به همت بنیاد برهان؛
شانزدهمین رویداد نوآوری‌های آموزشی چهارسوق برگزار شد
تهران (پانا) - نخستین روز از شانزدهمین رویداد نوآوری‌های آموزشی چهارسوق به شکل برخط (آنلاین) و زنده در استودیوی مجازی برگزار شد.
به همت بنیاد برهان، نخستین روز از شانزدهمین رویداد نوآوری‌های آموزشی چهارسوق به شکل برخط (آنلاین) و زنده در استودیوی مجازی برگزار شد.
چهارسوق رویدادی است که توسط بنیاد تعلیم و تربیت برهان به شکل دوره‌ای برگزار می‌شود.
بنیاد برهان مجموعه‌ای عام‌المنفعه و غیردولتی متشکل از فعالان مردمی نظام تعلیم و تربیت کشور است که با مأموریت زمینه‌سازی برای تحول در نظام تعلیم و تربیت گام برمی‌دارد.
به گزارش پانا؛ سر فصل‌های روز نخست شانزدهمین رویداد نوآوری‌های آموزشی چهارسوق به موضوعاتی چون ارائه گزارش از وضعیت آموزشی غزه و لبنان، ارائه ایده‌های فعالان تعلیم و تربیت ایران، غزه و لبنان، معرفی مؤسسات آموزشی فعال در حوزه فلسطین، شبکه‌سازی در بستر سامانه سیمرغ، الحجره‌های نمایشگاهی مجازی و نشست‌های تخصصی و گفت‌وگومحور نظام آموزشی در لبنان (آموزش دور از دسترس شیعیان) اختصاص داشت.
در گام نخست این رویداد، محمود کرباسچیان، از فعالان نظام تعلیم و تربیت، درباره وضعیت لبنان از دریچه نظام تعلیم و تربیت سخن گفت.
وی در اظهارات خود ابتدا به شرایط استراتژیک و جغرافیای مردمی لبنان اشاره کرد و گفت: «لبنان با وجود کوچکی مساحت، تنوع فرهنگی و مذهبی چشمگیری دارد. ساختار اجتماعی آن بر اساس نظام طایفه‌ای و مذهبی است و دولت از انتشار آمار رسمی درباره ترکیب جمعیتی خودداری می‌کند تا توازن سیاسی را حفظ کند.»
وی افزود: «شیعیان لبنان در طول تاریخ، به‌ویژه در دوران عثمانی، تحت فشار و آزار بودند. پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی، لبنان بین فرانسه و بریتانیا تقسیم شد و ساختار حکومتی آن بیشتر تحت تأثیر فارغ‌التحصیلان مسیحی قرار گرفت.»
به گفته کرباسچیان، سیستم آموزشی لبنان به دو دسته دولتی و خصوصی تقسیم می‌شود که کیفیت آموزش در مدارس خصوصی بسیار بالاتر است. مناطق شیعه‌نشین از امکانات آموزشی محروم بودند، اما امام موسی صدر با کمک خیرین مدارسی را تأسیس کرد که نقش مهمی در پیشرفت جامعه شیعه لبنان ایفا می‌کنند.
این فعال نظام تعلیم و تربیت به مدارس حرکت و حزب‌الله اشاره و گفت: «این مدارس با برنامه‌های آموزشی متنوع به تقویت اعتقادات دینی و آماده‌سازی کودکان برای خدمت به جامعه کمک می‌کنند.»
وی چالش‌های اصلی آموزش و پرورش در لبنان را این‌گونه بیان کرد: «مهم‌ترین مشکلات و چالش‌های آموزش و پرورش در لبنان به مشکلات اقتصادی و امنیتی مرتبط می‌شود. بودجه مدارس با تأخیر پرداخت شده و جنگ‌های داخلی و تهاجمات رژیم صهیونیستی نیز باعث تعطیلی مدارس و اختلال در روند آموزش شده‌اند.»
