چرا باید «نه» گفتن را بلد باشیم؟

دکتر تقی ابوطالبی با اشاره به اهمیت سلامت روان در افراد به‌منظور پیشگیری از سوء مصرف مواد مخدر گفت: برآوردی که سازمان بهداشت جهانی در بحث سلامت روان انجام داده است، نشان می‌دهد ۷۵ تا ۸۰ درصد عامل بیماری‌های سایکوسوماتیک و بیماری‌های جسم و روان از استرس و اضطراب است.

او افزود: کسانی که درگیر استرس و اضطراب هستند در خیلی موارد برای پاسخگویی به نیازشان به دو موقعیت کلی پناه می‌برند؛ اولی موقعیت‌های امن روانی است که شامل خانواده یا جایگزین‌های مثبت مثل کار، ورزش یا تفریح و دوستی‌های موثر و مطالعات و سبک زندگی شایسته می‌باشد و دومی پناه بردن به موقعیت‌های ناامن است، افرادی هم که به این موقعیت‌ها پناه می‌برند معمولاً به دنبال میانبرهایی برای رسیدن به آرامش هستند، این میانبرها ممکن است دوستان ناباب، ارتباطات نامعقول و نامشروع یا پناه آوردن به موادمخدر سنتی و صنعتی باشد.

این متخصص روانشناسی ادامه داد: در اینجا است که بحث توانمندسازی و پیشگیری و سلامت روان مطرح می‌شود تا فرد با افزایش دانش و گسترش نگرش بتواند از شکاف‌های ایجاد شده در زندگی فاصله بگیرد.

ابوطالبی ادامه داد: یکی از این شکاف‌ها "شکاف نسلی" بین والدین و فرزندان است که هرچه نوجوان و خانواده وی توانمند شوند و بتوانند ارتباط خوبی باهم برقرار کنند و توانایی درک و همدلی با یکدیگر داشته باشند، این شکاف نسلی پوشش داده می‌شود.

او افزود: متاسفانه در خانواده‌هایی که دچار این شکاف نسلی هستند رفتارهای بزهکارانه، آنتی سوشال (اختلال شخصیت)، وندالیستی و در نهایت تمایل به سمت مصرف مواد مخدر به‌عنوان آرامبخش در آنها بیشتر دیده می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان با یادکردن از شکاف دیگری بین نوجوانان که با عنوان "شکاف عصری" شناخته می‌شود، تصریح کرد: "شکاف عصری" حاصل تاثیر تکنولوژیی، ابزارهای نوپدید، فضای مجازی و روابط نادرست است که این دلدادگی‌ها و وابستگی‌ها باعث می‌شود در شخص واخوردگی شخصیتی و فرهنگی ایجاد شود و شخص از هویت واقعی و اصلی خود فاصله بگیرد و در اکثر موارد فرد را برای فرار از بی‌قراری‌ها به سمت جایگزین‌های نادرست مثل مصرف مواد مخدر سوق داده شود.

ابوطالبی بیان کرد: کسانی که عزت نفس، اعتماد به نفس و خودباوری پایینی برخوردار هستند و توانایی تمرکز به خود ندارند و توانایی "نه" گفتن ندارند و همچنین مهارت‌های ارتباطی، کلامی، تصمیم‌گیری، حل مسئله، کنترل خشم، تاب‌آوری را آموزش ندیده باشند، برای مهار احساسات و هیجاناتشان ممکن است به مسیرهای انحرافی بروند بنابراین با روش‌های پیشگیرانه و بالابردن عزت نفس و اعتماد به نفس در افراد می‌توانیم قدرت "نه" گفتن به‌موقع را در آنان افزایش دهیم.

او ادامه داد: معمولا کسانی که توانایی "نه" گفتن را ندارند قطعا درگیر هیجانات می‌شوند و عدم مدیریت صحیح این هیجانات و سوق دادن آنان به مسیرهای انحرافی باعث می‌شود هم به روح و روان خود آسیب بزنند و هم به جسم خود آسیب برسانند.

این متخصص روانشناسی با تاکید بر رابطه مستقیم بین اعتیاد و سلامت روان در جامعه گفت: هر کس دارای سلامت روان باشد؛ قطعا از آسیب‌پذیری‌ کمتری در مقابله با موقعیت‌های خاص مثل تمایل به مصرف مواد مخدر برخوردار خواهد بود؛ لذا ضروری است آموزش‌ها در بحث توانمندسازی برای مردم جامعه که بزرگترین سرمایه‌های اجتماعی هستند از کودکی و در خانواده شروع شود.

به گزارش روابط عمومی ستاد مبارزه با مواد مخدر؛ ابوطالبی با بیان اینکه اگر فرد از کودکی برابر آسیب‌ها واکسینه شود حتی اگر در معرض آسیب هم قرار گیرد آسیب کمتری خواهد دید، گفت: مدرسه نیز وظیفه اصلی آموزش را به عهده دارد حتی اگر رفتار کودکی اشتباه بود مدرسه وظیفه دارد برای تغییر ساختار رفتاری او کمک کند تا رشد در همه ابعاد جسمانی، عقلانی، روانی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، اعتقادی، فرهنگی، زیبایی شناختی و... اتفاق بیفتد تا با شناسایی و حذف عوامل زمینه‌ساز به مصرف مواد مخدر جامعه‌ای پویا و بدور از مواد مخدر داشته باشیم.