چرا ارسطو را معلم اول می‌خوانند

«معلم اول» عنوانی است که به ارسطو، فیلسوف یونانی داده‌اند. ارسطو یکی از بزرگترین فیلسوفان یونانی است که ۳۸۴ سال پیش از میلاد مسیح(ع) به دنیا آمده. او شناخته شده‌ترین شاگرد افلاطون بوده و ۲۰ سال در مکتب وی آموزش دیده است. همچنین از او به عنوان معلم اسکندر مقدونی نیز یاد می‌شود. ارسطو در ۶۲ سالگی از دنیا رفته است.

سیدحسین سیدموسوی، دانشیار گروه الهیات دانشگاه فردوسی در پاسخ به این پرسش ایسنا که «چرا به ارسطو لقب "معلم ‌اول" داده‌اند؟»، اظهار کرد: ارسطو معروف به معلم اول است. او شاگرد افلاطون بوده و حدود ۲۰ سال در آکادمی او تحصیل کرد و فوق‌العاده نسبت به استاد خویش تواضع داشت. او علاقه زیادی به استاد خود داشت، هرچند در برخی آرا با وی مخالف بود. او جمله معروفی دارد که «من افلاطون را خیلی دوست دارم اما حقیقت را بیشتر.»

وی ادامه داد: او در این ۲۰ سال هم‌زیستی با استاد خود، در برخی اعتقادات، با او مخالفت داشت. این مساله نشان از بزرگی ارسطو دارد و بیان می‌کند که ارسطو، هم شخصیتی آزاداندیش داشته که احترام معلم خود را دارد و هم این احترام، مانع آزاداندیشی وی نشده است.

سه دوره فکری ارسطو

دانشیار گروه الهیات دانشگاه فردوسی، ادامه داد: آثار زیادی از ارسطو به دست ما رسیده که در این بین برخی از این آثار منصوب به اوست. علت این انتصاب این است که این آثار با آراء وی منطبق نیست. برخی معتقدند ارسطو در دوران حیات خود سه دوره فکری را پشت سر گذاشته که در دوره نخست کاملا تحت تاثیر افلاطون بود. دوره دوم دوره‌ای است که دیدگاه‌های او آمیخته‌ای از آراء افلاطونی و ارسطویی است و دیدگاه‌های او در دوره سوم کاملا ارسطویی شده است.

سیدموسوی خاطرنشان کرد: علت شهرت ارسطو به معلم اول، آثاری است که در حوزه‌های مختلف مانند منطق و فلسفه دارد. او آثار خود را خیلی منظم در اختیار بشر قرار داده و شاید نخستین کسی باشد که در حوزه منطق، مباحث مهم را دسته‌بندی کرده است. این روش ارسطو در دیگر آثار او در خصوص مباحث طبیعیات و الهیات نیز به چشم می‌خورد.

دانشیار گروه الهیات دانشگاه فردوسی، اضافه کرد: علت دیگر نام‌گذاری او به عنوان معلم اول این است که آثار وی مورد توجه حکمای بعد از او قرار گرفته است. در بین مسلمانان، ابن‌رشد، به شرح آثار وی پرداخته است. در حال حاضر سه شاخه حکمت و فلسفه در دنیا شناخته شده که یکی حکمت افلاطونی و اشراقی، دیگری حکمت متالیه و نهایتا حکمت مشاست. در این بین حکمت مشا به پیروی از آثار ارسطو تعریف شده است.

ارسطو تاثیر زیادی بر حکمت اسلامی گذاشته است

وی تصریح کرد: یکی از کسانی که آثار حکمت مشایی وی به ما رسیده است، ابن‌سیناست. البته او در اواخر عمر خود به حکمت جدیدی روی آورد که اثر زیادی از آن به ما نرسیده، اما در سایر آثار خود، ابن‌سینا براساس حکمت رایج سخن گفته که حکمت رایج، همان حکمت مشا به‌شمار می‌رود. آثاری که از ارسطو در دوره بنی‌عباس ترجمه شده، نشان می‌دهد او تاثیر زیادی بر حکمت اسلامی و کل جهان گذارده است و از این جهت او را سرمنشا حکمت مشا می‌دانند.

آثار ارسطو پس از ۲۰ قرن هنوز زنده است

دانشیار گروه الهیات دانشگاه فردوسی با بیان اینکه «هم‌اکنون بیش از ۲۰ قرن از زمان حیات ارسطو می‌گذرد»، عنوان کرد: با این حال نمی‌توان بیان کرد که ارسطو بر یک دانش، بیش از سایر علوم، اثر گذارده است. امروز همه آثار وی زنده و به زبان‌های مختلف ترجمه شده است. او در حیطه‌های مختلفی مانند الهیات، منطق، اخلاق و... آثاری تالیف کرده که تا امروز نیز مورد توجه فیلسوفان قرار داشته است. بنابراین اینکه بخواهیم ارسطو را محدود به یک علم خاص کنیم، کار دشواری است؛ چون او در زمینه‌های مختلف آثار بزرگی دارد. با این حال به نظر من او در حوزه منطق، سیاست و اخلاق شاخص‌ترین آثار را از خود بر جای گذارده است.

گفتی‌ است از سال ۱۹۹۴ به بعد، ۵ اکتبر توسط یونسکو به عنوان روز جهانی معلم نامگذاری شده و هدف از اعلام چنین روزی بهادادن به معلمان و بررسی مشکلات آنها در سراسر دنیا اعلام شده است.

انتهای پیام