کرباسچیان اظهار کرد: «تلاش‌هایی مانند آموزش از راه دور و فعالیت‌های مؤسسات خیریه نشان می‌دهد که امید به بهبود وضعیت آموزشی در لبنان وجود دارد. بنابراین با حمایت بیشتر و اصلاحات اساسی می‌توان به آینده‌ای بهتر برای کودکان شیعه لبنانی امیدوار بود.»
تفکر مقاومت مسئولیت رکن اصلی تربیت
محمد هانی ایرانمنش نیز در ادامه این رویداد درباره نوجوانان پیشران سخن گفت.
این فعال مردمی حوزه نظام تعلیم و تربیت در اظهارات خود به طرح این پرسش پرداخت که نوجوانان مقاومت در کشور یمن، سوریه، لبنان، فلسطین، نیجریه و... آیا در دستگاه و نظام آموزشی ویژه‌ای تربیت شده‌اند؟
وی با بیان اینکه بخشی از جریان اصلی انقلاب اسلامی را نوجوانان تشکیل داده‌اند و در جنگ تحمیلی نیز کشور از این موهبت برخوردار بود، گفت: «به نظر می‌رسد این مهم دست‌کار یک نظام تربیتی است که ما برای توسعه کشور چنین نوجوانانی را پرورش داده‌ایم و یا اگر چنین نوجوانانی که روزی انقلاب کرده و در جوانی دفاع از کشور را پیشه کردند و در بزرگسالی مسیر توسعه و سازندگی و نهایتاً در سالمندی تاب‌آوری در دوران فشار حداکثری را پیشه کردند و دم نزدند در نظام مشخصی تربیت نشده‌اند، می‌توانند بهترین الگو برای ساختار تربیتی کشور باشند.»
این فعال نظام تعلیم و تربیت در بخش دیگری از اظهارات خود به لزوم توجه به نوجوان پیشران اشاره کرد و افزود: «مسئولیت رکن اصلی تربیت نوجوان است. نظام تربیتی که چنین نوجوان مسئول و دغدغه‌مند داشته باشد، می‌تواند جریان‌ساز شود و در راه پیشرفت گام بردارد.»
وی ادامه داد: «مبارزه به تربیت سرعت می‌دهد. ما معطوف به مقاومت می‌توانیم نسلی را تربیت کنیم تا پیشران مسیر پیشرفت، رشد و توسعه کشور باشد.»
روایت بهترین شیوه تدریس
بخش دیگر چهارسوق به ارائه محمدرضا جوان آراسته، معلم و روحانی فعال نظام تعلیم و تربیت، اختصاص داشت.
وی در ارائه خود با عنوان «جای خالی روایت در کلاس درس و مدرسه» حاضر شده بود.
این روحانی به چالش مهم شیوه تدریس آموزش و پرورش اشاره کرد و گفت: «معلمان همواره در حال آموزش هستند، اما مسئله مهم این است که معلم تنها اطلاع‌رسانی می‌کند. در ایده روایت، معلم به جای گزارشگر و اطلاع‌رسان صرف، نسخه روایت را جایگزین کند؛ به این معنا که دروس به شکل قصه روایت شوند.»
وی افزود: «گاهی این روایت توسط معلم و گاهی به تشخیص معلم توسط دانش‌آموز روایت می‌شود که در این صورت جذاب‌تر و قابل فهم‌تر خواهد بود.»
محمدرضا جوان ادامه داد: «معلم باید از اطلاع‌رسانی صرف دروس مدرسه فراتر رفته و با روایت‌سازی، دروس را تفهیم کند تا دانش‌آموز ماجرا را حس کند. روایت رویا می‌سازد و اگر نظام تعلیم و تربیت ما به سمت روایت‌گری حرکت کند، مشکل یادگیری به راحتی حل خواهد شد.»
