تاثیر طراحی و رنگ خودرو بر تصادف با عابران پیاده

عابران پیاده در مقایسه با وسائط نقلیه موتوری دارای آسیب‌پذیری بیشتری هستند؛ به این معنی که تصادف یک وسیله نقلیه با عابرین پیاده تقریبا به طور اجتناب‌ناپذیری به جرح یا مرگ عابران پیاده منجر می‌شود.محققان در پژوهشی با عنوان تاثیر خصوصیات وسیله نقلیه بر تصادفات عابران پیاده این موضوع را بررسی کرده‌اند.

در این پژوهش که توسط حمیدرضا عزیزی، استادیار مدیریت ایمنی ترافیک دانشگاه علوم انتظامی امین و سید محمد سادات حسینی، استادیار برنامه‌ریزی حمل‌ونقل دانشگاه علوم انتظامی امین انجام شده، آمده است:« در این پژوهش با بررسی فرم‌های کات( فرم تصادفات) و مصاحبه با کارشناسان پلیس، عوامل موثر بر تصادفات عابران پیاده به تفکیک خصوصیات عابر پیاده، راننده، وسیله نقلیه و معابر شناسایی و این عوامل به خصوصیات جزئی تر مثل سن، جنس، رنگ لباس تفکیک و میزان اهمیت آن‌ها در بروز تصادفات با استفاده از روش تحلیل عاملی محاسبه و در جداول مناسب وارد شده است؛ به نحوی که با استفاده از جداول مربوطه می‌توان میزان خطرناک بودن هر یک از این موارد برای ایمنی عابر پیاده را محاسبه کرد.»

محققان این پژوهش می‌گویند:« در پژوهش‌های گذشته، نقش عوامل موثر در رخداد تصادفات ترافیکی مثل رنگ خودرو و لباس عابر و وضعیت آب‌وهوایی به صورت مجزا مورد بررسی قرار گرفته است. برای بررسی نقش این عوامل بالقوه در رخداد تصادفات، از روش‌های آماری و مدل‌های ریاضی مختلفی بهره گرفته شده است.»

در این مقاله آمده است:« این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ نوع و روش، توصیفی و تحلیلی است؛ چرا که پژوهشگر به دنبال شناسایی و ارزیابی عوامل موثر بر ایمنی عابران پیاده است و در محدوده مکانی محدود به شهر تهران انجام گرفته است. محدوده زمانی پژوهش نیز از دی ماه ۱۳۹۴ تا خرداد ماه ۱۳۹۵ بوده است. برای جمع‌آوری آمار و اطلاعات، از روش اسنادی و کتابخانه‌ای و برای جمع‌آوری نظر اعضای جامعه آماری، از ابزار مصاحبه و پرسش‌نامه استفاده شده است. در این پژوهش، خبرگان ایمنی حمل‌ونقل و عابران پیاده به تعداد حدود ۳۰ نفر مورد مصاحبه قرار گرفته و با استفاده از نتایج آن، سوالات پرسشنامه برای نظرسنجی مشخص شدند. متخصصان و کارشناسان ایمنی ترافیک در تهران، جامعه آماری پژوهش در تکمیل پرسشنامه تدوین شده هستند که تعداد آن‌ها، حدود ۶۰ نفر تخمین زده می‌شود.»

عزیزی و سادات حسینی در این مقاله می‌گویند:«پس از مذاکره و استماع نظر صاحب‌نظران و مطلعین امر آموزش، نسبت به تهیه پرسش‌نامه‌ای شامل حدود ۱۵۰ سوال اقدام شده است. این سوالات بر مبنای پنج عامل موثر بر تصادفات عابران پیاده شامل انسان، راه، وسیله نقلیه، عوامل محیطی و شرایط سیاسی اجتماعی تدوین شدند و سپس در مورد تاثیر هر یک از عوامل با تعیین مقیاس مناسب اقدام شده است. در خصوص بررسی اسناد کلیه فرم‌های کام تصادفات( فرم گزارش تصادف) سامانه مرفوک عابران پیاده در شهر تهران در سال ۹۵ مورد استفاده قرار می‌گیرد.»

براساس آمارهای موجود در این مقاله، خودروهای پژو و پراید بیشترین فراوانی را در تصادف با عابران پیاده داشتند؛ اما این خودروها جزو پرشمارترین خودروهای کشور نیز هستند. بنابراین نمی‌توان درمورد خطرساز بودن آن‌ها بدون توجه به تعدادشان نتیجه‌گیری کرد.

در این پژوهش آمده است:« با استفاده از آمار موجود در شماره‌گذاری تهران بزرگ تعداد خودروهای نوشماره از هر نوع وسیله نقلیه به عنوان ملاکی از تعداد خودروهای فعال در شهر تهران برداشت شد. با تقسیم تعداد عابران پیاده فوت شده بر تعداد خودروهای هر نوع، شاخص تعداد عابران پیاده فوت شده به ازای هر یک میلیون خودرو از هر نوع به دست آمد که مشخص‌کننده میزان خطرساز بودن هر نوع خودرو است. بر این اساس، خودرو پیکان بیشترین تعداد تصادف فوتی با عابران پیاده را نسبت به تعداد داشته است و خودروهای پراید و پژو که بیشترین فراوانی تصادفات فوتی عابران پیاده را داشتند، نسبت به تعداد خود، در سطح متوسطی قرار دارند.»

نویسندگان این مقاله می‌گویند:« با تقسیم تعداد عابران مجروح شده بر تعداد خودروهای هر نوع، شاخص تعداد عابرین پیاده مجروح شده به ازای هر یک هزار خودرو از هر نوع به دست آمد که به عنوان یک معیار مناسب برای مشخص کردن میزان خطرساز بودن هر نوع خودرو بیان شده است. در تصادفات جرحی، پیکان بیشترین فراوانی را نسبت به تعداد خود دارد و خودروهای پراید و پژو در حد متوسطی هستند.»

پس از بررسی یافته‌های این پژوهش، در مورد طراحی ایمن خودرو، با بررسی نظرات کارشناسان مشخص شد که این عامل بر کاهش تصادفات عابران پیاده موثر است. بررسی آمار تصادفات عابران پیاده در شهر تهران نیز نشان داد که خودروهای دارای طراحی نامناسب، مشخصا خودرو پیکان بیشتر دچار تصادف با عابران پیاده می‌شوند. در مورد رنگ خودرو، با بررسی نظرات کارشناسان مشخص شد که این عامل بر کاهش تصادفات عابران پیاده موثر است. بررسی آمار تصادفات عابران پیاده در شهر تهران نیز نشان داد که خودروهایی که رنگی روشن دارند بیشتر دچار تصادف با عابران پیاده می‌شوند.

محققان می‌گویند:« در مورد تسهیلات دستیار راننده، با بررسی نظرات کارشناسان مشخص شد که اگر چه به نظر آن‌ها این عامل بر کاهش تصادفات عابران پیاده موثر است؛ ولی این تاثیر به اندازه عوامل دیگر نیست. بررسی آمار تصادفات عابران پیاده در شهر تهران نیز نشان داد که خودروهای مجهز به تسهیلات دستیار راننده مثل خودروهای تویوتا و مزدا، اگر چه کمتر دچار تصادف با عابران پیاده می شوند ولی شدت تصادفات آن‌ها بیشتر است.»

این پژوهش بیست‌ونهمین شماره فصلنامه علمی راهور منتشر شده است.