قوانین دست قاضی را برای تحویل «رومینا» به پدرش بسته بود؟

مونیکا نادی در گفت‌وگو با پانا با اشاره به قتل «رومینا اشرفی» از سوی پدرش اظهار کرد: «قتل رومینا از جهات مختلفی قابل بررسی و تامل است و به همین خاطر واکنش‌های زیادی را در جامعه داشته است. قتل رومینا، حادثه تلخی است. او اولین دختری نیست که قربانی تفکرات و باورهای نادرست شده است و آخرین هم نخواهد بود. آنچه معلوم است، رومینا به‌دلیل آسیب‌های زیادی که در خانواده داشت وارد رابطه‌ای با پسری سال‌ها بزرگ‌تر از خود می‌شود. چنین رابطه‌ای را صرف‌نظر از خوب بودن یا بد بودن می‌توان، ناشی از آسیب‌هایی دانست که در محیط خانه وجود داشته است.»

این فعال حقوق کودکان در پاسخ به اینکه چرا یک فردی که با رومینا فاصله سنی زیادی دارد، به خودش اجازه می‌دهد که وارد این رابطه شود، گفت: «ماجرا از دو بعد قابل بررسی است. اینکه رومینا چه شرایطی داشته که وارد این رابطه شده است و چرا نیازهای یک دختر ۱۴ ساله در خانواده تامین نشده است که این دختر برای تامین نیازهای عاطفی خود با کسی وارد رابطه شود که دو برابر خودش سن داشته است. در واقع گویا در این رابطه دنبال پدرش بوده است. دوم اینکه برقراری رابطه عاطفی با دختران زیر ۱۸ سال بدون اجازه والدین مصداق بارز کودک آزاری روانی است و می‌توانست آثار سوئی برای دختر داشته باشد چون واقعا از دختر در این رابطه عاطفی، سوء استفاده شده است. اینکه پسر می‌گوید ما همدیگر را دوست داشتیم درست نیست چراکه دو سر رابطه باهم برابر نیست که بتوان در چارچوب رابطه خوب آن را تعریف کرد.»

این حقوقدان در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان کودک همسری را برای رومینا به‌کار برد، گفت: «در رابطه با موضوع رومینا، کودک‌همسری نیز مطرح شده است البته این رابطه در نهایت به ازدواج منتهی نشده است. اگر فرضا قوانین، ورود به این رابطه را تجویز کردند و دختر ازدواج می‌کرد، می‌شد حدس زد برای ازدواجی که بدون اراده، تعقل و بلوغ روانی رومینا صورت گرفته برای او چه تبعاتی داشت. از این جهت می‌شد به این رابطه به چشم کودک همسری نگاه کرد اما در نهایت رابطه به ازدواج ختم نشده است.»

وی افزود: «باید به ریشه‌های این موضوع نگاه کرد که عواملی باعث شده است تا یک دختر ۱۳ - ۱۴ ساله بخواهد با فردی که دو برابر او سن داشته ازدواج کند. در واقع باید به آسیب‌هایی که در خانواده پدری، به این دختر متحمل شده است نگاه کرد. یعنی یا سطح خشونتی که نسبت به رومینا وجود داشته زیاد بوده یا میزان محبتی که باید وجود داشت کم بوده است که به خاطر آن رومینا حاضر بوده از خانواده خارج شود و ازدواج کند. اینجاست که می‌گوییم یک دختر ۱۴ ساله نمی‌تواند شناخت درستی از یک فرد دیگر داشته باشد.»

نادی در پاسخ به اینکه آیا قاضی با قوانین موجود می‌توانست «رومینا» را به پدرش تحویل ندهد، گفت: «بله می‌شد با قوانین موجود هم دختر به پدرش تحویل داده نشود. از آنجا که پدر این دختر سابقه کیفری نداشته، به خانواده تحویل داده شده است. با توجه به بافت سنتی و عرفی که وجود دارد و این‌که قاضی در جریان بوده که رومینا کاری خلاف عرف انجام داده است و حالا همه فامیل از کار خلاف عرف او آگاه شدند و اینکار برای رومینا تبعاتی دارد. از طرفی با توجه به شنیده‌هایی که از نوع برخورد پدر در حضور پلیس آگاهی و مرجع قضایی وجود داشته به نظر می‌رسد در معرض خطر بودن رومینا آشکار بوده است.»

این پژوهشگر حقوق کودکان ادامه داد: «همچنین ما پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک را داریم و در آن تاکید شده است که هر تصمیمی که گرفته می‌شود، باید با رعایت مصلحت و منفعت کودک باشد. آیا واقعا سپردن رومینا به پدرش با آن شرایط و بافت خانوادگی منطبق با مصلحت و منفعت رومینا بوده است؟ به نظر می‌رسد این موضوع قابل تشخیص بوده است که رومینا در خطر بوده است و احتمال می‌رفته واکنش‌های پدر نسبت به کاری که رومینا کرده با توجه به دیدگاه مالکیتی ویژه‌ای که به دخترش داشته است، چگونه باشد.»

این وکیل دادگستری در ادامه با اشاره به تعلل در رسیدگی به لوایح حمایتی گفت: «یکی از مشکلاتی که داریم این است که لوایح حمایتی سال‌ها معطل می‌ماند. وقتی لوایح معطل می‌مانند چطور می‌توانیم فرهنگ‌ها و باورها را تغییر دهیم. یکی از راه‌های تغییر فرهنگ، عُرف، باورها و سنت‌های غلط این است که قانون مناسب وضع شود ولی وقتی آنقدر تعلل می‌شود و قوانین حمایتی وضع نمی‌شود، باید تبعاتی همچون رومینا را هم در نظر بگیریم.»

نادی اضافه کرد: «بخشی از لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان به موضوع پیشگیری از خشونت و آزار کودکان پرداخته است و در مورد رومینا هم می‌شد با توجه به سوء رفتار پدرش و بی‌توجهی او به دخترش، در معرض خطر بودن رومینا را پیش‌بینی کرد. در واقع می‌شد بر اساس مفاد قانون از این اتفاق جلوگیری کرد.»

این پژوهشگر حقوق کودکان خاطرنشان کرد: «پدر رومینا هم قربانی تفکرات، سنت‌ها و باورهای غلط است. اگر رومینا به او سپرده نمی‌شد برای خود او هم بهتر بود و قطعا او هم حال خوشی نداره و اگر قانون و مرجع قضایی جلوی این اتفاق را می‌گرفت و مانع سپردن رومینا به پدرش می‌شد، شاید این اتفاق نمی‌افتاد و پدر هم اکنون شرایط بهتری داشت و قربانی جهل و عُرف و سنت‌های غلط نمی‌شد.»