دوره‌ای برای روایت سرگذشت انسان برگزار می‌کنیم
در ادامه، محمد امین نخعی به برگزاری یک دوره آموزشی با حدود ۳۰ تا ۴۰ هزار مخاطب اشاره کرد و گفت: «تاکنون ۷ ترم این دوره ارائه شده و ترم‌های جدیدی نیز در راه است. این دوره به روایت سرگذشت انسان از قبل از خلقت حضرت آدم تا امروز و فعلاً تا زمان حضرت عیسی و آینده بشر می‌پردازد و پاسخی به سوالات بنیادین انسان مانند "از کجا آمده‌ام؟" و "به کجا می‌روم؟" است.»
وی افزود: «مدرسه مهارت‌آموزی مبنا با هدف آموزش مهارت‌های بنیادین مانند نویسندگی و عکاسی فعالیت می‌کند. محور اصلی این آموزش‌ها روایت انسان است که مانند نخ تسبیح مهارت‌ها را به هم پیوند می‌دهد. مخاطبان ما مردم عادی هستند؛ رانندگان، خانه‌داران، معلمان و دیگر افراد معمولی جامعه.»
پلتفرمی برای پرداختن به مسئله فلسطین با نگاه‌های مختلف طراحی کرده‌ایم
محمد حسین کرانی در پاسخ به این سوال که ایده شما در پاسخ به کدام نیاز جامعه بوده است، اظهار کرد: «پلتفرمی طراحی شده که در فضای وب اما با کارایی یک اپلیکیشن، بر اساس نیاز و ظرفیت فعالیت می‌کند.»
وی افزود: «ما احساس می‌کردیم که مساله فلسطین یک مساله اجتماعی بزرگ است که از جنبه‌های جامعه‌شناختی و مردمی اهمیت دارد و همچنین در فضای آموزشی و دانش‌آموزی می‌تواند مورد گفتگو قرار گیرد. ما می‌توانیم با هر نوع نگاه و دیدگاهی درباره این موضوع صحبت کنیم. برخی ممکن است از زاویه ایدئولوژیک به آن نگاه کنند، برخی دیگر مانند یک مسیحی عرب ممکن است بگویند که من کاری به سیاست ندارم اما کشته شدن بچه‌ها را نمی‌پذیرم. ما نمی‌خواهیم به نگاه‌ها برچسب بزنیم، بلکه می‌خواهیم بگوییم که ماجرای فلسطین می‌تواند به ماجرای ما تبدیل شود. یعنی ما می‌توانیم با نگاه‌های مختلف درباره این موضوع صحبت کنیم.»
کرانی ادامه داد: «ما در "ماجرای ما" می‌گفتیم که کارهایی که در عرصه فلسطین انجام می‌شود نیاز به تخصص دارد. مثلاً یک خانم تئاتری است، یک آقا سرود بلد است، یکی فوتبالیست است. چرا باید همه را با یک چوب بزنیم؟ ما می‌گوییم که هر کس با تخصص خودش می‌تواند در این زمینه فعالیت کند. ما سامانه‌ای ساختیم که در آن افراد می‌توانند ایده‌های خود را در رابطه با مسئله فلسطین ارائه دهند و لوازم آن را فراهم کنیم. ما از روانشناسی، فلسفه اسلامی و دیگر علوم استفاده می‌کنیم تا از انگیزه تا عمل، راهی را برای افراد ایجاد کنیم.»
کرانی همچنین بیان کرد: «ما در این سامانه بخشی به نام "ماجرا چیه" داریم که در آن اطلاعات، داده‌ها، اخبار و رسانه‌هایی از صحنه‌های مقاومت به روز می‌شود. این اطلاعات به افراد کمک می‌کند تا هویت خود را حفظ کنند و کارهایی را انجام دهند که واقعاً به آن باور دارند. ما یک چت هوش مصنوعی هم طراحی کرده‌ایم که در آن مشاوران دانش‌آموزی حضور دارند. شما می‌توانید به عنوان معلم فارسی، معاون پرورشی یا معلم ریاضی وارد شوید و ببینید که چه کاری می‌توانید انجام دهید.»
