انتخابات هیات رئیسه کمیسیون‌های مجلس و فرصتی برای اعاده حیثیت «امید»
تهران (پانا) - آخرین انتخابات هیات رئیسه کمیسیون‌های تخصصی مجلس شورای اسلامی از عصر امروز (یکشنبه) در حالی برگزار می‌شود که فراکسیون امید با شکستی که در جریان چهارمین اجلاسیه به جان خرید، عملا آخرین فرصت ممکن را برای اعاده حیثیت در اختیار دارد.
چهارمین اجلاسیه مجلس شورای اسلامی در حالی پنجم خرداد ماه برگزار و به پایان رسید که فراکسیون امید با استراتژی‌ای که بسیاری از اصلاح‌طلبان آن را «اشتباه» خواندند، شاهد کنار رفتن علی مطهری بود که در جریان اجلاسیه سوم به عنوان خط قرمز امیدی‌ها معرفی شده بود. خط قرمزی که حالا و در سال پایانی باید شاهد حضور عبدالرضا مصری، وزیر سابق کابینه محمود احمدی‌نژاد و عضو فراکسیون ولایی در کرسی نایب رئیسی بهارستان باشد.
امیدی‌ها در عمل تنها یک کرسی از هیات رئیسه را از دست دادند و با حفظ ۴ کرسی، شکست تلخی را در قیاس با آنچه در اجلاسیه دوم رخ داد، تجربه نکرده‌اند ولی کنار رفتن مطهری چنان بازخوردهایی در شبکه‌های اجتماعی به همراه داشت که واژه‌ای جز شکست مقابل نام پایبندان به لیست امید ۹۴ حک نشود.
به رغم آن شکست تلخ، «دومین نبرد، آخرین نبرد است» و امیدی‌ها از عصر امروز وارد رقابتی می‌شوند که سرنوشت آن حداکثر تا دو هفته آینده مشخص خواهد شد؛ رقابتی که یا آب رفته به جوی را باز می‌گرداند یا سرنوشت عارف و یارانش در سال پایانی پارلمان دهم، چیزی جز تحمل شکست‌های پیاپی نخواهد بود.
رقابت بر سر ۱+۱۳ کمیسیون تخصصی مجلس شورای اسلامی برخلاف آنچه در هیات رئیسه گذشت نه تنها علنی نیست بلکه به واسطه همین غیرعلنی بودن، بعضا شدیدتر و با حواشی به مراتب بیشتری همراه است؛ حواشی‌ای که گاه مثال آنچه در انتخابات‌های سال گذشته گذشت، علاءالدین بروجردی را بعد از ۱۴ سال ریاست بر کمیسیون امنیت ملی از جمع سکان‌داران این کمیسیون کنار می‌گذارد.
فلاحت‌پیشه و رقبا
برخلاف آنچه در حدود یک دهه گذشته به استثنای سال ۹۷ رخ می‌داد، این‌بار کمیسیون امنیت ملی شاهد یکی از شدیدترین رقابت‌ها خواهد بود، رقابتی با چهار کاندیدای ریاست. مصطفی کواکبیان اصلاح‌طلب در کنار علاءالدین بروجردی اصولگرا و مجتبی ذوالنوری، عضو جبهه پایداری به علاوه حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس فعلی کمیسیون امنیت ملی برای تکیه بر قدرتمندین‌ترین کرسی کمیسیون مذکور به رقابت خواهند پرداخت، کاندیداهایی که سال گذشته نیز وجود داشتند.
سال گذشته ائتلاف نانوشته بین کواکبیان و فلاحت‌پیشه که عملا سابقه‌ای اصولگرایانه دارد ولی در مقام ریاست کمیسیون امنیت مواضعی اتخاذ کرد که بعضا اصلاح‌طلبان این کمیسیون نیز از بیان علنی آن ابا داشتند، باعث کنار زدن بروجردی از ریاست این کمیسیون شد تا امیدی‌ها نشان دهند که بازی بهارستان را آموخته‌اند.
