«چانه زنی از بالا»؛ استراتژی اصلاح‌طلبان برای احراز صلاحیت
تازه‌ترین رایزنی انتخاباتی اصلاح‌طبان در دیدار با وزیر کشور رقم خورد
تهران (پانا) - از زمانی که موضوع رایزنی اصلاح‌طلبان با شورای نگهبان و برخی مسئولان دفتر ر هبری رسانه‌ای شد، حدود یک ماه می‌گذرد و حالا فعالان این جریان راه وزارت کشور در پیش گرفته‌اند تا شاید بدین شیوه از آنچه تقریبا در هر دوره انتخابات انتظارشان را می‌کشد، بگریزند.
یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در حالی ۶ ماه و ۱۹ روز آینده برگزار می‌شود که برخلاف اصولگرایان که خیالی نسبتا آسوده از تایید صلاحیت و آغوش باز شورای نگهبان درباره احراز صلاحیت نامزدهایشان دارند، اصلاح‌طلبان همچنان به دنیال رایزنی با مسئولان مختلف به منظور بازتر کردن فضا و حضور حداکثری در انتخابات هستند.
از انتخابات مجلس چهارم (۱۳۷۱) به بعد بزرگترین رقیب اصلاح‌طلبان در میدان انتخابات، نه جناح رقیب (جناح راست و محافظه‌کاران دیروز، اصولگرایان امروز) بلکه مسئولان و دستگاه‌هایی بودند که براساس قانون انتخابات وظیفه تایید یا رد صلاحیت نامزدهای ورود به انتخابات را عهده‌دار شده‌اند و در سال جاری نیز باتوجه به ترکیب جدید شورای نگهبان و اضافه‌شدن چهره‌های اصولگرایی که در مخالفت با جریان اصلاح‌طلبی سابقه دیرینه دارند، به نظر می‌رسد کار سخت‌تری در پیش داشته باشند.
شاید باور به همین سختی‌ها بود که باعث شد که اخبار دیدار اصلاح‌طلبان با رهبری و مسئولان دفتر ایشان رسانه‌ای شود. این خبر را نخستین‌بار احمد مازنی، رئیس سابق کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی اعلام کرد. او گفته بود که اصلاح‌طلبان با هماهنگی‌های صورت گرفته در کمیته راهبردی اصلاحات، جلساتی را با افراد و نهادهای تاثیرگذار بر روند انتخابات تشکیل داده‌اند.
چندی بعد مشخص شد که محسن رهامی فردی است که ماموریت دیدار با نهادهای تاثیرگذار جمهوری اسلامی را برعهده گرفته است و در این مسیر نیز دیدارهایی را با مسئولان دفتر رهبری و اعضا شورای نگهبان ترتیب داده است.
رهامی چندی بعد در گفتوگویی که خبرآنلاین آن را منتشر کرد علاوه بر تایید موضوع دیدار خویش با رهبری و برخی اعضا شورای نگهبان، از گفت‌وگوی جریان اصلاحات با محمدحسن ابوترابی‌فرد، امام جمعه تهران و مشاوران رهبری نیز سخن به میان آورد و با پرهیز از ارائه جزئیات این دیدارها تاکید کرد: «محتوایش خیلی رسانه‌ای نشده است، و علی‌القاعده اگر لازم باشد، مسئولان ملاقات‌های رهبری اعلام می‌کنند، ولی بعضی محورها در گذشته اجمالا در رسانه‌ها آمده است. استقبال رهبری از این دیدار خیلی خوب بود و وعده جلسه بعدی را هم دادند. به طور کلی ایشان از این نوع حرکت‌ها، که در جهت همدلی و همراهی با انقلاب و اساس نظام اسلامی، حمایت از مجلس و دولت و تشویق مردم برای حضور در پای صندوق‌های رأی است، خیلی استقبال کردند. منتها تفصیل ملاقات‌هایشان را دفتر خودشان منتشر می‌کنند».
در این بین و همزمان با این دیدارها، برخی ژنرال‌های جریان اصلاحات اظهار نظر می‌کردند که از چگونگی حضور خود در انتخابات مجلس اطمینان ندارند و هرازچندگاهی صحبت از تحریم انتخابات نیز به میان می‌آمد. همین اظهارات سبب شد تا برخی رسانه‌های نزدیک به جریان اصولگرا از تهدید شورای نگهبان از سوی اصلاح‌طلبان سخن به میان آورند و از قضا این روایت رسانه‌ای با استقبال شورای نگهبان نیز مواجه شد. عباسعلی کدخدایی به عنوان قائم مقام دبیر و نزدیک‌ترین چهره شورای نگهبان به احمد جنتی در همین زمینه در جریان نشست خبری خود صراحتا اعلام کرد که شورای نگهبان برای اصلاح‌طلبان «فرش قرمز پهن نمی‌کند» و به نقد ایده تحریم انتخابات پرداخت و آن را امری غیر قابل تحقق توصیف کرد.
