زم؛ آمدنیوز و سواد رسانه ای، بحث داغ « بحث روز»

به گزارش رادیو ایران؛ پس از انتشار خبر دستگیری روح الله زم موسس کانال دروغ پرداز آمدنیوز و بازتاب گسترده خبری آن برنامه بحث روز گروه سیاسی رادیو ایران امروز به همین بهانه به بررسی موضوع فیک نیوزها ؛ افزایش سواد رسانه ای و مقابله با کانال های دروغ پردازهمچون آمدنیوز پرداخت.

نقش برخی چهره های فرهنگی در رشد آمدنیوز

زهیر اصفهانی استاد دانشگاه و کارشناس ارشد رسانه با اشاره به نقش برخی چهره های فرهنگی در رشد جعل خبری چون آمدنیوز در سطح جامعه گفت: اگر چه در اینجا نمی توان نام این افراد را برد اما به خاطر وجود این افراد و نیز وجود برخی عناصر مرتبط با وی در کشور کانال آمدنیوز که از سال ۹۴ تا ۹۵ تنها حدود ۳ هزار و ۵۰۰ دنبال کننده داشت به یکباره با یک جهش تعداد اعضا روبرو شد تا جایی که این کانال شایعه پراکن در برخی موارد ایجاد مشکل کرد.

وی روشنگری نکردن به موقع رسانه های رسمی را از مشکلات کشور دانست و گفت: به همین دلیل است که در نبود خبر درست شایعه سازان رشد پیدا می کنند.

اصفهانی شگرد "فریب اغنایی" را یکی از محورهای کانال های شایعه پراکن مانند آمدنیوز دانست و عنوان کرد: در این تکنیک بخش کوچکی مثلا حدود ۳۰درصد از یک خبر درست عنوان می شود اما آن را با بخش بزرگی از اخبار خودساخته و دروغ تلفیق می کنند تا مخاطب آن را باور کند.

این استاد علوم ارتباطات تصریح کرد: زم خود به تنهایی یک فرد دسته چندم بود اما با اتاق فکری که وی را حمایت می کرد به اینجا رسید با انتشار اخبار در برخی جاها موجب ایجاد التهاب در کشور شد.

وی سواد رسانه ای را از ضروریات امروز دانست و تاکید کرد: ما بایستی بتوانیم نحوه صحیح دریافت، مصرف و تحلیل اخبار را با استفاده از این موضوع کسب کنیم تا بتوانیم براساس آن درست تصمیم بگیریم.

اصفهانی با انتقاد از برخی همایش ها که در آن سواد رسانه ای را با زبانی پیچیده به مردم معرفی می کنند، تصریح کرد: گاهی شاهدیم که سواد رسانه ای را با کلماتی سنگین و پیچیده به مردم معرفی کرده و آن را بسیار سنگین جلوه می دهند. درحالی که سواد رسانه ای به زبان ساده یعنی نحوه استفاده درست از رسانه را بدانیم.

وی یکی از مشکلات کشور را در این زمینه کمبود مطالعه عمومی دانست و گفت: نبود سواد رسانه ای تنها دربرگیرنده افراد باسطح تحصیلات پایین نیست بلکه گاهی می بینیم افرادی با مدارج بالای دانشگاهی هم از آن بی بهره اند.

این استاد دانشگاه به توانمندی غربی ها در حوزه رسانه را یادآور شد و تصریح کرد: متاسفانه باید اعتراف کنیم که آنها در این زمینه از ما قوی تر بوده و زمین بازی را به اصطلاح یاد گرفته اند. به عنوان نمونه ناوگان دهم نیروی دریایی آمریکا یا ناوگان ۲۴ هوایی آن بدون داشتن حتی یک ناو یا هواپیما به صورت متمرکز بر روی عملیات سایبری کار می کند. این یعنی توجه ویژه ای که آنها به فضای مجازی دارند.

اصفهانی در پایان صحبت هایش به شگرد چند روز اخیر رسانه های بیگانه در اعتبارزدایی از عملیات مقتدرانه سپاه هم گریزی زده و گفت: آنها در اخبارشان این گونه وانمود می کنند که ایران شبکه های پیام رسان خارجی را در حوزه انتشار اخبار جعلی می خواند اما از آن سو دستگیری روح الله زم را یک موفقیت بزرگ جلوه می دهد تا بدین وسیله از صحبت های مقامات ایران درباره استفاده از پیام رسان های بومی اعتبار زدایی کنند.این در حالی است که بنابر اذعان خود این شبکه ها شبکه ای همچون تلگرام به اطلاعات شخصی کاربران خود دسترسی دارد.

