حکمرانی مطلوب در نظام تعلیم و تربیت نیازمند ریل گذاری صحیح است

به گزارش مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش، علیرضا کاظمی، وزیر آموزش و پرورش پیش از ظهر امروز ۱۸ آذر ماه در اولین همایش ملی حکمرانی در نظام تعلیم و تربیت که در محل پردیس نسیبه دانشگاه فرهنگیان برگزار شد، با اشاره به اینکه عدم موفقیت نظام تعلیم و تربیت به دلیل از هم گسیختگی ساختاری است، گفت: یعنی میان نظام تعلیم و تربیت خانواده، آموزش و پرورش و نظام دانشگاهی هیچ پیوستگی وجود ندارد و هرکدام مسیر خود را پیش می‌رود.

وی با تأکید بر این‌که برخی بخش‌ها در این مجموعه، متولی مشخصی ندارد، افزود: باید برای نظام خانواده برنامه‌های راهبردی وجود داشته باشد تا میان خانواده، مدرسه و دانشگاه پیوند عمیقی برقرار شود. از این رو رفت و آمدهای نظری و علمی مبتنی بر دریافت‌ها و پاسخ‌های حوزه علمی به نظام تعلیم و تربیت وجود ندارد.

کاظمی افزود: امروز با شکاف‌های عمیقی در نظام تعلیم و تربیت از جمله شکاف فناورانه و مهارتی مواجه هستیم. موارد مطروحه چالش‌های اساسی نظام تعلیم و تربیت در حکمرانی است.

وزیر آموزش و پرورش با تأکید بر این‌که زمانی که یک  سند را وضع می‌کنیم باید به الزامات آن توجه کنیم، بیان کرد: وقتی سندی پیشرفته تدوین می‌شود والزامات قانونی آن مهیا نمی‌شود در نهایت با عدم حکمرانی خوب مواجه می‌شویم، لذا با نوشته‌ها، راهبردها و راهکارها حکمرانی محقق نمی‌شود، برای حکمرانی مطلوب در نظام تعلیم و تربیت نیازمند ریل‌گذاری صحیح هستیم و ریل تحول در آموزش و پرورش اصلاح برنامه درسی است.

وی تصریح کرد: در برنامه هفتم نظام جمهوری اسلامی ایران حداقل ۳۸ حکم برای تغییر شاخص‌ها برای آموزش و پرورش در نظر گرفته شده ولی برای احکام و تکالیف مشخص شده ذره‌ای منابع پیش بینی نشده است.

وزیر آموزش و پرورش با انتقاد از این که نهادهایی که می‌توانند به حکمرانی مطلوب در آموزش و پرورش کمک کنند، مشخص نیستند، گفت: از مهم‌ترین راهبرهادهای سند تحول در فصل هشتم تقسیم کار ملی است. اما این تقسیم کار ملی محقق نشده است و هر آنچه آموزش و پرورش مطالبه کرده، کسی پای کار نیامده است. به عبارت دیگر در حکمرانی نظام تعلیم و تربیت دچار کوچک انگاری شدیم که این اقدام نمی‌تواند مسیر رسیدن به مقصد را  فراهم کند.

وی با تأکید بر این‌که آموزش و پرورش باید دغدغه همه نهادهای مؤثر باشد، خاطرنشان کرد: گاهی اوقات این همگرایی و پشتیبانی اتفاق نمی‌افتد و هزاران مداخله هم می‌شود و همان اندک حرکت در مسیر نیز یا منحرف و یا متوقف می‌شود.

کاظمی با بیان این‌که آموزش و پرورش ده‌ها خرده نظام دارد، گفت: مشکلات نیروی انسانی، منابع مالی، فضاهای آموزشی و... بخشی از آن‌ها هستند. اگر معتقد باشیم که مهم‌ترین مؤلفه در پیشبرد اهداف نظام تعلیم و تربیت، نیروی انسانی است باید وضعیت نیروی انسانی این وزارتخانه را مورد بررسی قرار داد که اکنون در چه وضعیت نامطلوبی قرار دارد.

وی افزود: باید بتوانیم با استاندارسازی فرآیندها به  تحقق مأموریت‌ها جامعه عمل بپوشانیم .

