دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی: فناوری‌های بزرگ نیازمند ملاحظات پیوست نگاری فرهنگی هستند

به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی در این مراسم دکتر عاملی به ارائه سخنرانی با موضوع «تغییر در نظام محتوا در پرتو داده‌ای شدن متن کتاب و کتابخانه جدید» پرداخت و گفت: امروزه امکان ظهور و بروز کتابخانه و کتابداری نسبت به گذشته گسترده‌تر شده و با ورود ما به جهان نظم عددی که با منطق الگوریتمی اطلاعات را به داده و عدد تبدیل کرده است، دنیای جدید و وسیع دیجیتال را پیش رو داریم.

وی افزود: این الگوریتم‌ها هستند که محتوا را در فضای دیجیتال معنا می‌بخشند و به منزله همان الکتریسیته مغز ما همچون انسان هایی هستند که با منطق عدد به حرکت درآمده‌اند.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با تأکید بر این نکته که همه محتواهای دیجیتال تابع قانون و منطق جهان اعداد هستند، گفت:‌ در نتیجه همین فضای گسترده‌ای که به تبع منطق جهان اعداد پیش روی بشریت گذاشته شده است، انسانی که چندی پیش ذهنیتش فقط یک خیال از تحقق جهانی انتزاعی در عالمی سورئال بود، امروزه با تحقق بسیاری از همان تصورات در عالم واقع مواجه شده است.

عاملی با اشاره به اینکه فناوری‌های جدید، قدرت تنوع در تولید، توزیع و مصرف محتوای داده‌ای شده را دارند،گفت: ‌امروزه مقوله‌ای چون کتاب با امکانات جدیدی که پیش رو دارد توانسته تنوعات مختلف محتوایی را دارا باشد.

وی افزود: امروزه با تبدیل محتوا به داده و به دنبال آن تبدیل داده به خدمات، متمایل به بی‌نهایت، عرصه گسترده‌ای از تنوع تولیدات محتوایی در مقابل بشریت رقم خورده است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به قابلیت فضای مجازی در اتصال به همه پدیده‌ها گفت: گستره اتصال جهان اول به جهان دوم بر منطق ماهیت فضای مجازی و نانو- بایو همه پدیده‌ها در حال تحقق و توسعه است که ورود به عصر داده‌های بزرگ را برای ما رقم می‌زند و به دنبال آن اتصال دیوایس‌ها(Devices) و پدیده‌ها به اینترنت را داریم که در آن افراد، اشیاء، داده‌ها و فرآیندها همگی موضوع اتصال اینترنت می‌شوند و به عبارتی همه پدیده‌ها می‌توانند خروجی های داده ای و عددی پیدا کنند.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: واقعیت گسترده دامنه تبدیل‌های نزدیک به واقعیت را افزایش داده و شعار واقعیت گسترده این است که بتواند به موازات جهان صنعتی جهان مجازی را با تمامی ویژگی‌های جهان واقعی مهیا کرده فاصله بین واقعیت و مجاز را به حداقل کاهش دهد.

وی ادامه داد: واقعیت مجازی ما را به عرصه کتاب به مثابه واقعیت نزدیک می‌کند و اگر واقعیت مجازی را با عناصری چون غوطه‌ور شدن، ‌تخیل و تعامل بنگریم، با بازتولید متفاوتی با قابلیت تغییر مداوم(Continuous) روبرو خواهیم بود.

عاملی با اشاره به لزوم توجه به جایگاه فرهنگ در عرصه مجازی تأکید کرد: ‌یکی از پاشنه آشیل‌های فناوری فرهنگ است و فناوری‌های جدید قابلیت تهدیدآفرینی برای فرهنگ‌ها را دارا بوده نگاه ابزاری(فاوا) به فرهنگ نگاهی تهدید کننده نسبت به این عرصه است.

وی افزود: در انتقال فناوری باید جنبه‌های فرهنگی موضوع را مورد توجه داشته باشیم.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت:‌ فناوری به هرحال یک امر انسانی و ادامه ذهنیت‌های انسانی بوده آن دسته فناوری‌هایی توانستند در زندگی آدمی جاگیر و ریشه دار شوند که برخی توانمندی‌ها و قابلیت‌های انسانی را توانسته‌اند در حوزه‌ای تکرار کنند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تقسیم‌بندی عرصه اینترنت و سواد مجازی به سه سطح عام، اختصاصی و تخصصی گفت:‌ در سواد اینترنتی یک سطح اشاره به شاخص‌های عام دارد که مفاهیم جهانی را در بر می‌گیرد و از نظر تمامی انسان‌ها مفهوم واحدی را متبادر کرده میان ما و تمامی انسان‌‌های جهان مشترک است چنانکه جنبه سخت‌افزاری چیزی بنام سرور(Server) نیز برای همگان قابل فهم است.

وی ادامه داد:‌سطح سواد اختصاصی اشاره به ظرفیت‌های فرهنگی ما دارد و متناسب با ظرفیت‌‌های بومی هر منطقه قابل تعریف بوده مثل اپلیکیشن‌ها از جنس نرم افزار هستند و تفکر و فرهنگ بر آن تأثیر دارد.