با این تفاسیر به نظر می‌رسد فلاحت‌پیشه در سال جاری نیز بتواند بار دیگر بر کرسی ریاست تکیه کند، اگر کواکبیان مثال آنچه عارف در سال ۹۲ انجام داد و به سود حسن روحانی کنار کشید، از رقابت پرهیز کند و آرای ۶ امیدی این فراکسیون را به سبد فلاحت‌پیشه بریزد. البته در این بین با توجه به حضور ۹ عضو از فراکسیون ولایی و ۷ عضو از فراکسیون مستقلان ولایی، آرای ۶ امیدی به تنهایی راه به جایی نخواهد برد ولی آنچه می‌توان انتظار داشت، همسویی امیدی‌ها و مستقلان برای جلوگیری از تغییر ریاست کمیسیون امنیت است، درست برخلاف آنچه در صحن علنی و در جریان انتخابات هیات رئیسه گذشت.
۹ امیدی و ناکامی
اگر ائتلاف نانوشته سال گذشته کواکبیان و فلاحت‌پیشه، بروجردی را از ریاست کمیسیون امنیت کنار زد، اوضاع در کمیسیون «شوراها و امور داخلی» به عنوان اصلی‌ترین کمیسیون در ارتباط با مسائل سیاست داخل ایران تفاوت‌هایی بنیادین دارد. در کمیسیون امنیت امیدی‌ها رسما اقلیت هستند و توانستند فلاحت‌پیشه را کنار بگذارند ولی در کمیسیون شواراها اصلاح‌طلبان اقلیت نیستند و صرفا ناکامند.
گواه این ناکامی حضور سه عضو فراکسیون ولایی در مثلث قدرت این کمیسیون است. محمدجواد کولیوند، رئیس کمیسیون شوراها، امیر خجسته، نایب رئیس اول و سید حمیدرضا کاظمی، نایب رئیس دوم این کمیسیون هر سه از اعضای شناخته‌شده فراکسیون ولایی هستند و از از سه کرسی باقی‌مانده تنها ۲ کرسی به اصلاح‌طلبان و یک کرسی به مستقلان رسیده است.
اوضاع در کمیسیون شوراها با توجه به حضور ۹ عضو فراکسیون امید در مقابل ۷ عضو فراکسیون ولایی و ۲ عضو فراکسیون مستقلان به گونه‌ای است که می‌توان ادعا کرد اگر ماجرای «سلفی با عارف و رای به لاریجانی» تکرار نشود، امیدی‌ها در انتخابات هیات رئیسه سال جاری این کمیسیون باتوجه به حضور چهره‌هایی چون پروانه مافی، قاسم میرزایی‌نکو، عبدالرضا هاشمی‌زائی و محمدقسیم عثمانی، اگر در کسب کرسی رئیس هم ناکام باشند حداقل می‌توانند یک کرسی نایب رئیسی و سه کرسی دبیری را به خود اختصاص دهند.
البته امیدی‌ها چهره‌هایی فعال چون علی‌اصغر یوسف‌نژاد را هم در این کمیسیون دارند که باتوجه به حضورش در هیات رئیسه همچون احمدامیرآبادی فراهانی، عضو فراکسیون ولایی از شرکت در انتخابات هیات رئیسه براساس ۱۹ آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی منع شده‌اند.
آن سوی میدان سیاست
اگر کمیسیون شوراها و امینت جزء کمیسیون‌های سیاسی بهارستان محسوب می‌شوند، کمیسیون‌های «فرهنگی»، «اجتماعی»، «آموزش و تحقیقات» و «بهداشت و درمان» نیز وجود دارند که در ذات غیرسیاسی محسوب می‌شوند ولی رقابت در آن‌ها اگر شدیدتر از کمیسیون شوراها نباشد قطعا آرام‌تر نخواهد بود به ویژه در کمیسیون فرهنگی که اصولگرایان از مدت‌ها پیش برای کنار زدن احمد مازنی اصلاح‌طلب از راس آن تلاش کرده‌اند.
