همکاری با مراجع قضایی و انتظامی برای کاهش وضعیت خطرپذیری دانش‌آموزان

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل معاونت پرورشی و فرهنگی، دستورالعمل اجرایی برنامه ملی «نماد» در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ به چند بخش تقسیم شده است که عبارتند از: آموزش، غربالگری، مداخله مدرسه ای، تشخیص و درمان، مددکاری اجتماعی، اورژانس(فوریت های روانی - اجتماعی )، پیگیری و مراقبت و در اینجا قصد داریم مددکاری اجتماعی، اورژانس(فوریت های روانی - اجتماعی )، پیگیری و مراقبت را شرح دهیم:

مددکاری اجتماعی
فرایند مددکاری اجتماعی در سطح منطقه ، به این شرح است:
۱. دانش آموزان در معرض خطر : خدمات مددکاری اجتماعی برای دانش آموزان در معرض خطر ، در بخش « مداخلات مدرسه ای » ، اشاره شد.
۲. دانش آموزان پرخطر : خدمات مددکاری اجتماعی که توسط آموزش و پرورش و مددکاران اجتماعی مناطق ارائه می شود ، به این شرح ، مورد انتظار است :
- ( الف) پیگیری برای جذب کمک برای تامین هزینه های درمان دانش آموزان ( از جمله کمک هزینه یا بیمه برای درمان مصرف مواد ، هزینه ایاب و ذهاب برای مراجعه به مراکز درمانی. اولویت در این زمینه ، با دانش آموزان بی سرپرست ، فرزندان زنان سرپرست خانوار ، خانواده های بی بضاعت می باشد. )
- در این زمینه ، به نکات زیر توجه شود:
۱. اخذ تعهد از ولی /سرپرست قانونی در خصوص دانش آموزان دارای سرپرست جهت پیگیری روند درمان و تامین هزینه ها ( به جز مواردی که بیم تهدید جانی و خطر برای حیات دانش آموز وجود دارد که در این صورت ، با هماهنگی سازمان بهزیستی و یا بطور مستقیم با هماهنگی مقام قضائی ، اقدامات بعدی ، صورت می گیرد. )
۲. پیگیری درمان دانش آموزان و ایجاد ارتباط با موسسه درمانی ارائه دهنده خدمات
- (ب) همکاری با مراجع قضایی و انتظامی برای کاهش وضعیت خطرپذیری دانش آموز ( مانند رسیدگی به مواردی که دانش آموز در خانواده بدسرپرست زندگی می کند. )
- تبصره : مراکز درمانی که دارای واحد مددکاری می باشند می توانند در این زمینه کمک کنند.
- دانش آموزان دارای فوریت های روانی اجتماعی : در این مورد ، در بخش اورژانس ، توضیح داده می شود.

توضیح : در مورد مددکاری اجتماعی دانش آموزان ، موارد زیر نیز از اداره کل آموزش و پرورش استان ، انتظار می رود.
۱. شناسایی و ایجاد ارتباط حرفه ای با منابع مالی ، اجتماعی ، رفاهی و درمانی جهت کمک به
دانش آموزان آسیب دیده در پرداخت هزینه های درمانی همچنین در صورت نیاز ، هماهنگی با نهادهای حمایتی و خیریه ، جهت کمک به بهبود وضعیت معیشت ، کاهش فقر و یا مشکلات زمینه ای خانوادگی
۲. شناسایی و برقراری ارتباط حرفه ای با مراکز درمانی درون سازمانی و برون سازمانی در سطح استان
۳. حمایت از اقدامات مناطق و در صورت لزوم ، رسیدگی ویژه به موارد خاص ارجاعی از سوی مناطق

