تاثیر «نوشتن با خودنویس» بر پیشرفت تحصیلی و رشد شخصیتی دانش‌آموزان

خط خوش از دیرایام هنر افراد فرهیخته و تحصیل‌کرده قلمداد می‌شد، آموختن آن تمرین و ممارست بسیاری را از زمان کودکی طلب می‌کرد که گاه به چشم دانش‌آموزانی که در آغاز راه کسب دانش قرار داشتند عملی سخت و مرارت‌بار بود. این روزها داشتن دستخط خوب هنوز از هنرهایی است که آموختن آن تشویق می‌شود، اما با ورود کامپیوترهایی که تایپ نوشته را برای همه افراد قابل دسترسی ساخته‌اند، کمتر مجالی برای ظهور و بروز دستخط زیبا به افراد عادی دست می‌دهد و تنها هنرمندان خوش‌نویس هستند که مجال عرضه این هنر را پیدا می‌کنند. حامد نیک‌پی اما چندان با این نظر موافق نیست. او که تحصیلات عالیه ریاضی دارد و دبیر دبیرستانی در شمال کشور است بر این عقیده است که دانش‌آموزان از پایه سوم ابتدایی که مدادهای چوبی را به نفع خودکارهای جوهری کنار می‌گذارند، باید نوشتن با خودنویس را تمرین کنند؛ چرا که این کار لذت نوشتن و شیرینی آموختن را در ذهن و نظرشان دوچندان می‌کند. با او درباره نوشتن با خودنویس از دوره کودکی و آثار آن در پیشرفت تحصیلی و رشد شخصیتی افراد تا اهمیت این موضوع در توسعه و ترقی جامعه به گفت‌وگو نشستیم که ماحصل آن را در ادامه می‌خوانید:

استفاده از خودنویس از چه پایه تحصیلی باید آغاز شود و چرا؟

کشورهای پیشرفته دنیا در تلاش هستند تا آموزش را در کشور نهادینه کنند و سطح علمی خود را ارتقا بخشند و با ایجاد سیستم آموزشی قوی در تلاش هستند تا دانش‌آموزان به تحصیل علاقه‌مند کنند و افراد مفیدی برای جامعه پرورش دهند. این کشورها به مواردی از جمله ساختار کتاب‌ها (شامل مطالب مفید و کاربردی باشد)، ایجاد مدارس مدرن با زیرساخت‌های لازم آزمایشگاهی و ورزشی همچنین ابزارهای مورد استفاده دانش‌آموزان توجه می‌کنند. سیستم آموزشی ایران نیز با ایجاد تغییرات در کتاب‌ها و روش‌های آموزشی در تلاش است تا بتواند تحول در سیستم آموزشی کشور ایجاد کند و در این مسیر از جمله مواردی که می‌توان به آن پرداخت، لوازم نوشتاری دانش‌آموزان است. در سیستم آموزشی ایران، دانش‌آموزان تا کلاس سوم ابتدایی از مداد برای نوشتن استفاده می‌کنند و در ادامه خودکار جایگزین مداد می‌شود. من در این طرح پیشنهاد می‌کنم که در سیستم آموزشی ایران و از کلاس سوم ابتدایی، خودنویس به‌عنوان ابزار نوشتار جایگزین مداد شود و دانش‌آموزان در ادامه از خودنویس برای نوشتن استفاده کنند.

با توجه به ساختار خودنویس و نوع جوهردهی، نوشتن با خودنویس لذتبخش تر از نوشتن با خودکار خواهد بود که باعث می‌شود دانش‌آموزان از نوشتن با خودنویس لذت بیشتری ببرند و این باعث خواهد شد تا دانش‌آموزان زمان بیشتری را برای نوشتن اختصاص دهند.

از طرفی جوهر خودنویس با چسبندگی کمتری، نسبت به خودکار، به کاغذ می‌چسبد که این باعث نوشتن با حداقل فشار روی کاغذ می‌شود که به این ترتیب نوشتن با خودنویس برای یک مدت طولانی بسیار ساده‌تر از استفاده از قلم های معمولی می‌کند، که این خود باعث بالا بردن لذت نوشتن می‌شود. به طور حتم اگر دانش‌آموزان در نوشتن از ابزارهایی استفاده کنند که برای آنان لذتبخش باشد، به نوشتن رغبت بیشتری خواهند داشت و این باعث خواهد شد که آنها به درس و آموزش راغب تر گردند. این موضوع تاثیر بسیار بالایی در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان خواهد داشت و در ادامه باعث خواهد شد که تحصیل برای آنان از درجه اهمیت بالاتری برخوردار شود و جایگاه آموزش در جامعه افزایش یابد.

در مقایسه خودنویس با قلم‌های دیگر، بیان این نکته حائز اهمیت است که با توجه به ساختار نوک خودنویس و جریان جوهر، باعث می‌شود که دانش آموز و دیگر افراد در استفاده از خودنویس دقت و تمرکز بیشتری را اعمال کنند که باعث شکل گیری نظم در ساختار فکری و بهبود مهارت‌های حرکتی و توسعه ذهن دانش‌آموزان می‌شود و این باعث خواهد شد تا دستخط دانش‌آموزان بهتر شود و همچنین باعث تمرکز بیشتر در مورد موضوعاتی که در حال نوشتار هستند خواهد شد.

