بطحایی: تصویب لایحه رتبه بندی مهمترین کاری است که آموزش و پرورش دنبال می کند

سید محمد بطحایی، وزیر آموزش و پرورش در مصاحبه‌ تفصیلی با خبرگزاری فارس درباره مسائل و مشکلات این روز‌های آموزش و پرورش انجام داده است که گزیده‌ای از مهم‌ترین بخش‌های آن را در ادامه می‌خوانید.

طرح شما برای مواجه شدن با سونامی بازنشستگی نیروی انسانی در آموزش و پرورش چیست؟

اینطور پرسش شما را تصحیح کنم، تعداد افرادی که شرایط بازنشستگی را پیدا می‌کنند بین ۳۵۰هزار نفر تا ۳۶۰هزار نفر در ۴ سال آینده خواهد بود. این تعداد کسانی هستند که می‌توانند بازنشسته شوند اما اگر ما فضایی را برای ادامه همکاری آنها فراهم کنیم و خودشان رغبت داشته باشند، می توانند به خدمت شان ادامه دهند.

ما برای مهر ماه سال ۹۷، عوامل انگیزشی را دنبال می‌کنیم اما چون می‌خواهم کاملاً مطمئن شوم و بعد اطلاع‌رسانی کنم، درباره جزئیاتش نمی‌گویم؛ اما از حیث فوق‌العاده شغل کسانی که بیش از ساعت مازادشان کار می‌کنند، امتیازاتی در نظر گرفته شده است.

همچنین برای به‌کارگیری بازنشستگان عزیزی که هنوز توانایی ادامه کار دارند، براساس مجوزی که گرفته شده است این افراد تا ۱۴ ساعت در هفته می‌توانند تدریس داشته باشند که این ظرفیت خوبی را برای ما ایجاد می‌کند؛ درست است که به فردی می‌گوییم تو بازنشسته شدی ولی بسیاری از نیروهای بازنشسته ما، دریایی از تجربه هستند و بسیار می‌توانند در حوزه‌های مختلف کماکان ادامه خدمت دهند که از آن ظرفیت داریم استفاده می‌کنیم و انشاءالله در مناطق و رشته‌هایی که نیاز داشته باشیم، از حضور ارزشمند همکاران بازنشسته بسیار استفاده خواهیم کرد.

قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان، شامل فرهنگیان بازنشسته نمی‌شود؟

این شامل همه کارکنان دولت می‌شود. اما شرط قانون به‌کارگیری تمام‌وقت است؛ این مجوزی که گرفته شده با رعایت قانون است. اطلاع دارید از کسی که بازنشسته می‌شود می‌توانیم تا یک سوم ساعت کار شاغلان را می توانیم استفاده کنیم و بر اساس تبصره همان قانون منع به کارگیری بازنشستگان است که این افراد هم در قالب همان تبصره به کار گرفته خواهند شد.

چرا آمار و ارقامی که برای کمبود نیروی انسانی توسط معاونت های مختلف اعلام می شود با هم متفاوت است؟

یک بخش به خاطر مبانی اعلام این اعداد و ارقام است. مثلا درباره کسانی که شرایط بازنشستگی را پیدا می‌کنند شرایط‌شان متفاوت است. برخی فوق‌لیسانس دارند و تا ۳۵ سال می‌توانند بمانند. لیسانسه‌ها تا ۳۰ سال می‌توانند بمانند. پس یک بخش از این تفاوت ها ناشی از مبانی به کارگرفته شده در عدد و رقم‌هاست و الا سامانه پرسنلی ما سامانه متمرکزی است و کاملا مشخص است که ما در مهر ۹۸ چه تعدادی از پرسنل‌مان در کدام استان، چه رشته و جنسیتی شرایط بازنشستگی را پیدا می‌کنند. عدد کاملا دقیق مشخص است.

برای جذب نیروهای حق التدریس که مجلس تصویب کرده چه برنامه ای دارید؟

منتظر تأییدیه شورای نگهبان هستیم. اگر این مصوبه قبل از مهر ابلاغ شود و بتوانیم مقدمات آن را فراهم کنیم، حتما نیروهای جدیدی به پتانسیل آموزش و پرورش اضافه خواهند شد و ما می‌توانیم از آن‌ها استفاده کنیم. اما اگر بعد از سال تحصیلی ابلاغ شود، متأسفانه برای سال تحصیلی جدید نمی‌شود چون ما مهر را که شروع کردیم باید پرونده ورود نیرو را ببندیم والا این اختلاف در سیستم آموزشی ادامه خواهد داشت.

