چگونگی آموزش دختران در ایران از "اولین مدرسه" تا دانشگاه

به گزارش ایسنا، سعید وزیری، پژوهشگر و مدرس حوزه آموزش و پرورش در همایش "از مدارس نوین تا دانشگاه در ایران" که در پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برگزار شد، طی سخنانی با عنوان "مدارس دختران از ۱۲۸۰ تا ۱۳۱۷" اظهار کرد: دلیل انتخاب من برای سال ۱۲۸۰ این است که اولین مدرسه دختران در این سال تأسیس شد که "ام‌المدارس" نام گرفت. دلیل انتخاب من برای سال ۱۳۱۷ نیز این است که اولین گروه زنان که به دانشگاه وارد شدند و لیسانس گرفتند، در این سال بودند که تعداد آنها به ۱۲ نفر می‌رسد که از این میان پنج الی ۶ نفر نیز زنان نام‌آور شدند و به درجه استادی رسیدند.

وی ادامه داد: در ۲۸ آبان سال ۱۲۹۰ مصوبه‌ای به تصویب رسید که افرادی که درس می‌خوانند، باید مدرک تحصیلی دریافت کنند.

وزیری افزود: در سال ۱۲۹۰ فقط ۶ نفر موفق شدند تصدیق ۶ ابتدایی را دریافت کنند.

وزیری گفت: درست است که میرزا حسن رشدی، نخستین مؤسس مدارس جدید در تبریز و دومین مدرسه در تهران، خیلی زحمت کشید، ولی با ایجاد مدارس دختران کسی موافق نبود. بعد از اسلام ۲۰۰ الی ۳۰۰ مدرسه ایجاد شد که همه آنها پسرانه بودند. شعرای آن زمان نیز تا ابتدای انقلاب مشروطه از هیچ زنی تعریف نمی‌کردند و تنها شاعری که از زنان بد نگفت، فردوسی بود.

پژوهشگر و مدرس حوزه آموزش و پرورش اظهار کرد: خانم مهرتاج رخشان که خانواده‌ای تحصیل‌کرده داشت، در ۱۶ سالگی تصمیم به درس خواندن گرفت و هنگامی که موضوع را با پدرش مطرح کرد، با مخالفت وی روبرو شد. زیرا در آن زمان مدرسه رفتن دختران متداول نبود. مهرتاج بعدها توانست به یک مدرسه آمریکایی برود که خانم و آقای جردن آن را مدیریت می‌کردند.

وی پس از دادن یک امتحان در کلاس چهارم ابتدایی قبول شد. این خانم بعدها در سن ۲۰ سالگی اولین مدرسه دختران یعنی "ام‌المدارس" را تأسیس کرد که با مدیریت خود و خواهرش اداره می‌شد.

این پژوهشگر خاطرنشان کرد: رخشان همچنین اولین زن دیپلمه ایران در سال ۱۲۸۴ بود. وی موفق شد بعد از گرفتن دیپلم در مدرسه جردن به تدریس زبان فارسی بپردازد و ۴۰ سال فعالیت خود را ادامه داد. این زن به شهرستان‌های مختلف سفر کرد تا در آنجا مدرسه ایجاد کند. همچنین تأسیس خانه امید نیز از دیگر دستاوردهای اوست.

وزیری تصریح کرد: این بانو در سال ۱۳۱۱ به علت بیماری به دماوند رفت و تا آخر عمر خود را در انزوا زندگی کرد و همانجا نیز به خاک سپرده شد. به جرأت می‌توان گفت افرادی که این خانم به تربیت آنها پرداخت، به مقامات بالا رسیدند.