امیدی‌ها در این کمیسیون ۷ عضو در برابر ۶ عضو ولایی و ۳ عضو مستقلان دارند ولی شاید به دلیل آنچه تحلیل‌گران «ناآشنایی به لابی‌های بهارستان خوانده‌اند» در دو سال نخست توفیقی به دست نیاوردند ولی در سال گذشته علاوه بر مازنی، سیده فاطمه ذوالقدر را نیز به کرسی نایب رئیسی رساندند. هرچند که چهار کرسی دیگر هیات رئیسه این کمیسیون به ولایی‌ها رسید، تغییر رئیس برای آنان چنان پرهزینه بود که مثال تغییر مطهری، شکست آنان را عیان‌تر از گذشته کرد.
«کمیسیون آموزش و تحقیقات» نیز در سال گذشته شاهد نشست رهبر اصلاح‌طلبان مجلس بر کرسی یک اصولگرا بود. محمدرضا عارف در رقابت با محمدمهدی زاهدی پیروز شد و ریاست کمیسیون آموزش مجلس را برعهده گرفت تا ولائیون این کمیسیون نیز از نظم حاکم برجلسات استقبال و از شیوه ریاست رئیس فراکسیون امید تعریف و تمجید کنند.
از میان ۲۳ عضو کمیسیون آموزش، ۸ تن عضو فراکسیون امید، ۶ تن عضو فراکسیون مستقلان و ۶ تن نیز عضو فراکسیون ولایی هستند. همین آمار نسبی به خوبی گواه آن است که اگر رای امیدی‌ها به سبد امیدی‌ها بریزد و مستقلان نیز در ائتلافی نانوشته همسو با آنان گام بردارند، عارف دوباره می‌تواند ریاست این کمیسیون را برعهده بگیرد هرچند که احتمال ائتلاف مستقلان و ولائیون می‌تواند تمام این معادلات را برهم زند، احتمالی که چندان دور از حقیقت هم نیست.
کمیسیون اجتماعی نیز همچون کمیسیون آموزش شاهد تعداد قابل توجهی امیدی است ولی با این تفاوت که اصلاح‌طلبان این کمیسیون در طول سه سال گذشته همواره کرسی ریاست را به اصولگرایان واگذار کرده‌اند ولی در سال جاری باتوجه به حاشیه‌های فراوان سلمان خدادای، رئیس اصولگرای فعلی کمیسیون اجتماعی، به نظر می‌رسد رسیدن کرسی ریاست به یک امیدی چون محمدرضا بادامچی چندان دور از ذهن نباشد.
با این همه رقابت بر سر کرسی ریاست در کمیسیون «بهداشت و درمان» به‌مراتب کم‌حاشیه‌تر از کمیسیون‌های «فرهنگی» و «اجتماعی» است، کمیسیونی که اگرچه حسینعلی شهریاری اصولگرا بر آن ریاست می‌کند، در دو سال نخست، علی نوبخت در راس آن حضور داشت و حالا امیدی‌ها در سودای پس‌گیری کرسی خود هستند.
اقتصادبازان و روسای معلوم
اگر اوضاع در کمیسیون‌های امنیت و شوراها و البته کمیسیون فرهنگی نامشخص است و کرسی ریاست پرخریدار، اوضاع در کمیسیون‌های «برنامه و بودجه» و «اقتصادی» به مراتب متفاوت است. همواره این دو کمیسیون که به عنوان اصلی‌ترین کمیسیون‌های اقتصادی مجلس شورای اسلامی فعالیت می‌کنند و در مقاطعی نظیر بستن لایحه بودجه بیش از سایر کمیسیون‌ها خریدار دارند، به عنوان کمیسیون‌هایی شناخته شده‌اند که روسایشان بدون انتخابات هم معلوم است.