تعدادشان چقدر برآورد شده است؟

عدد دقیقی در این زمینه وجود ندارد بسته به متقاضیانی که حائز شرایط قانونی هستند، دارد اما پیش بینی می‌کنیم چیزی حدود ۴۰ هزار نفر شرایط را داشته باشند. البته به شرطی که ما نیاز داشته باشیم. در قانون اشاره شده است در جایی که آموزش و پرورش نیاز دارد هم رشته، جنیست و هم دوره تحصیلی است.

مـتأسفانه در پاییز و زمستان سال های گذشته، اخبار ناراحت کننده و غمباری از آتش سوزی سیستم گرمایشی مدارس منتشر شد، در این بخش چه کرده اید؟

ردیف خاصی را برای استانداردسازی وسایل گرمایشی در بودجه آموزش و پرورش داریم. اعتباری که مجلس توانسته بگذارد، اعتبار کافی نبوده است و بیش از آن هم نتوانسته است بگذارد اما متناسب با این اعتبار داریم به تدریج این مشکل را برطرف کنیم خوشبختانه در سال های اخیر، ما وسایل گرمایشی غیراستاندارد دیگر نداریم اما وسایل خطرآفرین داریم. مثلا از این بخاری های نفتی چکه ای دیگر نداریم اما همین بخاری های نفتی کاربراتوری هم برای بچه ها خطرناک و غیرایمن است. یعنی امکان بروز حادثه کماکان وجود دارد. در این خصوص با اعتباراتی که در اختیارمان قرار گرفته است و تلاش همکارانم در سازمان نوسازی مدارس کشور انجام می دهند، تلاش می کنیم این سیستم های گرمایشی را استاندارد کنیم اما سرعت بسیار کند است و ما باید با سرعت بیشتری با در اختیار قرار گرفتن اعتبارات بتوانیم این کار را انجام دهیم.

فکر می‌کنید تا چه زمانی بتوانیم همه سیستم های گرمایشی مدارس را استاندارد کنیم؟

ببینید اگر این روندی که از اعتبارات در اختیار ما قرار می گیرد، حتما سه، چهار سال طول بکشد و همانطور که گفتید در این ۴ سال استرس داریم که در فصل سرما خدای ناکرده اتفاق ناگواری برای بچه ها بیفتد.

حرف از آتش سوزی شد، بچه های شین آباد در این مدت از روند درمان شان گلایه هایی داشتند برای حل مشکلشان با مراجع مربوطه رایزنی کردید؟

مسئله جدی بچه های شین‌آباد ادامه درمان‌شان است که بر عهده وزارت بهداشت است. آخرین خبری که گرفتم توضیحاتی که دادند این بود که سیر معالجه و درمان این بچه ها در ایران امکان‌پذیر است یعنی تخصص پزشکان و امکانات کشور برای سیر درمان آنها کفایت می‌کند. آخرین خبری که از وزیر محترم بهداشت جویا شدم، سیر درمان آن‌ها مجدداً به جریان افتاده است. موانع برطرف شده است و این سیر درمان توسط وزارت بهداشت دنبال می‌شود و امیدوارم این بچه های عزیز که با آن سانحه بسیار دلخراش مواجه شدند در این مسیر درمانی با مشکلی مواجه نشوند و بتوانند سلامتی خود را پیدا کنند.

معلمان از وضعیت معیشتی خودشان خیلی گلایه دارند به خصوص در این چند وقت اخیر عنوان می کنند که حقوقشان آب رفته است، برای بهبود وضعیت معیشتی فرهنگیان چه اقداماتی را انجام دادید؟

مهمترین برنامه ای که در دست اجرا داریم و همکاران من هم تا حدود مطلع هستند، رتبه‌بندی فرهنگیان است. رتبه‌بندی فرهنگیان، هدف اصلی اش ارتقای وضعیت معیشتی فرهنگیان نیست، ارتقای شایستگی‌ها و صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان است اما یکی از آثار رتبه‌بندی، اصلاح و بهبود نظام پرداخت‌ها در نیروی انسانی است.

ما نظام رتبه بندی را آماده کردیم درهمین مدت به دولت فرستاده می شود و پس از تأیید و تصویب دولت، به مجلس فرستاده می شود و با توجه به اینکه نمایندگان محترم خیلی دنبال این موضوع هستند، فکر می کنم در آنجا با فوریت مورد بررسی قرار بگیرد و تصویب شود.

با تصویب لایحه رتبه‌بندی، آن چیزی که پیش بینی شده است، اتفاقات خوبی برای معلمان متناسب با شایستگی ها و مهارت هایشان پیش خواهد افتاد. این مهمترین کاری است که آموزش و پرورش بنا به تکلیف قانون دنبال می‌کند.

به موازات آن، یکی دو طرح دیگر هم داریم که به جهت اینکه هنوز ابلاغ نشده است، نمی‌توانیم رسانه‌ای کنم اما تا قبل از مهر ماه تکلیفش روشن می شود که تا حدودی به بهبود ساماندهی نیروی انسانی و به تبع آنها بهبود پرداختها کمک می کند.

