گفت‌وگوی پانا با شاپور محمدزاده درباره دستاوردهای چهل‌وسه ساله «سوادآموزی»؛
کارنامه چهل‌وسه سال «سوادآموزی»؛ ریشه‌کنی بی‌سوادی به برکت انقلاب اسلامی
بسیج ریشه‌کنی بی‌سوادی به فرمان حضرت امام خمینی (ره) در سال‌های نخست تأسیس سازمان نهضت سوادآموزی آغاز شد/ افزایش میزان باسوادی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ۴۲.۵ درصد
تهران (پانا) - معاون وزیر و رئیس سازمان نهضت سوادآموزی به بیان دستاوردهای این سازمان و میزان باسوادی افراد در سال‌های پس از انقلاب اسلامی پرداخت.
شاپور محمدزاده در گفت‌وگو با پانا درباره دستاوردهای سازمان نهضت سوادآموزی اظهار کرد: «در دهه‌های سپری شده نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران شاهد حرکت‌های آموزشی، علمی، فرهنگی و اجتماعی متعدد و متنوعی بودیم، بعد از گذشت بیش از چهل و دو سال از تأسیس نهضت سوادآموزی کاملاً مشخص است که از مهم‌ترین و ریشه‌ای‌ترین این حرکت‌ها، آغاز بسیج ریشه‌کنی بی‌سوادی به فرمان حضرت امام خمینی (ره) در سال‌های آغازین تأسیس بوده است. چنانچه توسعه عدالت آموزشی و ایجاد فرصت برابر یادگیری برای همه را در اولویت اصلی نظام نوپای جمهوری اسلامی قرار دادند و تأکید کردند همه باسوادان برای آموزش افراد محروم از نعمت سواد به پا خیزند.»
وی افزود: «سازمان نهضت سوادآموزی به عنوان تنها متولی سوادآموزی با برنامه‌ریزی، اجرا و نظارت بر روند فعالیت‌ها و طرح‌های سوادآموزی در کشور همواره سعی و اهتمام کرده تا با ترسیم چشم‌اندازی بلندمدت و متعالی، برنامه‌ریزی‌های میان‌مدت و کوتاه‌مدتی برای علاج معضل بی‌سوادی در جمهوری اسلامی ایران انجام دهد و باعث ارتقای نرخ‌های باسوادی در گروه‌های سنی مختلف از جمله ۴۹ - ۱۰ سال شده که نتایج سرشماری‌های ملی اخیر، نمونه‌ای از نتایج و اثرات کمی آن در جامعه است.»
محمدزاده با بیان اینکه سازمان نهضت سوادآموزی همواره به منظور تحقق امر تاریخی حضرت امام خمینی (ره) در تلاش و فعالیت بوده است ادامه داد: «این سازمان با مد نظر داشتن تصمیماتی همانند تمرکززدایی، بهره‌گیری از ظرفیت‌های برون‌سازمانی، کاهش تصدی‌گری و برون‌سپاری، تنوع‌بخشی به محتوا و لحاظ‌کردن ویژگی‌های فردی افراد بزرگسال، اقدام به طراحی و اجرای طرح‌های میان‌مدت و ضربتی برای شناسایی، جذب و آموزش افراد بی‌سواد و کم‌سواد کرده است.»
معاون وزیر و رئیس سازمان نهضت سوادآموزی بیان کرد: «در سال‌های اخیر شعارهای انتخابی که از سوی مقام عظمای ولایت و معظم‌له بیان می‌شود که اکثراً حول محور تولید بوده و سال ۹۹ به عنوان «جهش تولید» و سال ۱۴۰۰ هم مزین به عنوان «تولید، پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها» مزین بود، از این رو سازمان نهضت سوادآموزی نیز همچنان و همانند سال‌های گذشته سمت و سوی فعالیت‌های خود را به تلفیق مهارت‌های شغلی و حرفه‌ای با سوادآموزی پایه سوق داده است و علیرغم همه‌گیر شدن بیماری کووید ۱۹ و تعطیلی مراکز آموزشی و به وجود آمدن بحران در این عرصه، توانسته است در چهارچوب دوره‌های سوادآموزی، آموزش مجازی و تلویزیونی را ادامه دهد و جلوی تداوم امر بی‌سوادی را بگیرد. سازمان در کنار آموزش سواد با اجرای طرح سواد و زندگی اقدام به آموزش‌های شغلی و حرفه‌ای بومی و زودبازده به مخاطبین دوره‌های خود کرده است.»