کاظمی با اشاره به این‌که گاهی اوقات سیاست‌هایی وضع شده که درست در جهت عکس حرکت سیاست‌های کلان و مطلوب حکمرانی نظام تعلیم و تربیت بوده است، گفت: وقتی به مسائل برون سازی برای یک حاکمیت مطلوب نگاه می‌اندازیم، متوجه می‌شویم از مسائل دورن و برون سازمانی رنج می‌برد.  در مسایل درون سازمانی نیازمند آن هستیم که مولفه‌ها در کنار یکدیگر برای تحقق ماموریت قرار بگیرند و هم‌افزا باشد. یعنی سند و قانون مدون و خوب در کنار سازمان‌های پیشتیبان و هم‌افزا و الزامات متناسب با این مأموریت و توانمندی‌های درونی آموزش و پرورش شکل بگیرد.

وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: در حالی که وقتی به درون آموزش و پرورش نگاهی می‌کنیم با  انبوهی از مشکلات لاینحل مواجه می‌شویم که یکی از آن‌ها بی‌ثباتی مدیریت است و حکمرانی مطلوب همواره از آن آسیب دیده است.

وی به تحلیلی از نحوه مواجه وزرای پیشین این وزارتخانه با سند تحول بنیادین اشاره کرد و گفت:  بررسی و تحلیل‌ها نشان می‌دهد که اکثر وزرا ؛ مسیرها را نیمه کاره رها کرده‌اند و از این روست که به نتیجه مطلوب و دلخواه نرسیده‌ایم .

کاظمی ادامه داد: معتقدم در کنار همه زیر نظام‌هایی که برای طی کردن این مسیر مهم و حیاتی و حکمرانی مطلوب در نظر گرفته شده است برنامه درسی در کانون توجه است. اساسی‌ترین مشکل ما در حرکت و رسیدن به اهداف«برنامه درسی مدرسه‌ای» است. آنهم به این دلیل که برنامه درسی متعلق به ۵۰ سال گذشته است .

وی تأکید کرد که تا امروز نتوانستیم در برنامه درسی تحول ایجاد کنیم و برای پر کردن خلاء موجود، بر منابع مالی، منابع انسانی، فضای آموزشی و ... تمرکز کرده‌ایم. در حالی که ریل تحول آموزش و پرورش  اصلاح برنامه درسی است. 

وزیر آموزش و پرورش باز طراحی ساختار و معماری نظام تعلیم و تربیت را ضروری دانست و گفت: هیچ پیوندی میان نهاد آموزش و پرورش و دانشگاه وجود ندارد و این گسست به دلیل نبود معماری جامعی از نظام تعلیم و تربیت کشور است.

وی با بیان این که مهم‌ترین سیاست و برنامه در تحقق حکمرانی مطلوب، تمرکز بر دانشگاه فرهنگیان است، افزود: معلم جای همه نداشته‌ای ما است واین نیازمند ساختن مسیر مناسب است.

وزیر آموزش و پرورش بر ارتقای جایگاه معلمان در عرصه‌های مختلف تأکید کرد و گفت: ارتقای جایگاه معلمان ما را در مسیر پیش رو، موفق خواهد کرد.

کاظمی با اشاره به تشتت، تکثر و تنوع در زیست بوم تعلیم و تربیت، اذعان داشت: این مسئله سبب انحراف اهداف نظام تعلیم و تربیت و تضعیف آن شده است. در بیرون این عرصه،  فعالیت صدها مؤسسات و نهادهای موازی است که مدعی هستند و آموزش و پرورش را به رسمیت نمی‌شناسند و برنامه درسی ویژه خود را دارند و این سبب شده است تا اهداف سند تحول به نتیجه دلخواه نرسیده و باید تکلیف آن‌ها مشخص شود.

وی ادامه داد: در درون نظام تعلیم و تربیت نیز تنوع و تکثر مدارس سبب شده تامعلمان و دانش آموزان نخبه به مجموعه‌های گلخانه‌ای کوچ کنند. از این رو مدارس دولتی ضعیف شده است. زیرا تمام ظرفیت‌های توانمندسازی مدارس دولتی از آن گرفته شده است. باید تلاش کرد تا این چالش اساسی برطرف و مسیرهای مشخص و هدفمند طراحی ومدارس به مسیر صحیحی هدایت شوند.