سختی کار و مواردی که از حقوق معلمان حذف شده بود، بر می‌گردد؟

سختی کار یکی از مواردی است که هرچند عددش خیلی زیاد نبود اما همکارانم دلخور شدند و عنوان کردند ولو اینکه این عدد خیلی اندک است چرا باید از حکم ما کم شود. بارها توضیح دادیم که این به دلیل حکم مراجع نظارتی اتفاق افتاد یعنی مراجع نظارتی این کار را خلاف قانون و مقررات تشخیص دادند و در طی سه، چهار سال گذشته مرتباً احکامی صادر کردند که این حکم‌ها باید اصلاح شود و کسی که عمل نکند تحت تعقیب قرار می‌گیرد و جلوی پرداختش گرفته می‌شود.

یعنی مثلا وقتی این حکم به خزانه برود، خزانه بابت آن ردیف، پرداختی انجام نمی‌دهد اما مشکل را حل می‌کنیم و امیدوارم طی روزهای آتی این حکم‌ها اصلاح شود و یکی از عوامل دلخوری همکاران من برطرف شود.

بیشترین موارد استیضاح به سمت وزرای آموزش و پرورش است، یکی از انتقادات که در بندهای استیضاح هم وجود دارد، این است که آسیب های اجتماعی به مدارس کشیده شده است؟ چقدر این را قبول دارید و چه کار کردید؟

درباره آسیب های اجتماعی به جرأت می توانم بگویم یکی از مهمترین محورهای تمرکز وزارت آموزش و پرورش است. ما از دو طریق داریم آسیب های اجتماعی در مدارس را رصد و پایش مستمر می‌کنیم.

برنامه ای تحت عنوان نماد است که با همکاری دستگاه های مختلف از جمله وزارت کشور، قوه قضائیه و نیروی انتظامی دنبال می‌شود و کاملا از اتفاقاتی که در حوزه دانش‌آموزی می‌افتد مراقبت می‌کنیم.

این اتفاقات را هیچوقت رسانه‌ای نکردیم چون رسانه‌ای کردن آنها، نگرانی جامعه را زیاد می‌کند. به لطف خداوند و تلاش‌هایی که همکارانم در آموزش و پرورش انجام دادند و به دلیل زیرساخت فرهنگی و اجتماعی جامعه ما، آسیب‌های اجتماعی در مدارس ما بسیار کمتر از جامعه است.

با اینکه می‌گویند مدرسه نمونه‌ای از جامعه است یعنی اگر در مدرسه‌ای آسیب اجتماعی وجود دارد به دلیل آن است که در جامعه آسیب هست ولی با همه این وجود، فراوانی آسیب‌های اجتماعی در مدارس بسیار کم است اما اگر حتی یک مورد هم باشد برای ما مهم است و نباید از آن غفلت کنیم. بنابراین اولین برنامه که حوزه آسیب‌های اجتماعی را کنترل و مدیریت می‌کند، بحث برنامه نماد است که دنبال می‌شود.

برنامه بعدی هم توسط معاونت پرورشی دنبال می‌شود و در آن همه دانش‌آموزان تحت پوشش قرار می گیرند یعنی نشانه‌هایی که حاکی از بروز آسیب های اجتماعی در بچه‌هاست را قبل از اینکه فردی به آن مبتلا شود، رصد می‌شود و اقدامات پیشگیرانه عمل می‌آید.

همه این موارد به معنای این نیست که همه چیز گل و بلبل و سرجایش است. ما درآموزش و پرورش به دلیل تنگناهایی که داریم. نیروی انسانی متخصص در حوزه مشاوره و مربی پرورشی کم داریم و به دلیل تنگناهایی که از حیث اعتبار با آن مواجه هستیم، مشکلاتی داریم.

به عنوان مثال وقتی یک دانش آموز فرزند طلاق است یا پدر زندانی و مادرش معتاد است و نشانه‌های آسیب های اجتماعی در این بچه مشهود است، کارشناسان می‌گویند احتمال وقوع و در معرض خطر بودن او زیاد است باید بتوانیم او را به جایی بفرستیم که مشاوره و درمان شود ولی این امکانات کاملا در اختیار آموزش و پرورش نیست و کمبود است.

این اطمینان خاطر را بدهم که آموزش و پرورش کاملا در مدارس، حوزه آسیب های اجتماعی را رصد می‌کند. گزارش‌های مستمری تهیه می‌شود به ویژه تأکیداتی که مقام معظم رهبری در این زمینه داشتند و دارند، در حقیقت یک نوع مطالبه قانونی و اداری هم برای ما ایجاد می‌کند و این موضوع را دنبال می‌کنیم.