منشور سخنان مقام معظم رهبری در رابطه با آموزش و پرورش

سال ۹۸ سالی مهم برای دستگاه تعلیم و تربیت محسوب می‌شود و دلیل روشن این مطلب مطالبات رهبری، مردم و معلم‌های عزیز و دل‌سوز است. معلم‌های خودساخته‌ای که طی چهل سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سراسر کشور، عزیزترین فرآورده خلقت یعنی هزاران انسان باصفا، خوب و پاکیزه را تربیت کردند و مقام معظم رهبری با اشاره به همین رسالت خطیر معلمان در سال ۹۴ به مناسبت روز معلم با اشاره به پیشینه کار معلمان کشور فرمود: «معلم می‌خواهد چه کار بکند؟ تولید یک نسلی با این خصوصیات: دانا باشد، با ایمان باشد، دارای امید باشد، دارای نشاط باشد، روشن‌بین باشد، کم‌هزینه و پرفایده باشد، معلم نسلی این جوری را می‌خواهد تربیت کند و این‌ها چیز کمی نیست.»

این روزها هم که روز معلم است در جهت تبیین گام دوم انقلاب که پیش از این ابلاغ شده، به مناسبت روز معلم و گرامی‌داشت مقام شامخ آن، مطالب مهم و تعیین‌کننده‌ای را بیان نمودند که تیتروار بدان‌ها اشاره می‌شود.

۱- با تجلیل از استاد شهید آیت‌الله مطهری فرمود: شهیدمطهری عزیز به معنای واقعی یک معلم دلسوز بود که با فکر و بیان قوی رسوخ اندیشه‌های عمیق اسلامی را در ذهن جوانان دنبال می‌کرد و شهادت او در این راه به منزله امضای قطعی خداوند متعال بر کارنامه آن بزرگوار بود.

۲- نقش معلم و آموزش و پرورش یک نقش اساسی است برای اینکه مهمترین سرمایه برای یک ملت، سرمایه انسانی است و کشور بدون سرمایه انسانی مانند برخی کشورهای پولداری است که ثروت آن‌ها به صورت سفاهت‌آمیزی در اختیار دست‌های خیانتکار به بشریت قرار می‌گیرد.

۳- ادای احترام ما به قشر شریف معلم هر سال در چنین ایامی به خاطر یک باور حقیقی و برخاسته از نقش تمدن‌ساز معلمان است و هویت قوی، فرهنگ غنی و فکر و اندیشه صحیح از پایه‌های اصلی ساخت تمدن محسوب می‌شود.

۴- سند ۲۰۳۰ که بخش مهم آن مربوط به آموزش و پرورش است و از طراحی‌های شبکه سلطه بین‌المللی است، برنامه کاری دشمن محسوب می‌شود. برنامه دشمن در این سند این است که نظام آموزشی باید جوری تنظیم شود که حیات براساس مبانی غربی به کودکان و نوجوانان آموزش داده شود. غربی‌ها براساس این سند انتظار دارند معلمان متدین ما که علاقه‌مند به آینده کشور هستند در کلاس درس خود برای آن‌ها سرباز تربیت کنند.

۵- پس از هشدار یاد شده فرمودند: البته علی‌رغم میل دشمن کارهای بزرگی توسط معلمان و دستگاه آموزش و پرورش صورت گرفته و این خدمات برکسی پوشیده نیست و نباید آموزش و پرورش را دست کم گرفت. با این حال با وضع مطلوب فاصله داریم. و فرمودند: آموزش و پرورش باید انسان‌های دانا، توانا، خردمند، پرهیزگار، پاکدامن، کارآمد، شجاع، هوشیار و اهل اقدام تربیت کند که اگر چنین شود همان آرزویی که بارها بیان کرده‌ام محقق خواهد شد و ایران عزیز به جایگاهی می‌رسد که تا پنح دهه هرکسی در هر جای جهان بخواهد از مرزهای جدید علم آگاه شود باید زبان فارسی یاد بگیرد و این همان چیزی است که ایران سربلند و اساس ایجاد تمدن جدید آن را طلب می‌کند.

۶- در مورد سند تحول اعلام کردند: این سند بسیار خوب است و یک نوع ریل‌گذاری در کار آموزش و پرورش است و می‌تواند این بخش مهم از کشور را به سرمنزل مقصود برساند. اعلام این سند لازم اما ناکافی است و باید با جدیت تحقق سند تحول را پیگیری کرد که این روحیه انقلابی می‌خواهد.

۷- با تاکید به پرهیز از کارهای نمایشی فرمودند: برای تحول در آموزش و پرورش، باید بدون ترس و محافظه‌کاری به تشخیص و تصمیم رسید و اقدام لازم را نه نمایشی و تشریفاتی، بلکه واقعی و حقیقی انجام داد. البته تصمیم و اقدام انقلابی به معنای بی‌توجهی به نقد عالمانه نیست چرا که استقبال از نقد عالمانه جزو روحیه انقلابی است.

