گاه از این و آن می‌شنویم که فساد آنقدر فراگیر و عمیق شده که دیگر نمی‌توان با آن مقابله کرد. نوعی استیصال در مقابله با فساد مشاهده می‌شود. این استیصال گاه با این تئوری تلویحی نیز همراه می‌شود که جامعه و انسان ایرانی آنقدر پیچیده است که در مقابل هر شیوه مبارزه با فساد، راه‌هایی جدیدتر کشف می‌کند. در این نوشتار نشان خواهم داد که این استیصال در مقابله با فساد تحت تأثیر چه عواملی است.
