یافتن یک ستاره نوترونی گمشده پس از ۳۲ سال

به گزارش ایسنا و به نقل از گیزمگ، در تاریخ ۲۳ فوریه ۱۹۸۷ یک ابرنواختر(Supernova) آسمان شب را روشن کرد که با چشم غیر مسلح قابل رویت بود. از آنجا که تا وقوع نزدیکترین رویداد مشابه تقریباً ۴۰۰ سال مانده است، این اتفاق فرصت مناسبی برای مطالعه ابرنواخترها فراهم کرد، اما یک قطعه قابل پیش بینی از این پازل که یک ستاره نوترونی است، از آن زمان تاکنون گم شده بود.

اکنون پس از گذشت بیش از ۳۰ سال، اخترشناسان دانشگاه کاردیف می‌گویند سرانجام این ستاره نوترونی را که در اثر انفجار ابرنواختر ایجاد شده است، پیدا کرده‌اند.

این ابرنواختر موسوم به "۱۹۸۷A" رویدادی است که هر چند قرن یک بار رخ می‌دهد و اولین ابرنواختری بوده که از سال ۱۶۰۴ تاکنون با چشم غیر مسلح قابل رویت بوده است. قابل رویت بودن آن نیز به این دلیل است که در فاصله تقریباً نزدیکی (نزدیک به ۱۶۸ هزار سال نوری) در ابر ماژلانی بزرگ که یک کهکشان کوتوله است که به دور کهکشان راه شیری می‌چرخد، رخ داده است.

این انفجار با قدرتی معادل ۱۰۰ میلیون خورشید شعله ور شد و چندین ماه در آسمان می‌درخشید. حتی پس از آنکه از نظرها محو شد نیز بقایای آن به شکل ابر گرد و غبار و گاز باقی ماند و اخترشناسان از آن زمان به بعد به مطالعه آن ادامه داده‌اند.

اما یک سوال از آن زمان تاکنون ماندگار مانده بود. نظریه ابرنواختر می‌گوید که انفجار یک ستاره با آن جرم باید یک ستاره نوترونی شکل دهد که فوق العاده کوچک، متراکم و پرانرژی است و نیافتن آن دشوار است. اما با این حال این ستاره نوترونی ۳۲ سال از چشم اخترشناسان پنهان مانده بود.

ابر ماژلانی بزرگ(LMC) کهکشانی در همسایگی کهکشان راه شیری است. فاصله‌اش از کهکشان راه شیری کمی کمتر از ۵۰ کیلو پارسک است و بنابراین سومین کهکشان نزدیک به راه شیری شمرده می‌شود. ابر ماژلانی بزرگ چهارمین کهکشان بزرگ گروه محلی است.

برخی از اختر شناسان اصرار داشتند که این ستاره باید در همانجا و پشت یک حجاب غلیظ پنهان شده باشد. برخی دیگر اظهار داشتند که این ستاره احتمالاً در یک سیاه‌چاله یا یک ستاره کوارک فرو پاشیده است یا شاید نظریه‌های ما اشتباه بوده و اصلاً چیزی باقی نمانده است.

اکنون دانشمندان به پاسخ رسیده‌اند. محققان دانشگاه کاردیف در مطالعه جدید خود دریافتند که ستاره نوترونی پیش بینی شده در غبار پنهان شده بوده است. آنها برای انجام این کار، بقایای این ابرنواختر را با استفاده از تلسکوپ "آلما"(ALMA) در شیلی بررسی کردند.

اخترشناسان دریافتند که یک قطعه خاص از گرد و غبار در طول موج‌های کمتر از طول موجی که "آلما" اندازه‌گیری می‌کند، روشن‌تر به نظر می‌رسیده است و مشکوک شدند که ستاره نوترونی در این منطقه خاص قرار دارد.

"میکاکو ماتسورا" سرپرست این مطالعه می‌گوید: اگرچه نور ستاره نوترونی توسط ابری از گرد و غبار که آن را احاطه کرده است، جذب می‌شود، اما این به نوبه خود باعث می‌شود این ابر کمی درخشان‌تر از باقی نواحی شود و اکنون ما می‌توانیم با تلسکوپ بسیار حساس "آلما" آن را ببینیم.

این تیم می‌گوید که این یافته‌ها به تأیید این واقعیت که نظریه‌های ما درباره ابرنواخترها در مسیر صحیح هستند، کمک می‌کند.

محققان می‌گویند در آینده ممکن است این ابر گرد و غبار شروع به پاکسازی کند و این باعث می‌شود ستاره نوترونی به طور مستقیم قابل مشاهده باشد.

ابرنواختر

پرجرم‌ترین ستاره‌های عالم، زندگی خود را با انفجاری عظیم به نام ابرنواختر به پایان می‌برند. یک ابرنواختر زمانی رخ می‌دهد که یک ستاره در حال مرگ شروع به خاموش شدن می‌کند. آنگاه به‌طور ناگهانی منفجر شده و مقدار بسیار زیادی نور تولید می‌کند و در پس خود یک هسته کوچک نوترونی به جای می‌گذارد. نوترون سنگین‌ترین ذره در فضا است. مقداری نوترون به اندازه یک سر سوزن می‌تواند هزاران تن جرم داشته باشد. ستاره ماده خود را به سوی فضا پرتاب می‌کند و ممکن است درخشندگی آن چند روزی از کل یک کهکشان هم بیشتر باشد. هنوز هم می‌توان بقایای درخشان ستاره‌های منفجر شده را که صدها یا هزاران سال پیش از هم پاشیده‌اند، دید. ابرنواخترها نادر هستند. در کهکشان خودمان به‌طور میانگین در هر قرن یک یا دو ابرنواختر رخ می‌دهد که برخی از آن‌ها نیز در پس غبار کهکشان پنهان می‌شوند.

این تحقیق در مجله Astrophysical Journal منتشر شده است.