حال فرهنگ و هنر و اهالى آن خوب نیست

محمدجواد حق‌شناس، رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران، در نطق پیش از دستور خود در دویست و پنجاه و چهارمین جلسه شورا از حال بد فرهنگ و هنر و اهالى آن در پی شیوع جهانی ویروس کرونا سخن گفت.

حق شناس نطق خود را اینگونه آغاز کرد:

یا مقلب القلوب و الابصار

رب اشرح لی صدری

و یسر لی امری

و احلل عقده من لسانی

افسوس که این مزرعه را آب گرفته 
 دهقان مصیبت زده را خواب گرفته

خون دل ما رنگ می‌ناب گرفته 
 وز سوزش تب ، پیکرمان تاب گرفته

رخسار هنر، گونه مهتاب گرفته 
 چشمان خرد پرده ز خوناب گرفته

ثروت شده بی مایه و صحت شده بیمار

ابری شده بالا و گرفته ‌است فضا را 
 از دود و شرر تیره نموده ‌است فضا را

آتش زده سکان زمین را و سما را 
 سوزانده به چرخ اختر و در خاک گیاه را

ای واسطه رحمت حق بهر خدا را زین خاک بگردان ره طوفان بلا را

همکاران محترم شورا

مدیران ارجمند شهرداری

دولتمردان گرامى

نزدیک به یکسال است که میهن ما، مانند بسیاری از کشورهای جهان به صورتى جانکاه با ویروس کرونا دست به گریبان است. بسیاری از مشاغل و صنوف آسیب‌های شدیدی دیده‌اند که در میان آنها اهالى حوزه فرهنگ و هنر رنج بیشتری را به جان خریده اند. شاید بتوان عمیق ترین تاثیرات منفی این همه گیری را در این فضاى حساس مشاهده کرد.

حق شناس با بیان اینکه اساسا رویدادهاى فرهنگى و هنرى و رونق آنها مستلزم حضور آحاد جامعه به ویژه هنر دوستان است ادامه داد: به ندرت رخدادهای فرهنگی _ هنری رویکردى انفرادی دارند و به نوعی ذات این عرصه جمع گرایانه است. در کشور ما اقتصاد فرهنگ و هنر اگر چه محدود وکوچک است، اما برای اصحاب آن بسیار اساسی و مهم است. به واسطه این همه گیرى و طولانى شدن آن چراغ سینماها، خاموش رواق موزه ها خلوت، عرصه نمایشگاه ها ، بى رونق ، سالن های تئاتر، کم رفت و آمد ، کتاب فروشی ها بى مشترى ،کافه ها تعطیل و بسیاری دیگر از فعالیت های فرهنگی و هنری ازجمله کنسرتهاى موسیقى خاموش شده است و اهالی آن دلسرد و خانه نشین شده اند.

حق شناس گفت: عزیزان من، در یک کلمه مى توان خلاصه کرد و گفت حال فرهنگ و هنر و اهالى آن خوب نیست. یادمان باشد اصحاب فرهنگ و هنر در همه بحران ها و شرایط سخت از انقلاب تا جنگ ، در سیل و زلزله همواره در کنار مردم بوده و سعی در انتقال مفاهیم والا و بیان و التیام آلام جامعه داشته است. اما در شرایط کنونی فرهنگ و هنر و اهالى معزز آن خود قربانی بزرگ بحران هم گیرى کرونا و ناکارآمدى ها شده اند.

عضو شورای شهر تهران افزود: فرهنگ و هنرکشور و صنایع وابسته به آن در معرض خطر نابودی قرار گرفته است. آثار و پیامدهای زیان بار کرونا همه جامعه را در همه ابعاد درگیر کرده است اما باید اعتراف کرد در حوزه فرهنگ و هنر بسیار ویرانگر و بى رحم ظاهر شده است.

رییس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران تاکید کرد: به دولتمردان و صاحب منصبان به ویژه رییس جمهور محترم و وزیر محترم فرهنگ و ارشاد می گویم در چنین شرایطی هرگونه کم توجهی به این عرصه و فعالان آن آثار غیر قابل جبرانی در پى خواهد داشت. محدودیت های اجتناب ناپذیر از یک سو، کم لطفی ها و کم توجهی ها به برنامه های فرهنگی و هنری از دیگر سو و نگرانی های این عرصه حتی برای دوران پساکرونا از سویی دیگر بسیار جدی است.