اورژانس(فوریت های روانی - اجتماعی )
سازوکار مدیریت بخش اورژانس ، به این شرح است :
۱. غربالگری : شناسایی دانش آموزان دارای فوریت های روانی اجتماعی ، هم از طریق بررسی های روانشناختی کمی و کیفی نتایج غربالگری های پایه و نشانگان محور و هم از طریق ، شواهد میدانی ثبت شده
از طرف کارکنان مدرسه ( مدیر، مشاور، معلم و...) والدین ، صورت می گیرد.
- برای این منظور ، از درگاه سامانه جامع «نماد» استفاده می شود.
۲. درمان : درمان موارد اورژانس ، منحصرا در بیرون از آموزش و پرورش و از طریق معرفی به مراکز درمانی ، با اولویت بیمارستان ها و مراکز درمانی وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و یا سازمان بهزیستی کشور صورت می گیرد.
۳. مددکاری اجتماعی : رسیدگی به موارد فوریت های روانی اجتماعی ، از جمله مهم ترین رسالت های مددکاری اجتماعی در «نماد» است.وظایف مورد انتظار مددکاری اجتماعی در این بخش ، به این شرح است:
- (الف) همکاری و هماهنگی با مراکز درمانی درون و برون سازمانی برای درمان ( شامل همکاری در تمامی موارد درمان سرپایی ، بستری ، دریافت دارو ، خدمات پیراپزشکی ( از قیبل رادیولوژی ، آزمایشگاه ، ارتوپدی ، فیزیوتراپی)
- (ب) همکاری و هماهنگی با مراکز حمایتی برای کمک های پایه و تخصصی مورد نیاز برای دانش آموز آسیب دیده : (کمک به انجام فرایند پیراپزشکی ، از قبیل تهیه تجهیزات ارتوپدی و فیزیوتراپی ، تامین هزینه های ایاب و ذهاب به مراکز درمانی ، اقامت کوتاه مدت و یا میان مدت در مراکز حمایتی)
- (ج) همکاری با مراجع قضایی و انتظامی برای مداخلات اورژانس فردی ( صدور حکم درباره
معاینات پزشکی قانونی ، حکم به نگهداری موقت در مراکز سازمان بهزستی ، حکم به تعقیب مرتکبان جرم علیه دانش آموز دارای وضعیت اورژانس ) و خانوادگی ( جداسازی دانش آموز از خانواده و سرپرستان،تعیین وضعیت حضانت و یا سلب صلاحیت سرپرستی،مجازات مجرمان و مرتکبان خشونت و آزار علیه کودکان)

پیگیری و مراقبت
مکمل خدمات غربالگری ، آموزش ، درمان و مددکاری اجتماعی دانش آموزان ، پیگیری و مراقبت است.
این بخش ، به صورت درهم تنیده با مددکاری اجتماعی و با وظایف زیر ، تعریف می شود.
۱. تهیه گزارش از وضعیت پرونده های ارجاع شده به هسته / مرکز مشاوره و خدمات روانشناختی( خدمات ارائه شده ، مراجعه دانش آموزان و خانواده ها ، موارد خاتمه یافته ، موارد ارجاعی به مراکز همکار در بیرون از آموزش و پرورش)
۲. تهیه گزارش از وضعیت پرونده های ارجاع شده به مراکز همکار در بیرون از آموزش و پرورش
( وضعیت ارائه خدمات درمان و مددکاری به دانش آموزان ، موارد خاتمه یافته ، وضعیت دانش آموز در خانواده و مدرسه ، وضعیت سلامت و پایداری وضعیت دانش آموز پس از خدمات ارائه شده )
نظارت و ارزشیابی اجرای برنامه «نماد» ، شامل محورهای زیر خواهد بود:
۱. پایش و کنترل پروژه :
این اقدام ، از طریق (۱) مستندسازی فرایند اجرا (۲) گزارش وضعیت در سامانه «نماد» (۳) اعلام وضعیت در ربات «نماد» ، صورت می گیرد.
۲. ارزیابی عملکرد :
این اقدام ، بر اساس بررسی عملکرد کمی و کیفی استان ها در اجرای «نماد» ، در چارچوب سامانه « تسما » ، ارزیابی های اداره کل ارزیابی عملکرد و نیز ارزیابی های مستمر و دوره ای اداره کل امور تربیتی ، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب های اجتماعی ، صورت می گیرد.
۳. سنجش اثربخشی :
این اقدام ، به صورت متمرکز و سراسری ، بر اساس ابزارهای استاندارد صورت می گیرد و از ادارات کل آموزش و پرورش استان ها ، انتظار می رود نسبت به انجام مطلوب آن ، بویژه در جمع آوری داده های مربوط به ابزارها ، همکاری موثری به عمل آورند.