « زمانی» است و اینکه برنامه توسط مدیریت شهری یک دوره تهیه می‌شود و نصف نیمه به مدیریت و دوره بعدی تحویل داده می‌شود، عامل عدم موفقیت اجرای برنامه است. بنده عرض کردم این موضوع می‌تواند بین پنج تا ۱۰درصد در عدم توفیق برنامه تاثیرگذار باشد و دلایل دیگری دارد که در آن جلسه به بخشی از آنها اشاره کردم؛ مثل تداخل و ارتباط معنای ساختاری و کارکردی که برنامه با بودجه سالیانه باید داشته باشد که معمولا ندارد.

وی با بیان اینکه پنج ماه از اجرای بودجه سال ۱۴۰۱ می‌گذرد و یک سال به پایان برنامه پنج ساله مانده است، ادامه داد: اجرای بودجه امسال ما با برنامه پنج‌ساله‌مان خیلی تداخل ساختاری معنایی و کارکردی دارد و این یکی از دلایل عدم توفیق برنامه است و همچنین نسبت ساختار نیروی انسانی شهرداری تهران، امکانات و اختیارات با چالش‌های شهر تهران و اختیارات شهرداری تهران است. پیشنهادم این بود که یک برنامه جامع تهیه نکنیم مثل برنامه پنج ساله دوم شهرداری تهران که واقعا یک برنامه جامع بود و ۱۶۹ ماده داشت، همه چیز را پیش‌بینی کرده بود و از چشم انداز شروع کرده بود و تا جزئی‌ترین مسائل شهر تهران.

امانی با بیان اینکه درباره طرحی که تهیه شده چند سوال دارم، گفت:اول؛ فلسفه این طرح چیست و برای چه این طرح را تهیه کردند؟ از نظر من این طرح یک راهنمای عمل برای شهرداری است و قرار است مسیری را به شهرداری معرفی کند که شهرداری بر اساس آن مسیر برنامه‌اش را تهیه کند؛ یعنی به شهرداری بگوید در برنامه چهار ساله شهر یا شهرداری را از این نقطه به آن نقطه برساند؛ مثلا برای رفتن به کرج می‌توان پنج راه پیشنهاد داد و از هر کدام بروند به مسیر می‌رسند ولی اگر از این مسیرها نروند به کرج نمی‌رسند و ممکن است به جنوب یا شرق تهران بروند. داریم به شهرداری می‌گوییم که اگر قرار است به هدف شهرداری در پایان برنامه چهار ساله برسد مسیری که ما می‌گوییم انتخاب کند و این مسیر باید چنین ویژگی‌هایی داشته باشد که سریع‌ترین، کم هزینه‌ترین و ایمن‌ترین مسیر باشد و ترافیک کمتری داشته باشد. در طرحی که تهیه می‌کنیم می‌گوییم شهرداری می‌تواند مسیرهای دیگری برای رسیدن به نقطه پایان برنامه چهار ساله انتخاب کند اما ما به او پیشنهاد می‌دهیم از این مسیر حرکت کند. یعنی به شهرداری می گوییم برنامه اول، دوم و سوم را آسیب‌شناسی کردیم و کم هزینه ترین و پرفایده ترین مسیری که بر اساس تجارب آن سه برنامه به جمع بندی رسیدیم به شهرداری پیشنهاد می۲کنیم و باید بر این اساس برنامه را تهیه کند.

دوم؛ آیا متنی که در این طرح پیشنهاد شده راهنمای خوبی برای حرکت شهرداری در این مسیر است و آیا او را به این هدف می‌رساند؟ قضاوتم این است که این مسیر و طرح راهنمای خوبی نیست چون هر پنج مسیر را پیشنهاد می‌کند و می‌گوید شهرداری می‌تواند از همه این مسیرها به هدفش برسد. از برنامه پنج ساله اول، دوم و سوم نقاطی را انتخاب کردیم و آنها را به اهداف و راهبردهای برنامه چهارم توسعه شهر تهران تبدیل کردیم. این مسیر شهرداری را به نقطه‌ای که ما و خودش می‌خواهیم برساند، نمی‌رساند.

سوم؛ آیا محتوای این متن با محتوای برنامه‌های گذشته از اول تا سوم شهرداری یکی است؟ من می‌گویم نه یکی هست و نه یکی نیست و از همه این سه برنامه یک سری اهداف و اولویت‌ها برداشته شده و در متن قرار گرفته است. نمی خواهم بگویم این اشکال برنامه است و می‌گویم مثل این است که بگوییم شهرداری می‌تواند از هر پنج مسیر حرکت کند. ۱۵، ۲۰ سال از برنامه پنج ساله اول، دوم و پنج سال از برنامه سوم می‌گذرد و همچنان داریم شهرداری را به برنامه اول، دوم و سوم ارجاع می‌دهیم و به همین دلیل است که می‌گوییم این مسیر شهرداری را به هدفش نمی‌رساند. البته تفاوت هست ولی تفاوتش خیلی کم است.

چهارم؛ آیا این متن عملیاتی و قابل زمینی شدن هست یا نه؟ به نظر من قابل عملیاتی و زمینی شدن نیست و طرحی که تهیه شده شبیه برنامه دوم توسعه است؛ یعنی باز هم شهرداری را به سمت یک برنامه جامع هدایت می‌کنند و در این متن ۱۹ راهبرد به شهرداری تهران پیشنهاد کردند که در برنامه دوم توسعه هم حتی ۱۹ راهبرد نیست و نمی‌تواند همه مسائل تهران را حل کند چون نه برنامه دوم و نه برنامه سوم نتوانست همه مسائل تهران را حل کند. پیشنهاد می‌کنم که به شهرداری بگوییم یک برآورد از منابع و درآمدهای خودش در سه سال آینده تهیه کند و هزینه‌هایش را هم با فرض اینکه هر سال چه میزان ضریب تورم داریم پیش‌بینی کند و به شورا بگوید برای سه سال آینده فلان مبلغ منابع و فلان مقدار درآمد دارد و شورا منابع را از هزینه‌ها کم کند و برای سه سال آینده یک جدول اولویت برای هر حوزه به شهرداری می‌دهد و بر این اساس برنامه چهار ساله اش را بیاورد که قابل پیاده شدن و اجرا شدن باشد.

وی گفت: این طرحی که تهیه شده کار بسیار خوبی برای تهیه یک برنامه جامع دیگر است. اگر مشکل تهران با تهیه برنامه جامع حل می‌شد بهترین برنامه جامع ما برنامه پنج ساله دوم بود و برنامه پنج ساله سوم اصلا برنامه نبود و ۹۵ ماده و کلمه بود و به همین دلیل به چنین سرنوشتی دچار شد و دوباره داریم همین کار را می‌کنیم. اگر قرار است همین کار را بکنیم حتما موافقم و رأی می دهم؛ اما می‌گویم یک کار جدید کنیم و یک برنامه عملیاتی سه ساله بر مبنای منابع و مصارف که قابل پیاده شدن باشد انجام دهیم. کسانی که برنامه را می‌نویسند باید به منابع شهرداری توجه کنند و بعد برنامه بنویسند.