عاملی ادامه داد: سطح سوم سواد تخصصی متناسب با رشته‌های تخصصی مشخص معنای مشخصی دارد، چنانکه در پزشکی با انواعی از تلاقی های فنآوری های جدید مواجهیم.

وی تأکید کرد:‌ همه فناوری‌های بزرگ نیازمند ملاحظات پیوست نگاری فرهنگی هستند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به دو فضایی شدن عرصه کنونی گفت:‌ نگاه ما به نشر الکترونیک باید نگاهی دو فضایی باشد و از آنجا که مسیر پیش روی ما همراه با تحولات سریع و گسترده است، ناگزیر هستیم که به دنبال فناوری های نو برویم ضمن آنکه باید به ویژگی‌ها و قابلیت‌های فرهنگی و ارزش های فرهنگی جامعه توجه داشته باشیم. هدف معنوی فنآوری های جدید حفظ طبیعت است که هم شامل حفظ انسان و موجودات زنده است و هم شامل محیط زیست است. لذا بدنبال حذف کاغذ یا کاهش استفاده از انرژی های فسیلی و تردد ماشین است. کتابخانه مجازی، کتاب الکترونیک و انواع نشر الکترونیک با همین هدف دنبال می‌شود.

وی یادآور شد:‌ ما هنوز نتوانسته‌ایم فرآیند داده‌ای شدن اطلاعات را بطور فراگیر محقق کنیم و باید توجه داشت که بنیان نشر الکترونیک بر انقلاب اول دیجیتال(تبدیل اطلاعات به داده) است ضمن آنکه انقلاب دوم آن تبدیل داده‌ها به خدمات است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: نشر دیجیتال عرصه‌ای است برای ورود به همه عرصه¬های نشر و چند رسانه‌ای شدن نشر و تامین ارتباط نشر با انسان ها در یک بستر موژولار است. بستر موژولار، ارتباطات را از مسیر سلسله مراتبی و خطی به ارتباطات خوشه ای که تامین کننده ارتباط یکی با یکی، یکی با همه و همه با همه تغییر می دهد و نشر الکترونیک وارد این عرصه پویای ارتباطات می شود.

وی با تفکیک ویژگی‌های نشر آنالوگ و نشر دیجیتال گفت‌:‌ نشر دیجیتال پاسخ منطقی صنعت نشر به صنعت نوظهور ارتباطی و اطلاعاتی است و با ظرفیتی که نشر دیجیتال فراهم می‌آورد، نوآوری، قابلیت گسترده‌تری پیدا می‌کند.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با اشاره به تحول نشر الکترونیک در بستر تحول بستر وب گفت: در وب ۱ فقط نشر اطلاعاتی الکترونیکی را داشتیم و در وب ۲ با نشر تعاملی الکترونیک مواجه شدیم که امکان خودنشری و بازخورد خوانندگان به وجود آمده موژولاریته شدن اطلاعات را به همراه داشت.

وی افزود:‌ در وب ۳ با نشر معنایی الکترونیک با قابلیت تحلیل انواع داده، مقرون به صرفه بودن، فرآیند سریعتر نشر و امکان جستجو بر پایه زبان و... مواجه شدیم و بعد از آن در وب ۴ با نشر هوشمند الکترونیک هوش مصنوعی و تشخیص مخاطبان از طریق ریز دوربین‌ها ظهور یافت.

عاملی ادامه داد: در وب ۵ نشر یکپارچه الکترونیک با خودکار شدن مراحل نشر و حداقل‌سازی کار انسان مواجهیم که در آن نشر واقعی و نشر الکترونیکی یکی می‌شوند(وب یکپارچه Integrative web).

وی با اشاره به قابلیت‌های عرصه نشر الکترونیک گفت: ‌ابزارهای تبدیل صدا به نوشتار، نوشتار به صدا و اینفوگرافیک موجب تغییرات محسوسی در سطح تولید کننده محتوا(ناشر)، کاربر(مخاطب)، دسترس¬پذیری محتوا و توسعه فهم داده ها و اطلاعات در قالب محتوای گرافیکی شده است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر این نکته که یکی از نشانگرهای نشان دهنده فقدان تبعیض در یک جامعه توجه به ناتوانان جسمی و حرکتی است گفت:‌ فضای الکترونیک در تحقق این امر سهولت لازم را فراهم آورده است و افراد که دارای کم شنوایی، ناشنوایی، کم بینی یا نابینایی و مشکلات حرکتی مواجه هستند، امکان تعامل مبتنی بر درک کامل و تعامل همه افراد جامعه برخوردار می شوند.

در پایان وی به چهار نوع نشر الکترونیک اشاره کرد و آرزو کرد که بتوانیم با بهره گیری از نشر الکترونیک زمینه فراگیر تری را برای بهره گیری از دانش برای همه اقشار اجتماعی فراهم شود.