با اجرای این طرح در نظام آموزشی کشور چه اهدافی دنبال می‌شود؟

در راستای ارتقای سیستم آموزشی ایران، از جمله مواردی که مسولان آموزشی باید به آن توجه کنند، ابزار های نوشتاری دانش‌آموزان است؛ اگر دانش‌آموزان در نوشتن از خودنویس استفاده کنند، آنگاه دانش‌آموزان رغبت بیشتری به نوشتن خواهند داشت که این تاثیر بسیار بالایی در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان خواهد داشت و در ادامه باعث خواهد شد که تحصیل برای آنان از درجه اهمیت بالاتری برخوردار شود و جایگاه آموزش در جامعه افزایش یابد. با انجام طرح استفاده از خودنویس در سیستم آموزشی باعث می‌‌شود تا در میان مدت استفاده از خودنویس در بین افراد جامعه رواج یابد و با توجه به مطالب بیان شده در مورد افزایش لذت نوشتن با خودنویس، افراد جامعه سعی می‌کنند که زمان نوشتن را افزایش دهند.

این افراد در ادامه تلاش می‌کنند که ایده‌ها، داستان‌ها و یا تراووشات ذهنی خود را نیز به نوشتار درآورند. در این راستا آنها تلاش خواهند کرد تا حیطه دانستنی‌های خود را وسعت ببخشند و برای این منظور سعی می‌کنند که کتاب‌ها و مطالب بیشتری را مطالعه کنند تا حیطه معلومات خود را گسترش داده تا مطالب بیشتری برای نوشتن داشته باشند. استمرار در این مسیر باعث ایجاد فرهنگ کتابخوانی در سطح جامعه خواهد شد که از ارکان پیشرفت فکری و فرهنگی یک جامعه محسوب می‌شود. از طرفی با توجه به اینکه در ساختار نوشتار فارسی که حالت خوشنویسی، خطاطی و هنری را در خود جای داده است، با توجه به ساختار نوک خودنویس و نوع چسبندگی نوک قلم خودنویس به کاغذ، باعث می‌شود که با قاطعیت بیان کرد خودنویس بعنوان بهترین ابزار برای نوشتن در نوشتار فارسی خودنمایی می‌کند.

خوشنویسی و دست خط زیبا از زمان‌های گذشته به عنوان یک فضیلت در بین ایرانیان رواج داشته است و با اجرای طرح استفاده از خودنویس در سیستم آموزشی باعث گسترش فرهنگ زیبانویسی در بین افراد جامعه و همچنین حفظ میراث کهن خوشنویسی خواهد شد. کارشناسان دست خط از اهمیت دست خط و پیوند آن با شخصیت و شخصیت کلی یک انسان تاکید می‌ورزند با توجه به اینکه استفاده از خودنویس بیشتر برای امضای و یا نوشتار مدیریتی استفاده می‌شود، این خود باعث به وجود آمدن پرستیژ مدیریتی در تفکر اشخاص استفاده کننده از خودنویس می‌شود. بنابرین با اجرایی کردن طرح استفاده از خودنویس در مدارس ایران، از نظر ذهنی، جایگاه و پرستیژ مدیریتی نیز به دانش‌آموزان القا می‌شود.

چرا برای خوش‌خط شدن باید از خودنویس استفاده کنیم نه ابزارهای سنتی مثل قلم و جوهر؟

در صورت اجرای طرح استفاده از خودنویس در مدارس، با توجه به ساختار خودنویس نویس همچنین رسم الخط فارسی باعث می‌شود تا خوش خطی و خوشنویسی در جامعه گسترش یابد همچنین با توجه به راحتی حمل خودنویس باعث می‌شود تا افراد جامعه بدون هیچ مشکلی نوشتار روزمره خود را با خودنویس انجام دهند. در مدرس ایران درسی بنام خوشنویسی و یا خطاطی اختصاص داده شده است، دانش‌آموزان ملزم به تهیه دوات (جوهر) و نی (قلم) می باشند که این موضوع باعث نگرانی خانواده‌ها در استفاده از این ابزار برای دانش‌آموزان به جهت کثیف شدن لباس آنان شده است. از طرفی دوات و نی فقط در ساعت خوشنویسی در مدارس و یا انجام تکلیف خطاطی در خانه مورد استفاده قرار می‌شود. مگر اینکه دانش‌آموزانی باشند که به خطاطی علاقه‌مند باشند که این افراد زمان بیشتری را به خوشنویسی می‌پردازند.