وضعیت سواد در ایران قبل و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در یک نگاه
وی اضافه کرد: «تا آخرین سال‌های سقوط رژیم شاهنشاهی خیل عظیمی از کودکان لازم‌التعلیم از امکان ورود به مدارس محروم بودند و به همین دلیل روز به روز با توجه به روند صعودی رشد جمعیت، بر تعداد بی‌سوادان جامعه افزوده می‌شد. به طوری که طبق سرشماری سال ۱۳۵۵ خورشیدی، از کل جمعیت ۲۷.۱ میلیون نفری ۶ ساله به بالا، ۱۴.۲ میلیون نفر (۵۲.۵ %) بی‌سواد بوده‌اند. یک سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و با توجه به اهمیت و ضرورت سوادآموزی، به فرمان امام خمینی (ره) در دی ماه ۱۳۵۸ نهضت سوادآموزی تأسیس شد.»
محمدزاده گفت: «در اساسنامه نهضت سوادآموزی، هدف از تشکیل این نهاد از بین بردن بی‌سوادی در کشور اعلام شد و در این اساسنامه که در سال ۱۳۶۳ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، نهضت، سازمانی وابسته به وزارت آموزش وپرورش اعلام شد. در این اساسنامه قید شد سرپرست نهضت به عنوان معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان انجام وظیفه کند. پس از تأسیس نهضت سوادآموزی تا سال ۱۳۶۵ نزدیک به ۱۱ میلیون نفر به باسوادان کشور افزوده شد و نرخ باسوادی کشور از %۴۷.۵ به حدود ۶۱.۸% رسید. اما به علل گوناگون و از جمله رشد سریع جمعیت و فقدان امکانات آموزشی برای همه خردسالان، قدر مطلق بی‌سوادی نه تنها کاهش نیافته بلکه حدود ۶۰۰ هزار نفر نیز افزایش داشته است. با اجرای طرح بسیج عمومی سوادآموزی در سال ۱۳۶۹ و آموزش بیش از ۴.۱ میلیون نفر بی‌سواد مطلق در طول یک دهه، در سال ۱۳۷۵ نرخ باسوادی در ایران به ۷۹.۵% رسید (۱۸% افزایش). این افزایش در سرشماری ۱۳۸۵، ۹۰ و ۱۳۹۵ به ترتیب به %۸۴.۶، %۸۴.۸ و ۸۷.۶% ادامه پیدا کرد و در برآورد سال ۱۴۰۰ این رقم به ۹۰.۵ درصد افزایش یافته است.»
افزایش درصد باسوادی در گروه سنی ۶ ساله و بالاتر
معاون وزیر و رئیس سازمان نهضت سوادآموزی ادامه داد: «جمعیت ۶ سال و بالاتر کشور بالغ بر ۷۱.۵۰۶.۳۹۲ شمارش شده است که ۶۲.۶۶۶.۷۶۰ نفر آن‌ها خود را باسواد و ۸.۷۹۵.۵۵۳ نفر فاقد سواد اعلام کرده‌اند. بر این اساس درصد باسوادی از ۴۷.۵ درصد سال ۱۳۵۵ به ۸۷.۶ درصد در سال ۱۳۹۵ رسیده است و در برآورد سال ۱۴۰۰ به عدد ۹۰.۵ درصد افزایش یافته است. به عبارت دیگر میزان باسوادی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی بالغ بر ۴۲.۵ درصد افزایش یافته است.»
افزایش درصد باسوادی در گروه سنی ۴۹ - ۱۰ سال
وی افزود: «کل جمعیت ۴۹ - ۱۰ ساله ۵۱.۷۳۱.۳۳۴ نفر بوده‌اند که از این رقم تعداد ۴۹.۰۰۶.۷۹۶ نفرباسواد، ۲.۶۹۲.۳۸۹ نفر بی‌سواد و ۳۲.۱۴۹ نفر اظهارنظر نشده بوده‌اند. درصد باسوادی در این جمعیت حدود ۴۸.۸ درصد در سال ۱۳۵۵ بوده است در حالی که طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ این رقم به ۹۴.۷ درصد رسیده است و قریب به ۴۶ درصد رشد نشان می‌دهد که این رقم در برآورد سال ۱۴۰۰ به ۹۷.۱ رقم درصد افزایش یافته است.»
کاهش فاصله درصد باسوادی بین زنان و مردان
محمدزاده بیان کرد: «در راستای هدف ایجاد عدالت جنسیتی در سوادآموزی همچنین ضمانت دسترسی کامل و عادلانه دختران به آموزش پایه باکیفیت مناسب، در سال‌های مورد مطالعه با اختصاص حدود ۸۰ درصد از فعالیت‌های سوادآموزی به دختران و زنان به‌خصوص در مناطق روستایی باعث شده شاخص سواد در قشر زنان با شتاب بیشتری افزایش پیدا کند، به‌طوری که نتایج سرشماری انجام شده در بین سال‌های ۱۳۵۵ تا سال ۱۳۹۵ نشان می‌دهد تفاوت نرخ باسوادی در بین زنان و مردان از ۲۳.۴ درصد در سال ۱۳۵۵ به حدود ۶.۸ درصد در سال ۱۳۹۵ کاهش یافته است و این رقم در برآورد سال ۱۴۰۰ به کمتر از ۶.۱ درصد رسیده است.»
کاهش فاصله درصد باسوادی بین مناطق شهری و روستایی
معاون وزیر اضافه کرد: «به منظور تحقق عدالت آموزشی و کاهش اختلاف سواد بین مناطق شهری و روستایی کشور، اختصاص حدود ۵۵% از فعالیت‌های سوادآموزی به مناطق روستایی در ۳۹ سال گذشته، باعث شده شاخص سواد در مناطق محروم کشور بهبود پیدا کند، به طوری که طبق سرشماری‌های انجام شده، بین سال‌های ۱۳۵۵ تا ۱۳۹۵ میزان باسوادی مناطق شهری از ۶۵.۴ درصد در سال ۱۳۵۵ به ۹۰.۸ درصد در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است. در همین زمان نرخ باسوادی مناطق روستایی از ۳۰.۵ % به ۷۸.۵% درصد افزایش نشان می‌دهد. به عبارت دیگر میزان افزایش باسوادی در مناطق روستایی باشتاب بیشتری صورت گرفته است و تفاوت درصد باسوادی در بین مناطق شهری و روستایی از ۳۴.۹ % سال ۱۳۵۵ به حدود ۱۲.۳ درصد در سال ۱۳۹۵ کاهش یافته است و این رقم در برآورد سال ۱۴۰۰ به۱۱ درصد رسیده است.»
رئیس سازمان نهضت سوادآموزی با بیان طرح‌های در حال اجرای سوادآموزی آنان را در قالب آموزش اولیای بی‌سواد دانش‌آموزان؛ سوادآموزی گروه سنی ۱۹ - ۱۰ ساله؛ سوادآموزی عشایر؛ مراکز یادگیری محلی؛ حلقه‌های کتاب و کتابخوانی؛ خواندن با خانواده؛ سوادآموزی اتباع خارجی؛ سوادآموزی زندان‌ها؛ سوادآموزی نیروهای مسلح؛ طرح آموزش مقدمات رایانه به سوادآموزان دوره انتقال؛ برنامه‌های فرهنگی و آموزشی (طرح نماز کلید بهشت) آموزش عملی نماز؛ طرح سوادآموزی تبلتی خانواده سلامت؛ محتوا و رسانه‌های آموزشی؛ محتوا و رسانه‌های آموزشی نام برد.
دستاوردهای بین‌المللی
وی در پایان افزود: «سازمان نهضت سوادآموزی با هدف از بین بردن بی‌سوادی، توسعه و تعمیق سواد و ارتقای فرهنگ اسلامی با اجرای طرح‌های مختلف و اثربخش توانسته علاوه بر سوادآموزی قشرهای وسیعی از جامعه هدف خود، طرح‌های موفقی را به مرحله اجرا بگذارد که به تعدادی از آن‌ها در این مطلب اشاره شد. ارسال نتایج برخی از این برنامه‌ها به مجامع بین‌المللی و شرکت در مسابقات مذکور باعث شد که جوایز و نشان‌های افتخار متعددی را کسب کند.»
ارسال دیدگاه