۸- سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی را بسیار مهم و قلب آموزش و پرورش دانستند و افزودند متون آموزشی را که این سازمان تولید می‌کند باید منطبق با سند تحول باشد و ضمن انتقاد از دوازده سال وقت درنظر گرفته شده برای تطبیق متون درسی با سند تحول فرمودند: باید با سرعت و جدیت و در زمان کوتاه این کار را انجام داد چرا که امروزه هرساعت در پیشرفت جامعه مهم است. ایشان گنجانده شدن مناسب و صحیح و ظریف پیام‌ها و معارف انقلاب در همه متون آموزشی و پرورشی را ضروری خواندند و خاطرنشان کردند: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی باید از لحاظ انسان‌های دانا، آگاه و خوشفکر متین و انقلابی غنی باشد.

۹- ایشان افزایش بیشتر دانشجویان و ارتقای کیفی دانشگاه‌های فرهنگیان و شهیدرجایی را یادآور شده و فرمودند: باید در این مراکز معلمانی تربیت شوند که به معنای حقیقی کلمه تعلیم‌دهنده دین و تقوا و انقلاب باشند.

۱۰- مدارس استعدادهای درخشان و نخبه‌پروری در کشور را مهم معرفی کرده و گفتند: جایگاه ایران در المپیادهای جهانی باید حفظ شود و تنزل رتبه‌های کشور در برخی المپیادها از جمله ریاضی، فیزیک، شیمی و رایانه باید جبران شود.

۱۱- با انتقاد از برخی برنامه‌ها در بعضی از مدارس به بهانه نشاط و سرزندگی دانش‌آموزان اعلام کردند البته گاهی اوقات فشارهای درسی در مدارس و آموزشگاه‌هایی که دنبال قبولی بیشتر در کنکور یا بدست آوردن رتبه‌های بالا هستند جوان را پژمرده یا افسرده می‌کند که باید برای حل این مساله بویژه شکل فعلی کنکور یا تغییر آن بررسی عمیق به انجام رسیده و تدبیر و اقدام لازم به کار گرفته شود.

۱۲- معاونت پرورشی را از بخش‌های مهم آموزش و پرورش برشمردند و با ابراز خرسندی از اقدام‌های انجام شده در این معاونت فرمودند: در ساختار نیروی انسانی پرانگیزه و منابع مالی این معاونت نقص‌هایی وجود دارد که وزیر محترم باید برای رفع آن اقدام کند تا معاونت پرورشی به معنای حقیقی آن محقق شود.

۱۳- در مورد معیشت معلمان نیز گفتند معلمان، محترم، شریف و آبرودار هستند و عزت نفس آنان در امر معیشت باید محفوظ باشد و نباید گذاشت عناصر سیاسی یا بیگانگان از مسائل معیشتی معلمان سوءاستفاده کنند.

۱۴- در مورد مناطق سیل‌زده نیز فرمودند: باید دولت با همت مردم و کمک‌های قابل تقدیر خیرین مدرسه‌ساز این مناطق را ساخته و مدارس آسیب‌دیده از سیل را تعمیر نماید در این رابطه آنچه که مهم است این است که بچه‌های مردم و سرمایه‌های نظام نباید از درس و تحصیل عقب بمانند.

۱۵- ایشان با بیان موفقیت‌های عملی کشور، معارضه دروغین علم و دین را باطل دانسته و اعلام کردند دستگاه‌های علمی و پژوهشی کشور از افتخارات نظام و کشور محسوب می‌شوند، به طوری که فعالیت هزاران محقق، متفکر و دانشمند و اکثرا جوان و متدین باعث سربلندی و هویت دینی و اسلامی کشور است و حرکت نشاط‌انگیز اینان باید با قدرت ادامه یابد.

۱۶- ایشان با تاکید به اینکه مهارت‌آموزی نوجوانان و جوانان باید از مدارس و دبیرستان‌ها پیگیری شود فرمودند: در وضع فعلی که جنگ اقتصادی و فرهنگی دشمن تشدید شده همه باید مراقب باشند بخاطر اختلاف سلیقه‌های کوچک مقابل هم قرار نگیرند و در مقابل دشمن ضمن رعایت وحدت به کارهای اصولی و مهم کشور پایبند باشند.

با دقت در فرمایشات یادشده باید گفت این سخنان سنجیده، آینده‌نگرانه و تعیین‌کننده رهبری منشوری است برای گذار از وضع فعلی به وضعیت ایده‌آل و مطلوب و با توجه به زیربنا بودن آموزش و پرورش لازم است تمامی موارد شانزده‌گانه با نگاه ملی و با اولویت در دستور کار مردم و همه قوای نظام به ویژه وزارت آموزش و پرورش قرار بگیرد. حتم دارم تمامی دلسوزان نظام و انقلاب به ویژه نخبگان می‌دانند که شرط مهم پیشرفت کشور و نگاه تمدن‌ساز موردنظر رهبری در گرو توجه جدی و همه‌جانبه به آموزش و پرورش است و غفلت از آن خسارت‌های جبران‌ناپذیری را برای مردم و کشور در پی خواهد داشت.

*معاون حقوقی و امور مجلس وزیر آموزش و پرورش