در این راستا نیز می‌توان خودنویس‌هایی را با نوک قلم‌هایی با پهنای ٢ و ٣ میلی متر تولید کرد که دانش‌آموزان در مدرسه و یا افراد مختلف جامعه در هر جا و زمانی که فرصت کنند بتوانند بدون هیچ گونه مشکلی خوشنویسی و خطاطی کنند و دیگر نیازی به انجام تشریفاتی از جمله به همراه داشتن نی و دوات نیست. با انجام این این طرح باعث خواهد شد تا استفاده از خودنویس بعنوان ابزار نوشتن و خوشنویسی در سطح جامعه به طور گستردهی مورد استقبال قرار گیرد و خوشنویسی به عنوان هنر رایج در بین مردمان ایران رایج شود.

نوشتن با خودنویس در نظام آموزشی ممالک پیشرفته چه جایگاهی دارد؟

آلمان به عنوان یک کشور پیشرفته و پیشرو در زمینه‌های علمی، آموزشی و تحصیلی در سطح جهانی، تلاش بسیار زیادی در راستای مدرن کردن سیستم آموزشی کرده است که در این راستا توجه بسیار زیادی به تولید لوازم آموزشی و نوشتاری در مدارس مبذول داشته است. نخبگان علمی در آلمان تلاش می‌کنند با تولید نوشت افزارهای مدرن، شیک و کارا، لذت نوشتن را برای دانش‌آموزان افزایش دهند نظام آموزشی آلمان سعی کرده است که استفاده بعضی از لوازم التحریر مورد استفاده در مدارس را جهت بخشیده و در سطح جامعه نهادینه کند.

سیستم آموزشی در آلمان به صورت ایالتی است، به این معنی که سیستم آموزشیدر برخی از ایالت‌ها متفاوت از دیگر ایالت‌ها است. در سیستم آموزشی برخی از ایالت‌ها، دانش‌آموزان تا کلاس سوم ابتدایی از مداد استفاده می‌کنند و در ادامه دانش‌آموزان از اواسط کلاس سوم ابتدایی از خودنویس به عنوان ابزار جایگزین مداد برای نوشتار استفاده می‌کنند. وجود شرکت‌های بزرگ آلمانی در سطح جهانی در تولید لوازم نوشتاری از جمله Pleikan، Lamy، Faber-Castle، Diplomat، Rotring، Schneider، stabilo گویای اهمیت این موضوع در آلمان است که این شرکت‌ها در راستای تولید خودنویس به خصوص برای دانش‌آموزان سرمایه گذاری‌های بسیار زیادی را انجام داده‌اند و خودنویس‌هایی را برای دانش‌آموزان تولید می‌کنند که هم از نظر کیفیت و هم از نظر ظاهری بسیار مورد توجه دانش‌آموزان قرار می‌گیرد و آنان راغب به استفاده از این خودنویس ها می‌شود.

باتوجه به اینکه با گسترش کامپیوترهای شخصی و امکانات تایپ نیاز به نوشتن با قلم کمتر احساس می‌شود، چرا دانش‌آموزان باید همچنان به تمرین نوشتن با قلم بپردازند؟

این روزها با وجود امکانات دیجیتال افراد کمتر به سراغ نوشتن با دست‌ می‌روند و تایپ جایگزین نگارش با قلم روی کاغذها و دفترهای یادداشت شده است. نوشتن با قلم باعث می‌‌شود که افکار و داده‌ها در ذهن تثبیت شود و زمان بیشتری در حافظه بماند، که این خود یک روش برای حفظ مطالب و یا داده ها در ذهن است. و با توجه به تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته است مشخص شد که وقتی از کودکان خواسته می ‌شود، چیزی را بنویسند، مراکز یادگیری مغزشان نسبت به حالت‌های دیگر فعالیت بیشتری دارد. یک شخص برای نوشتن یک متن خوانا با قلم روی کاغذ باید کنترل بیشتری بر روی انگشتان خود داشته باشد همچنین در هنگام نوشتن به متن نوشتاری نیز توجه بیشتری را اعمال می‌کند که باعث می‌شود مغز شخص فعالتر از زمانی باشد که با کامپیوتر به نوشتار می‌پردازد. همچنین درنگ های کوتاه در حین نوشتن با دست باعث می‌شود تا مطالب نوشتاری را نیز ارزیابی کرده و مفهوم متن نوشتاری در ذهن شخص از ماندگاری بیشتری برخوردار شود.

بنابراین با توجه به اثرات بسیار مهم استفاده از خودنویس بر افزایش رغبت دانش‌آموزان به نوشتن و تحصیل و افزایش مهارت‌های حرکتی دانش‌آموزان همچنین تاثیرات مثبت استفاده از خودنویس در جامعه از جمله افزایش فرهنگ کتاب خوانی و رواج هنر خوشنویسی در جامعه، وزارت آموزش و پرورش در راستای ارتقای سیستم آموزشی و همچنین افزایش جایگاه آموزش و هنر در جامعه باید رویکرد استفاده از خودنویس از کلاس سوم ابتدایی را اتخاذ کند که این باعث افزایش جایگاه تحصیل و آموزش در جامعه خواهد شد و سطح آموزشی ایران را در سطح جهانی ارتقا خواهد داد.