نقدی بر حذف صفر از پول ملی

بر مبنای مصوبه دولت لایحه‌ای برای حذف ۴ صفر از پول رایج ایران و جایگزینی ریال فعلی با تومان و ریال جدید به مجلس خواهد رفت.

حذف صفرهای پول رایج اقدامی ضروری است اما اجرایی ساختن آن در این زمان با این روند تورم و وضعیت اقتصادی کشور، بحث جداگانه‌ای است. به‌نظر می‌رسد هدف این‌ لایحه واقعی‌سازی و تطبیق پول رسمی کشور با پول در جریان روزمره است.

طبق این لایحه ریال فعلی با ریال جدید جایگزین می‌شود ‌که ارزش آن ۱۰۰ برابر ریال فعلی است و به‌عبارت ساده‌تر دوصفر از ریال حذف می‌شود.

یکی از اهداف حذف صفرها، رسمیت بخشیدن به واقعیتی است که مدت‌هاست از چرخه مبادلات پولی روزمره مردم حذف شده است. زیرا سال‌هاست که هیچ یک از ما سکه یک ریالی، دو ریالی، پنج ریالی، ده ریالی و‌حتی اسکناس‌های ۱۰۰ ریالی و ۲۰۰ ریالی را ندیده‌ایم‌.

در واقع چنین وجوهی قدرت خرید هیچ چیز را در اقتصاد ایران ندارند. علاوه‌بر آن در حالی که به‌دلیل افزایش سطح عمومی قیمت‌ها، اسکناس ۱۰۰۰ ریالی (صدتومانی) و اسکناس و سکه‌های ۲۰۰۰ ریالی (دویست تومانی) تقریبا در شرف خروج از مبادلات روزمره است و در خریدهای روزمره بقال، نانوا، میوه فروش و‌حتی رانندگان تاکسی که مورد مراجعه روزمره مردم هستند، خریدار و فروشنده از مبلغ ۱۰۰۰ ریال ، ۲۰۰۰ ریال و حتی برخی مواقع ۵۰۰۰ ریال صرف‌نظر کرده و می‌بخشند و آن را رند می‌کنند، مطرح کردن و بازگرداندن واحد ۱۰۰ ریالی کاری عبث است.

با توجه به روند تورم عمومی در کشور و ‌واقعیات اقتصادی و سطح عمومی قیمت‌ها به‌نظر می‌رسد به چرخه آوردن واحد پولی یک ریال جدید (معادل ۱۰۰ ریال فعلی) نتواند در مبادلات روزمره مردم به کار گرفته شود زیرا هیچ کالایی با آن قیمت در بازار نیست.

امروزه تقریبا ۱۰۰۰ ریالی را می‌توان کوچک‌ترین واحد پولی مورد معامله مردم به حساب آورد. بنابراین بهتر است به‌جای ریال جدید ۱۰۰ ریالی به فکر ریال جدید ۱۰۰۰ ریالی بود که با واقعیت روزمره تطبیق بیشتری دارد.

از آنجا که واحد بزرگ‌تر پیشنهادی در لایحه (تومان) معادل ۱۰۰۰۰ ریال است که شامل ۱۰۰ ریال جدید است، لذا می‌توان واحد جزء تومان را به جای ۱۰۰ واحد ۱۰۰ ریالی، ۱۰ واحد ۱۰۰۰ ریالی قرار داد که با واقعیات تطبیق بیشتری دارد.

در چنین صورتی حذف صفرهای انجام شده می‌تواند با واقعیت روزمره ارزش پول تطبیق بیشتری داشته باشد، هرچند بحث هزینه‌های آن و زمان مناسب انجام این کار هنوز باقی است.

نکته دیگر هزینه چاپ اسکناس و مسکوک است که در اغلب موارد هزینه چاپ اسکناس از ارزش اسکناس چاپ شده و ارزش فلز به‌کار رفته در سکه از ارزش آن بیشتر بوده که هزینه‌های دولت را بسیار افزایش می‌دهد؛ بنابراین لازم است تمهیدی اندیشیده شود تا هزینه‌های چاپ اسکناس و ضرب مسکوک از ارزش اسمی آنها فزون‌تر نشود.

*اقتصاددان

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد