مهدی جعفری: اگر این فیلم به زعم تماشاگرانش به دل می‌نشیند شک ندارم دعا و نفس گرم حاج قاسم هم پشتیبانش بوده است

«۲۳ نفر» نام فیلمی از سینمای دفاع مقدس است که اکران عمومی آن طی هفته‌های اخیر آغاز شده و میزبان گروه‌های دانش‌آموزی و دانشجویی دز سزاسر کشور بوده است.

این فیلم که برنده سیمرغ بهترین فیلم از نگاه ملی جشنواره سی و هفتم فیلم فجر، پروانه زرین بهترین فیلم و بهترین کارگردانی از جشنواره فیلم کودک نوجوان اصفهان و فیلم برگزیده یونسکو در ایران شده است از زمان آغاز فیلمبرداری به دلیل حضور سردار شهید قاسم سلیمانی در صحنه فیلمبرداری فیلم خبرساز بوده و این روزهای پس از شهادت سردار نیز مورد توجه افکار عمومی قرار گرفته است.

این فیلم داستان بیست و سه نوجوانی را روایت می کند که در سال ۶۱ توسط در جنگ اسیر شده و عراق روی آنها مانور زیادی در راستای اجبار ایران برای فرستادن کودکان و نوجوان به جنگ می کند. این بیست و سه نفر حتی با صدام حسین نیز دیدار کرده و از دست دختر خردسال او گل دریافت می کنند تا جلوی دوربین اعتراف کنند ایران آنها را مجبور به شرکت در جنگ کرده، اما آنها تن به این خواسته نمی دهند و تا سال ۶۹ در اسارت باقی می مانند.

فیلمنامه «۲۳ نفر» اقتباسی از کتاب «آن بیست و سه نفر» نوشته «احمد یوسف زاده» و کتاب «ملا صالح» نوشته «رضیه غبیشی» است.

مهدی جعفری کارگردان «۲۳ نفر» دل‌نوشته ای به مناسبت شهادت سردار سلیمانی تهیه کرده است که در آن به خاطرات حضور ایشان در صحنه فیلمبرداری این‌طور اشاره می‌کند: « فرمانده وقتی شنید که ساخت فیلم «بیست و سه نفر» به جریان افتاده است در اولین روزهای فیلمبرداری مشتاقانه به دیدار سربازان دیروزش شتافت تا پس از سال‌ها دوباره دستشان را به گرمی بفشارد و انگار به نوعی به همه ما یادآوری کند که فرصت انجام چه کار بزرگی را یافته‌ایم.»

وی می‌افزاید: «اگر این فیلم به زعم بسیاری از تماشاگرانش به دل می‌نشیند شک ندارم که در کنار استمداد ما از ارواح پاک شهدا و از خود گذشتکان در راه وطن، دعا و نفس گرم این یگانه سردار مؤمن دوران، حاج قاسم سلیمانی هم پشتیبانش بوده است. همدوران و همنفس شدن با بزرگانی چون ایشان سعادتی است تا بتوان درک درست‌تری از نزدیکی مقام ایمان و عمل به یکدیگر یافت. وجود او اکنون فراتر از زنده بودنش به اسطوره‌ای جاودان در تاریخ یک ملت تبدیل شده است، اسطوره‌ای که چون یک انسان مؤمن و ساده‌زیست و چون یک قهرمان تاثیرگذار تا همیشه در ذهن یک ملت باقی خواهد ماند. امید که روح بلند او از همان مقام رفیع شهادت نیز همواره نگاهبان این دیار از اهریمنان و اشرار روزگار باشد.»

جعفری در گفت‌وگویی با خبرنگار پانا درباره فیلم می‌گوید: «فیلم ۲۳ نفر یک فیلم چندلایه است. دو داستان ظاهراً مجزا به موازات هم پیش می‌روند و در دو نقطه اساسی با یکدیگر تلاقی می‌کنند. داستان ۲۳ نوجوان رزمنده ایرانی که در اسارت دشمن دچار یک چالش تاریخی می‌شوند و داستان صالح قاری، اسیر ایرانی دیگری که به اشتباه به خیانت متهم می‌شود .»

