تالاب‌ها در خطرنابودی؛ الزامات محیط‌زیستی روی کاغذ

تالاب‌ها اکوسیستم هایی استراتژیک برای بشر محسوب می‌شوند که خدمات مفید فراوانی را ارائه می‌دهند که هیچ اکوسیستم دیگری قادر به ارائه آن‌ها نیست. برخی از این خدمات ارزشمند شامل کنترل سیلابها و ذخیره آب، تأمین زیستگاه برای انواع گیاهان، ماهی ها و حیوانات وحشی، جذب آلاینده ها، تعدیل آب و هوا و گردشگری طبیعت هستند، اما با همه این توضیحات تالاب های کشور این روزها دستخوش بی توجهی و نادیده انگاره‌هایی هستند که آینده پرمخاطره ای را می تواند رقم بزند.
در ایران ۲۴ تالاب با اهمیت بین المللی در لیست کنوانسیون رامسر ثبت شده اند که تالاب های شادگان، میانگران ایذه، بامدژ اهواز و هورالعظیم در استان خوزستان واقع شده اند.

معاون اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان در خصوص این موضوع به پانا می گوید: «تالاب ها از عمده ترین مکان هایی هستند که پرندگان و حیوانات وحشی در آنها سکونت دارند و محل تخم گذاری و تخم ریزی بسیاری از جانوران هستند که در بقاء تنوع زیستی منطقه هم کمک شایانی می کنند».

سید عادل مولا با اشاره به اصلی ترین برنامه هایی که در سطح کشور برای حفظ تالاب ها در جریان است، می افزاید: «اصلی ترین برنامه ای که در سطح کشور برای حفظ تالاب ها و مخصوصاً تالاب های استان خوزستان انجام می شود، مدیریت تالاب ها است. برای تالاب شادگان این برنامه با مشارکت برنامه عمران سازمان ملل متحد UNDP ، دفتر حفاظت از تالاب های کشور و سازمان محیط زیست انجام شده است. در خصوص دیگر تالاب ها، ما در حال تهیه و تدوین مدیریت زیست بومی هستیم. برای تالاب هورالعظیم و بامدژ این برنامه تهیه شده و امسال به دلیل بحث اعتبارات و کرونا اجرای مدیریت زیست بومی به تعویق افتاد، ولی قطعاً انجام خواهد شد و در صدد پیشبرد این برنامه ها هستیم.»

او در ادامه می گوید: «مدیریت زیست بومی برنامه جامعی دارد. هدف اصلی و اساسی مدیریت زیست بومی تالاب ها، تامین آب مورد نیاز برای حیات تالاب است. خوشبختانه میزان حق آبی که توسط وزارت نیرو باید در اختیار تالاب های استان باشد، مشخص شده است. با مطالعه ای که دانشگاه انجام داده و ما آن را ابلاغ کردیم وزارت نیرو باید برای تأمین آب برنامه ریزی کند، تا اولین گام مدیریت زیست بومی برداشته شود. گام‌های بعدی به دنبال آن پیش خواهند رفت که شامل حفظ گونه ها، زون بندی و ایجاد گردشگری متمرکز در تالاب هاست.»

تالاب ها از عناصر اصلی گردشگری(اکوتوریسم) هستند. ولی متأسفانه این فعالیت در تالاب های استان خوزستان بسیار کمرنگ است که سعی خواهیم کرد با برنامه ریزی عالی این نقش پررنگ شود.

مولا در مورد اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست خوزستان در رابطه با خشک کردن تالاب ها در استان برای دستیابی به منابع نفتی بیان می کند: «واقعیت این است که با ورود هر صنعت یا فعالیت اقتصادی زیان هایی به محیط زیست از جمله تالاب ها وارد می شود. ورود نفت به تالاب ها خسارت هایی وارد کرده است و هیچ کس منکر این مسئله نیست. ما تلاش می کنیم که این آسیب ها را به حداقل برسانیم. در رابطه با نفت و محیط زیست، چون نفت از لحاظ اقتصادی سودآور است، بیشتر به آن توجه می شود. ولی اگر بحث خشک کردن تالاب ها باشد، با جلوگیری از آن مانع ایجاد اثرات منفی در تالاب ها خواهیم شد.»

او در پایان تاکید می کند:«از الزامات هر فعالیت اقتصادی و نهادهای صنعتی این است که پیوست‌های محیط زیستی را رعایت کنند و ما با جدیت تمام پیگیر آن هستیم.»

گزارش : شیده مکوندی، سارا رضایی