وی ادامه داد: «در بخش دیگری از این سامانه، روایت تجربه‌هایی که در این حوزه انجام شده است به اشتراک گذاشته می‌شود. این روایت‌ها به ما کمک می‌کند تا ببینیم که تنها نیستیم و هزاران نفر هستند که کارهای مشابهی انجام می‌دهند. این پلتفرم به ما کمک می‌کند تا انگیزه‌ها را به عمل مستمر تبدیل کنیم.»
نشست تخصصی "مسئله فلسطین و نظام تربیت رسمی و عمومی" برگزار شد
اولین نشست تخصصی با عنوان "مسئله فلسطین و نظام تربیت رسمی و عمومی" با حضور حجت الاسلام دکتر علی لطیفی رئیس سازمان پژوهش و دکتر حبیب رحیم پور ازغدی پژوهشگر فلسفه تعلیم و تربیت و دبیری حسین سیستانی برگزار شد.
طرح تبسم؛ مرهمی بر دل‌های کودکان جنگ‌زده
فاطمه خطیب مسئول طرح تبسم درباره فعالیت‌های این طرح توضیح داد: «طرح تبسم یک طرح بین‌المللی است که از کودکان جنگ‌زده در ۱۲ کشور حمایت می‌کند. این حمایت‌ها شامل خرید لوازم تحریر، پرداخت شهریه تحصیلی و حتی ساخت مدرسه برای کودکان مناطق بحران‌زده مانند میانمار و آفریقا است. این طرح از سال ۱۳۹۵ و در پی جنگ‌های خاورمیانه مانند سوریه، یمن، افغانستان و غزه با هدف حمایت از کودکان محروم از تحصیل و آینده‌سازان این کشورها آغاز شد.»
وی با بیان اینکه طرح «تبسم» علاوه بر حمایت‌های مادی، خدمات آموزشی و معنوی نیز ارائه می‌دهد، تصریح کرد: «فعالیت‌های آموزشی این طرح شامل برگزاری مسابقات «تبسم» و راه‌اندازی «مدرسه بین‌المللی زیتون» است. «مدرسه زیتون» یک مدرسه مجازی با محوریت تاریخ منطقه و مسئله فلسطین است که شامل کلاس‌های تاریخ، داستان‌های تاریخی مانند داستان «حنظله» و بازی‌های ورزشی درباره زندگی خانواده‌های فلسطینی می‌شود. این مدرسه با هدف پاسخ به شبهات نوجوانان و افزایش آگاهی آن‌ها درباره‌ی مسائل منطقه‌ای راه‌اندازی شده است.»
وی ادامه داد: «مدرسه زیتون به صورت داوطلبانه اداره می‌شود و با کمک‌های مردمی و بدون دریافت سود مادی اجرا می‌شود. فاطمه خطیب امیدوار است که این طرح بتواند به نیازهای آموزشی و فرهنگی نوجوانان پاسخ دهد و آینده‌ای بهتر برای کودکان از مناطق بحران‌زده ایجاد کند.»
حجت‌الاسلام «محمد رحمانی» مدیر «مرکز نوآوری امید» در حوزه سیاست‌گذاری تربیتی و نوآوری در صنایع خلاق فعالیت می‌کند. وی معتقد است پژوهش‌ها در این حوزه اغلب مبتنی بر نیازهای واقعی نیستند.
وی به اهمیت نوآوری و ایده‌های الهام‌بخش در حوزه تعلیم و تربیت اشاره کرد و گفت: «این ایده‌ها می‌توانند جریان مقاومت در فضای انقلاب اسلامی را تقویت کنند. پس از انقلاب، فناوری‌های نرمی مانند جهاد سازندگی، راهیان نور و اردوهای جهادی ایجاد شدند که تأثیرات تربیتی مثبتی بر نوجوانان داشتند. همچنین فناوری‌هایی مانند مدارس مسجد محور و نهضت نوجوانان پیشران درون جریان تعلیم و تربیت شکل گرفتند.»
وی افزود: «این فناوری‌ها باید مبتنی بر بوم مخاطب باشند و از کپی‌برداری پرهیز کنند. خلاقیت باید از درون جامعه بجوشد و بتواند در جبهه مقاومت تأثیرگذار باشد.»