غلامرضا تاجگردون و محمدرضا پورابراهیمی از دو طیف اصلاح‌طلب و اصولگرا مدت‌هاست ریاست کمیسیون‌های برنامه و بودجه و اقتصادی را برعهده‌دارند ولی این بار اوضاع برای تاجگردون تا حدی خطرناک‌تر از گذشته است به ویژه آنکه حمیدرضا حاجی‌بابایی، رئیس فراکسیون ولایی که با انصراف خود از رقابت در اجلاسیه سوم و پرهیز از کاندیداتوری در اجلاسیه چهارم، لاریجانی و تداوم ریاستش را مدیون خود کرده، برای تکیه بر کرسی ریاست این کمیسیون دندان تیز کرده است.
کمیسیون اقتصادی نیز با توجه به حضور امیدی‌هایی شناسنامه‌دار چون الیاس حضرتی، سیده فاطمه حسینی و سید فرید موسوی می‌تواند شاهد تغییراتی نه در سطح ریاست بلکه در کرسی‌های نواب رئیسی و البته دبیری باشد به ویژه آنکه باتوجه به حواشی اخیر زهرا سعیدی، کرسی سخنگویی او بیش از پیش در معرض خطر است.
همیشه اصولگرا، همیشه اصلاح‌طلب
کمیسیون‌های «انرژی» و «صنایع و معادن» دیگر کمیسیون‌های اقتصادی بهارستان محسوب می‌شوند که برخلاف کمیسیون‌های «اقتصادی» و «برنامه و بودجه» روسایشان از پیش مشخص نیست.کمیسیون‌هایی که اصولگرایان در ترکیب هیات رئیسه آنان از ۶ کرسی، ۵ کرسی را در اختیار دارند و همین موضوع می‌تواند کار امیدی‌ها را برای اعاده حیثیت سخت‌تر کند.
با این حال اوضاع امیدی‌ها در کمیسیون صنایع به اندازه کمیسیون انرژی بد نیست و باتوجه به حضور چهره‌هایی چون سیده حمیده زرآبادی و محمدرضا نجفی، به نظر یکی از دو کرسی نایب رئیسی و یکی از سه کرسی دبیری می‌تواند به اصلاح‌طلبان برسد مشروط به آنکه عملکرد آنان براساس برنامه‌ای از پیش‌تعیین‌شده و برمبنای ائتلاف با سایر اعضا به ویژه نزدیکان به فراکسیون مستقلان باشد.
اگر امیدی‌ها در دو کمیسیون مذکور دست پایین را دارند، اوضاع در کمیسیون «کشاورزی» از پایه و اساس متفاوت است. کمیسیونی که اصلاح‌طلبان در آن در بهترین حالت از ۲۳ عضو ۱۴ کرسی را در اختیار دارند و همین می‌تواند موجب تداوم ریاست آنان در کمیسیون مذکور باشد.
بازگشت آبروی رفته امیدی‌ها در سال پایانی دهمین دوره مجلس شورای اسلامی به انتخابات هیات رئیسه کمیسیون‌های تخصصی بستگی دارد، کمیسیون‌هایی که «لابی‌مَن»های آن به جای ژنرال‌های بهارستان، سرتیپ‌ها هستند، سرتیپ‌هایی که در اجلاسیه چهارم بیشترین رای را به خود اختصاص دادند.
کمیسیون کشاورزی در کنار کمیسیون‌های «اصل۹۰» و «حقوقی و قضایی» اگرچه تاثیری در معادلات سیاسی بهارستان ندارند، در مجمع کمیسیون‌ها می‌تواند یک کرسی برای امید محسوب شود و از این رو تلاش امیدی‌ها برای کسب کرسی ریاست به منافع دیگری نیز ختم خواهد شد هرچند که کار در کمیسیون‌های قضایی و اصل۹۰ به مراتب سخت‌تر از سایر کمیسیون‌های اقتصادی برای امیدی‌هاست.
ارسال دیدگاه