وی گفت: به خوبى مى دانیم تا پیش از کرونا هم وضعیت اقتصاد فرهنگ و هنر در جامعه ما چندان خوب نبوده و اهالى آن با سیلى صورت خود را سرخ نگاه می داشتند اما به طور حتم با وضعیت بوجود آمده، فعالیت‌های هنری و فرهنگی تا مدت‌ها حتی بعد از کرونا از آسیب به وجود آمده در رنج خواهند بود. یکى از حامیان اصلی فعالیت های فرهنگی و هنری چون شهرداری نیز شرایط اقتصادی و درآمدى مناسبی ندارند و نگرانی جدی از افول توجه شهرداری ها و چتر حمایتی آن برای فرهنگ و هنر وجود دارد. دولت ها همواره سیاست هایی برای حمایت از صنایع بحران زده اتخاذ کرده اند، اما کم لطفی و رفتار منفعلانه دستگاه های تصمیم گیرنده و سیاستگذار این حوزه در این برهه نگران کننده است. گرچه محدود کردن فعالیت‌های فرهنگی و هنری از سوی دولت اقدام درست و قابل قبولی است، اما آیا نباید برنامه مشخصی از سوی دولت و نهادهاى مسئول برای کمک به رونق اقتصاد فرهنگ و هنر و فعالان آن به ویژه در بخش‌های خصوصی وجود داشته باشد؟

حق شناس ادامه داد: دهها هزار نفر در این عرصه فعالیت و از آن ارتزاق می کنند و میلیونها نفر از هم میهنان برای حفظ سلامتی و نشاط و اعتلای روحی و جسمی به محصولات و رویدادهای فرهنگی و هنری وابسته و دلبسته اند. حفظ رونق و سلامت عرصه فرهنگ و هنر لازمه حفظ سلامت جامعه است. باید بسترهایی وجود داشته باشد که مراکز دولتی و عمومی بتوانند از فرهنگ و هنر حمایت کنند. موضوعی که در همه کشورهای دنیا معمول و متداول است، اما متاسفانه این بسترها در جامعه ما نحیف و کمرنگ هستند.

وی با ابراز امیدواری از اینکه شرایط کرونا باعث سرعت گرفتن تصمیمات و مصوباتی شود که از هنرمندان و مراکز فرهنگی و هنری بویژه در مواقع بحرانی حمایت واقعی و موثر کند، گفت: جهان به دوره‌ای وارد شده است که باید ساز و کارهای تازه‌تری برای تولید و توزیع و مصرف محصولات فرهنگی و هنری به کار گرفته شود. وقتی یک فعال عرصه فرهنگ و هنر نتواند به کار خود ادامه دهد، مجبور است به سراغ کار دیگری برود، نتیجه، خروج سرمایه های انسانی ارزشمندی است که در کوتاه مدت امکان جایگزینی آن نیست و ضرر و زیان این اتفاق برای همه جامعه است. فراموش نباید کرد که فرهنگ و هنر برای انسجام اجتماعی و هویت کشور اهمیت و ضرورت دارد.

حق شناس با تاکید بر اینکه در شرایطی که جوامع درگیر بحران های روحی و روانی فردی و جمعی هستند، این فرهنگ و هنر است که می تواند باعث انسجام اجتماعی و همدردی و همدلی اقشار گوناگون شود و روح و خرد جمعی را در مقابله با بحران ها بسیج نماید،گفت: پشت سرگذاشتن عصر کرونا و ورود بدون مخاطرات به عصر پساکرونا، منوط به تحولات و تمهیداتی ناگزیر در شئون گوناگون فرهنگ و هنر است.عرصه فرهنگ و هنر ما امروز نیاز به توجه و حمایت جدی دارد و مدیریت شهری تهران باید برای آن برنامه شفاف و موثری داشته باشد.

وی ابراز امیدواری کرد ظرفیت های قانونی موجود برای حمایت مدیریت شهری از اهالی فرهنگ و هنر از جمله استقرار فعالان این عرصه در اماکن با کاربری مسکونی با رعایت جوانب موضوع در دستور کار قرار گیرد و ادامه داد: انتظار مى رود شهردارى ازظرفیت هایى همچون فضاهای روباز نمایش تئاتر و فیلم در بوستان ها و فضاهای باز براى تداوم بى خطر و رونق اقتصاد فرهنگ و هنر استفاده بهینه و خلاقانه نماید.

رییس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران در خاتمه افزود: شهرداری می تواند با خلاقیت های لازم در بسیاری از امور اجتماعی ، فرهنگی و زیباسازی شهر کمک قابل توجهی به این عرصه کرده و در عین حال از ظرفیت های ارزشمند فعالان این عرصه به ویژه خانه هاى سینما ، تئاتر و موسیقى و انجمنهاى منتخب هنرهاى تجسمى براى حفظ نشاط و سرزندگی و التیام آلام و استرس های شهروندان و هنرمندان استفاده نموده و از وضعیت نا بسامان فعلی در شهر بکاهد. از همکاران عزیزم در شورای شهر نیز تقاضا و انتظار دارم نسبت به اهمیت موضوع و ارائه ایده ها و حمایت های لازم همچون گذشته توجه ویژه ای داشته باشند.