رحمانی به چهار نیاز اصلی در فضای مقاومت (مدیریت دانش و ایده‌ها، نهادسازی مستمر، انتقال اندیشه و ایجاد رویه‌های پایدار) اشاره کرد و گفت: «ما نیاز داریم نهضت مدرسه‌سازی را نه‌تنها در مناطق محروم خودمان، بلکه در جبهه مقاومت گسترش دهیم. این کار باید با مشارکت مردم و نه صرفاً حاکمیت انجام شود.»
وی همچنین به اهمیت هویت در این فرایند اشاره کرد و ادامه داد: «هویت ما انسانی است و مرزهای جغرافیایی نباید مانع کمک به دیگران شود. هر جا پای انسانیت در میان باشد، آنجا مرز ما است. جریان تعلیم و تربیت باید پرچمدار خلق هویت مشترک و همدلی در فضای معاصر باشد. این تصویرسازی ذهنی و فهم تاریخ‌مند، تنها از طریق معلمان و مربیان پرورشی ممکن است.»
چه کاری می‌توانیم برای غزه انجام دهیم؟
محمد اصغری، فارغ‌التحصیل سیاست‌گذاری فرهنگی و پژوهشگر حوزه فلسطین، در رویداد «چهار سوق» درباره موضوع «چه کاری می‌توانیم برای غزه انجام دهیم» به گفت‌وگو پرداخت و بر این نکته تأکید کرد که پیش از هر چیز نیاز به شناخت درست و انسان‌بنیاد از فلسطین و غزه داریم. این شناخت باید بدون اغراق و بزرگنمایی باشد و مبتنی بر فهم واقعیت‌های میدان و ظرفیت‌های موجود شکل گیرد.
اصغری با بیان اینکه مشکل اصلی ما در زمینه یاریگری به غزه نه کمبود ظرفیت‌ها بلکه ضعف در زبان و فرهنگ یاریگری است، گفت: «برای کمک مؤثر ابتدا باید دیگری را به درستی شناخت و از دیگری‌ستیزی پرهیز کرد. یک یاریگر باید ویژگی‌هایی مانند نوع‌دوستی، تحمل فرهنگی و شناخت میان‌فرهنگی داشته باشد. این ویژگی‌ها نه تنها آموزه‌های لیبرالیسم، بلکه بخشی از آموزه‌های مکتبی ما هستند.
وی با تأکید بر اینکه ما با فلسطینی‌ها هم‌سرنوشت هستیم و مشکلات آن‌ها مشکلات ما نیز محسوب می‌شود، اظهار کرد: «برای خروج از بحران‌های منطقه‌ای نیاز به همکاری جمعی و اراده‌های مشترک داریم. سعادت منطقه در گرو اتحاد و همبستگی همه انسان‌هایی است که در این منطقه زندگی می‌کنند. دشمن مشترک و راه‌حل نیز یکی است.»
نویسنده و معلم در جبهه مقاومت، ال «محمد ناصرالدین» معلم و مشاور تربیتی لبنانی، در جریان جنگ اخیر با ترکیب نقش خود به‌عنوان نویسنده داستان‌های کودکان و فعال اجتماعی به کاهش اضطراب کودکان آواره پرداخت و بیان کرد: «جنگ نه‌تنها در جنوب، بلکه در سراسر لبنان با بمباران‌های گسترده و جنگ رسانه‌ای اسرائیل برای تحمیل روایت پیروزی موجب آوارگی مردم و آسیب روانی شدید به ویژه در کودکان شد.»
ناصرالدین به تشکیل گروه‌های داوطلب برای کمک به مردم لبنان بر پشتیبانی روانی از کودکان اشاره کرد و گفت: «فعالیت‌های این گروه شامل بازی، نقاشی، سرود و به ویژه قصه‌گویی هدفمند بود. قصه‌ها عامداً از مفاهیم مرگ و ترس دوری می‌کنند.»
زهرا محمدپور
ارسال دیدگاه