باید خط قرمزهای مصنوعی را برداریم

احمد برزگر تحلیل گر مسایل سیاسی هم در گفتگوی تلفنی در برنامه بحث روز عنوان کرد: پس از گذشت چهل سال از رویارویی جبهه استکبار با انقلاب اسلامی آنها به این نتیجه رسیدند که به جای جنگ سخت باید به سراغ جنگ نرم بروند.

وی افزود: از این رو ابزار رسانه مهمترین وسیله برای جنگ نرم آنها به شمار می آید چرا که افکار؛ باورها و اعتقادات افراد را هدف قرار می دهند.

برزگر با ابراز تاسف از ضعف های گوناگون جبهه داخلی در حوزه رسانه گفـت: متاسفانه باید اعتراف کنیم طرف مقابل ما در این حوزه دست برتر را دارد. آنان در این زمینه سیاستی ماکیاولی در پیش گرفته اند که نمونه هایی چون آمدنیوز در دایره آن تعریف می گردد.

تحلیل گر مسایل سیاسی در پایان صحبت های خود تصریح کرد: باید در زمینه انتشار اخبار خطوط قرمز تصنعی را در هم بشکنیم و گمان نکنیم که بیان واقعیت ها جامعه دچار التهاب می شود. زیرا در نبود اخبار درست امثال آمدنیوزها هستند که رشد می کنند.

در موضوع سواد رسانه ای مردم و مسئولین با هم وظیفه دارند

محمد مهدی مومنی ها کارشناس فضای مجازی هم دیگر میهمان برنامه بحث روز بود

وی با واکاهی اجمالی از سیر ظهور و اوج گیری کانال آمدنیوز عنوان کرد: جریانی که در سال ۹۴ منجر به ظهور کانال دروغ پراکن آمدنیوز شد که خیلی به آن توجه نمی شد عملکرد آن با دو سال پایانی عمر این کانال کاملا متفاوت است. در آن زمان شاهد بودیم روح الله زم در کانال خبری خود از برخی قسمت های دولت حمایت کرده و برخی دیگر را مورد انتقاد قرار می داد اما از سال ۹۶ و به ویژه در بحبوحه بحران دی ماه آن سال می بینیم که این کانال به صورت روشن با اساس انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران مخالفت می کرد تا جایی که در همان روزها روش آموزش ساخت بمب های دستی را هم برای ایجاد آشوب در کشور آموزش داد.

وی ویژگی مهم شبکه های اجتماعی را در ایجاد تهدیدات مردم محور؛ فراگیری آنها خواند و ادامه داد: به دلیل در دسترس بودن این شبکه ها بروی گوشی های تلفن همراه اخبار منتشر شده در آنها به سرعت فراگیر شده و می تواند تبدیل به جریان شود.

مومنی ها یکی از ضرورت های مهم در استفاده از شبکه های اجتماعی را یادآور شد و بیان کرد: از این رو باید همواره در نظر داشته باشیم که همواره به اخبار دریافتی در داخل این گونه شبکه ها با شک نگاه کنیم و به سرعت آنها را رد یا قبول نکنیم . به عبارتی دیگر با این کار علاوه بر کاهش نفوذپذیری از رسانه های بی اعتبار می توانیم خود به عنوان یک عنصر تاثیرگذار در این فضا تبدیل شویم.

این کارشناس فضای مجازی افزود: در موضوع سواد رسانه ای همه اعم از مردم و مسئولان وظیفه دارند. از این رو مردم برای دریافت خبر بایستی به شبکه های مرجع و معتبر مراجعه کنند.

مومنی ها در پایان یادآور شد: اگرچه گاهی برخی حتی رسانه های معتبر هم اخبار نادرست را منتشر می کنند اما با این حال حدود ۸۰درصد موارد اخبار آنان درست است. همچنین در رویارویی با اخبار دریافتی از شبکه های اجتماعی با جستجو در فضای اینترنت در صورتی که خبر در پایگاه های اینترنتی معتبر منتشر شده باشد یا به عکس می توان دریافت که خبر با چه میزان درست است.