عقب‌نشینی نامحسوس
این اظهارات کدخدایی، مطابق انتظار، واکنش‌ها به این نهاد را تشدید کرد تا جایی که برخی این گفته‌ها را به معنای رد صلاحیت پیش از موعد تلقی کردند. این فضا تا جایی پیش رفت که الیاس حضرتی، قائم مقام حزب اعتماد ملی که دبیرکلش حالا سه هزار روز است که در حصر روزگار می‌گذراند، به عنوان اصلاح‌طلبی که خود و حزب متبوعش به عنوان چهره‌های حامی حضور حداکثری در انتخابات سخن می‌گفتند، در اظهاراتی صراحتا بر لزوم همکاری شورای نگهبان تایید کرد.
این فعال سیاسی در گفتوگویی که خبرآنلاین آن را منتشر کرد، تاکید کرد: «اگر قرار باشد هر کس را معرفی می کنیم رد صلاحیت کنند، نمی‌توانیم معجزه کنیم. نمی‌توانیم وسط میدان خراسان اطلاعیه بدهیم که ایهاالناس هر کسی جا مانده بیاید کاندیدای انتخابات ما شود.»
با این گفته‌ها تکلیف آن قشر اصلاح‌طلبان که حاضر به بیان علنی موضع مشارکت مشروط یا تحریم انتخابات نشده بودند، نیز مشخص شد تا با توجه به تاکیدات مکرر رهبر انقلاب مبنی بر لزوم همراهی تمام دستگاه‌ها برای برگزار انتخابات پرشور، توپ در زمین شش حقوق‌دان و شش فقیهی باشد که عملکرد انتخاباتی‌شان در دوره‌های گذشته عاری از انتقاد نبوده است.
با این گفته‌ها موضع شفاهی شورای نگهبان تا حدی تغییر کرد تا جایی که کدخدایی که پیشتر صراحتا از پهن نکردن فرش قرمز سخن می‌گفت، حالا تنها امر لازم‌الاجرا را مر قانون و نه سلیقه‌های شخصی نام ببرد.
رایزنی در «فاطمی»
در گیرودار این مباحث خبر دیدار اصلاح‌طلبان و اصولگرایان با عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور رسانه‌ای شد و بعد جدیدی به تحلیل اقدامات انتخاباتی اهالی اصلاحات بخشید. مطابق اخبار منتشرشده، در دیدار اصلاح‌طلبان و وزیر کشور چهره‌هایی چون بهزاد نبوی، محسن هاشمی، حسین مرعشی، علی شکوری راد، مجید انصاری، الیاس حضرتی، احمد حکیمی‌پور، علی‌محمد حاضری، محمدعلی وکیلی، حسین کمالی، الهه کولایی، پروانه مافی، اشرف بروجردی و فاطمه راکعی حاضر بوده‌اند؛ چهره‌هایی که تمام آنها از حامیان حضور پررنگ در انتخابات به شمار می‌روند.
فقدان اصلاح‌طلبان حامی تحریم و مشارک مشروط در انتخابات از یک سو، موجبات انتقاد هواداران این جریان سیاسی را به همراه داشت ولی از سوی دیگر، امیدها برای همراهی دولت با اصلاح‌طلبان به منظور تغییر نگرش شورای نگهبان به نامزدهای این جریان را زنده کرد.
در این میان خبر دیدار اصولگرایان با وزیر کشور نیز منتشر شد، دیداری که از قرار معلوم در آن چهره‌هایی چون غلامعلی حدادعادل، مهدی چمران، محمدرضا باهنر، اسدالله بادامچیان، احمد توکلی، امیر محبیان، سیدمحمد حسینی، احمد کریمی اصفهانی و عبدالحسین روح‌الامینی حاضر بوده‌اند.
نکته جالب این استکه درست به همان اندازه که اصلاح‌طلبان به برجسته‌سازی این دیدارها پرداختند و از هر زبانی جزئیاتی از آن نقل کردند، اصولگرایان استراتژی سکوت در پیش گرفتند؛ استراتژی که شاید دلیل اصلی آن رویای تا اینجای کار دور از دسترس اصولگرایان باشد: رویای اتحاد همه‌جانبه.