این فیلمساز که پیش از این فیلم مستندی با همین موضوع و همین نام ساخته است درباره تبدیل این اثر به پروژه سینمایی اظهار کرد:«سال‌هاست که با این موضوع درگیر هستم و برای اولین بار حدود چهارده سال قبل مجموعه مستندی با همین موضوع ساخته‌ام. وقتی هم که می‌خواستم فیلم سینمایی آن را بسازم به دلیل نوع رخدادها طبعاً فیلم به ژانر دفاع مقدس بیشتر نزدیک بود، ولی از آنجا که هم قهرمانان اصلی آن نوجوانان کم سن وسال هستند و هم موضوع و دعوای اصلی بر سر بچه بودن آنهاست و اینکه چرا بچه‌ها به جبهه‌های جنگ می‌رفتند، به نوعی یک فیلم مناسب برای مخاطبان نوجوان هم به شمار می‌آید . اتفاقاً مهمترین مضمون برای من تعریف متفاوت قهرمانان این داستان از گذار کودکی به جوانی‌ست. قهرمانان فیلم ۲۳ نوجوان هستند با خصوصیات و اخلاقیات مختص این دوران سنی ولی در دل دشمن مجبور می‌شوند تا به بلوغ سیاسی و رفتاری زودرسی برسند و صحنه‌ای را به نمایش بگذارند که شاید اگر ۲۳ مرد بزرگسال در مواجهه با آن چالش قرار می‌گرفتند، چنین حماسه‌ای خلق نمی‌شد.»

تأثیر یک فیلم خوب باید همین باشد که تماشاگر بعد از ترک سالن با قهرمانان آن خداحافظی نکند

جعفری در ادامه درباره مسئولیت خطیر فیلمسازی برای نوجوانان و گریز از هرگونه لحن نصیحت‌گرانه در تولید این آثار گفت: «باید بگویم شخصا به هیچ‌وجه به آموزش مستقیم از طریق فیلم اعتقادی ندارم. هر فیلمی که کمی لحن آمرانه، ناهیانه یا خطابه و سخنرانی به خودش بگیرد پرونده‌اش نزد تماشاگر و بخصوص تماشاگران نوجوان بسته است. یکی از ویژگی‌های فیلم ۲۳ نفر دعوت تماشاگران به دیدن واقعیات محض است و به دلیل لحن صادقانه و بی‌طرفانه فیلم در نگاه به موضوع خود، تماشاگر تا پایان با آن همراه است.»

وی ادامه داد: «فیلم اتفاقاً به لحاظ حسی تأثیر زیادی بر تماشاگرانش می‌گذارد اما آنها را ارشاد نمی‌کند یا چیزی را گوشزد نمی‌کند بلکه به واسطه بازتاب واقعیتی غرورانگیز و قابل تحسین در ناخودآگاه آنها اثر می‌گذارد. مطمئنم که وقتی تماشاگران سالن را ترک می‌کنند حداقل تا چند روز در جمع‌های دوستانه و یا خانواده درباره این داستان وقهرمانان آن حرف می‌زنند و در خلوت خود به کاری که آنها انجام داده‌اند، درود می‌فرستند. تماس‌هایی که در این مدت داشته‌ام موید این نکته است. تأثیر یک فیلم خوب باید همین باشد که تماشاگر بعد از ترک سالن با قهرمانان آن خداحافظی نکند بلکه تا مدتها بتواند با آنها زندگی کند و این زندگی ادامه همان همذات‌پنداری درون فیلم است و رسیدن به این همذات‌پنداری بهترین روش مؤثر برای انتقال محتوای یک فیلم به شمار می‌آید.»