وحید شقاقی*
آیا کاهش تورم ادامه می‌یابد
جدیدترین آمارهایی که از وضعیت نرخ تورم در اقتصاد ایران منتشر می‌شود حاکی از آن است که نرخ تورم در ماه‌های گذشته کاهش پیدا کرده یا لااقل سرعت رشد آن متوقف شده است. انتشار چنین آمارهایی این سوال را در جامعه به وجود می‌آورد که چرا با وجود کاهشی شدن نرخ تورم، در قیمت‌هایی که در بازار ارایه می‌شود، این مساله قابل لمس نیست؟
آنچه که باید در این زمینه به آن توجه داشت معنای کاهشی شدن نرخ تورم است. اگر تورم را به یک خودرو تشبیه کنیم، وقتی تورم مثبت می‌شود یعنی آن خودرو در حال حرکت رو به جلو است و اگر نرخ تورم برای مثال ۴۲ درصد اعلام می‌شود یعنی این خودرو با سرعت ۴۲ کیلومتری رو به جلو می‌رود.
در ماه‌های گذشته شاید سرعت این حرکت کاهش یافته باشد اما همچنان تورم در اقتصاد ما مثبت است و این یعنی ما روند افزایشی قیمت داریم اما سرعت آن نسبت به ماه‌های قبل کمتر شده و اگر بنا باشد ما کاهش قیمتی در بازار ببینیم باید این نرخ منفی شود. آخرین ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که تورم کل در اقتصاد ایران بیش از ۴۲ درصد است. پس از سال ۱۳۷۴ که تورم ایران به مرز ۵۰ درصد رسیده بود، نرخ فعلی بالاترین رقم تورمی است که ما تجربه کرده‌ایم و از این رو طبیعی است که اثرات این نرخ خود را در قیمت کالاهایی که در بازار ارایه می‌شوند، نشان دهد.
آمار تورم ماهانه نیز نشان می‌دهد که در شهریور در مقایسه با مرداد حدود ۰.۵ درصد تورم داشته‌ایم و یعنی هنوز تورم منفی نشده تا ما بتوانیم نتیجه آن را در کاهش قیمت‌ها ببینیم. در تحلیل چرایی مقاومت قیمت‌ها در برابر کاهشی شدن نیز باید نقش چند عامل را در کنار هم دید. عامل نخست چسبندگی قیمت‌هاست. یعنی وقتی عواملی باعث افزایش قیمت می‌شود، بازار با سرعت بیشتری خود را با شرایط جدید تطبیق داده و در نتیجه قیمت‌ها را بالا می‌برد اما بازار در مقابل کاهش قیمت‌ها معمولا مقاومت بیشتری به خرج می‌دهد.
عامل دوم در ثبات طولانی مدت شرایط است. وقتی شرایط سیاسی نامعلوم باشد و کاهش قیمت‌ها در حوزه‌هایی مانند ارز با خطر افزایشی شدن دوباره مواجه باشد، بازار نسبت به کاهش قیمت‌هایش مقاومت خواهد کرد. سومین عامل نیز مربوط به تاثیر‌گذاری طولانی‌مدت برخی شاخص‌هاست. برای مثال یک تولیدکننده وقتی ۵ ماه پیش مواد اولیه کالای خود را با نرخ دلار ۱۵ هزار تومان خریده و امروز آن را به فروش می‌رساند، قاعدتا نمی‌تواند تغییری در قیمت‌ها ایجاد کند. یعنی برای آنکه کاهش نرخ ارز خود را نشان دهد باید کالاهایی جدید با نرخ ارز ارزان‌تر تولید شوند و این مساله به زمان نیاز خواهد داشت.
آنچه که امروز قطعی به نظر می‌رسد، بالا بودن نرخ تورم همزمان با کاهش سرعت افزایش آن است. اگر بنا باشد این کاهش سرعت بیش از پیش خود را نشان دهد و قیمت‌ها به خود روند کاهشی بگیرند باید تورم منفی شود و رسیدن به آن مرحله نیاز به تغییر در شرایط تمام عوامل بالا دارد.
*کارشناس اقتصادی
منبع: روزنامه اعتماد
ارسال دیدگاه