رسول منتجب‌نیا، رئیس هیأت مؤسس حزب جمهوریت ایران در اظهاراتی به گفت‌وشنودهای صورت گرفته در دیدار اصلاح‌طلبان پرداخته و گفته است: «در این دیدار گفتیم که دستگاه‌های اجرایی و نظارتی باید به مردم و نامزدها اطمینان دهند در کمال بی‌طرفی و سعه صدر با همه جناح‌ها و داوطلبان مواجه می‌شوند و جز مُرّ قانون هیچ امری را در بررسی صلاحیت‌ها دخالت داده نمی‌شود. ستگاه‌های اجرایی و نظارتی باید تنها به پاسخ مستدل و مستند مراجع چهارگانه اکتفا کنند و گزارش‌ها و دخالت افراد غیر مسئول را در این روند وارد نکنند. در این صورت است که مردم با اطمینان و علاقه در انتخابات شرکت خواهند کرد و نامزدهای اصلح و مورد علاقه مردم نیز با اطمینان کامل به اینکه با آنها برخورد سلیقه‌ای نمی‌شود خود را در معرض رأی مردم قرار می‌دهند.»
البته در این میان نیز گفته شد که قرار است وزارت کشور به زودی نشستی را با حضور چهره‌های متنفذ اصلاح‌طلب و اصولگرا برگزار کند.
چانه‌زنی از بالا
با این تفاسیر آنچه در کنار تغییر نگرش شورای نگهبان و وزارت کشور و تلاش‌های کم‌وبیش آنان برای افزایش مشارکت عموم جامعه در انتخابات به چشم می‌آید، عبور از «عبور از انتخابات» از سوی اصلاح‌طلبان است تا جایی که سعید حجاریان به عنوان یکی از جدی‌ترین حامیان این ایده در اظهاراتی که اخیرا سازندگی آن را منتشر کرد، عملا به رد موضوع تحریم انتخابات پرداخت و باتوجه به شرکت چهره‌های درجه اول اصلاحات در انتخابات و پرهیز از تحریم، عبور از انتخابات را عامل «شکنندگی اصلاح‌طلبان» معرفی کرد.
بدین ترتیب به نظر می‌رسد اصلاح‌طلبان در فاصله ۲۰۰ روزه تا انتخابات مجلس شورای اسلامی به شیوه «چانه‌زنی از بالا» برای نیل به اهداف خود متوسل شده‌اند و در این مسیر از ملاقات با شخصی رهبری و مشاوران ایشان گرفته تا شورای نگهبان وزارت کشور، کوتاهی نمی‌کنند اما در این بین آنچه می‌تواند رشته‌های فعالان این جریان را پنبه کند، دامن زدن برخی خرده‌جریان‌های فعال در درون جریان اصلاحات به اختلافات میان برخی صاحبان مناصب در نهادهای حکومتی و اصلاح‌طلبان است.
با این حال همچنان یک احتمال دیگر وجود دارد و آن هم وساطت وزارت کشور و شخصی رحمانی‌فضلی بین اصلاح‌طلبان و شورای نگهبان است. جالب آنکه این احتمال نه تنها از سوی فعالان سیاسی اصلاح‌طلب رد نمی‌شود، برخی همچون حسین کمالی، دبیرکل حزب کارگر از احتمال وقوع آن سخن به میان می‌آورند.
به هر روی باید دید استراتژی این روزهای اصلاح‌طلبان راه به جایی خواهد برد و اصطلاحا ژنرال‌های این جریان می‌توانند از فیلترینگ شورای نگهبان عبور کنند یا اینکه دوباره اصلاحات می‌ماند و لشکری ردصلاحیت‌شده که تقریبا تمام آنان به اتفاقات رخ داده معترضند و برای صدمین بار از لزوم تغییر نگرش شورای نگهبان سخن به میان می‌آورند. نتیجه این وضع برای اصلاح‌طلبان هرچه باشد،یک نکته قابل انکار نیست آن هم مطلوبیت غیبت نامزدهای اصلی جریان اصلاحات در انتخابات برای نامزدهای اصولگراست؛ وضعی که محمدرضا باهنر، دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین، اخیرا آن را «مشارکت حداقلی جامعه در انتخابات» نامیده بود که در صورت تحقق و به رسم تجربه، می‌تواند پیروزی پررنگ‌تر اصولگرایان را نوید دهد.
ارسال دیدگاه