برگزاری دو نشست ضد ایرانی در مکه توسط عربستان

به گزارش«انتخاب»،نورالدین اسکندر در المیادین نوشته است:ایالات‌متحده از ایران می‌خواهد به میز مذاکره باز گردد،اما ایران با شرایط فعلی مخالف مذاکره است. در این میان، موضع عربستان و اهداف آن از برگزاری دو نشست به‌نظر به آسانی محقق نمی‌شود.

در ادامه این مطلب آمده است:باتوجه به تبادل پیامهای تند و حساس بین واشنگتن و تهران، مقاومت تهران در مقابل فشارها و تهدیدات دولت آمریکا، و مشخص شدن اختلاف شدید در داخل واشنگتن در مورد استفاده از بهترین گزینه برای مقابله با ایران، ریاض خود را در شرایطی یافته که نیازمند تقویت موضعش در قبال تهران است.

ترامپ از ابتدای انتخابش تاکید کرد که بدون پرداخت هزینه از هیچ‌کس دفاع نمی‌کند و ترجیح گزینه جنگ‌اقتصادی بر دخالت نظامی مستقیم،حاکمان ریاض را در برابر تنگنای مقابله با واکنش‌های ایران و هم‌پیمانان آن در منطقه قرار داده است. این در حالی است که در هفته‌های اخیر شدت حملات انصارالله و گسترش جغرافیای نفوذ آن تا پایتخت عربستان، قابل ملاحظه است.

در برابر این واقعیت بحرانی، ملک‌سلمان دعوت به برگزاری دو نشست در گستره کشورهای خلیج‌فارس و عربی در مکه کرد تا در آن «تجاوزها و پیامدهای آن در منطقه» را مورد بررسی قرار دهد.

علاوه‌بر این، نشست سومی نیز در دهه آخر ماه رمضان در مکه برگزار می‌شود که روسای دولتهای مختلف اسلامی و اعضای سازمان همکاری‌های اسلامی که بالغ‌بر ۶۷ دولت است، البته به‌استنثای سوریه، در آن شرکت می‌کنند.

به‌نظر می‌رسد ریاض با برگزاری این نشستها می‌خواهد بگوید که در مقابله با قدرت رو به افزایش ایران تنها نیست؛ بویژه پس از آنکه عقب‌نشینی آمریکا از سقف تهدیدات بولتون و پمپئو را مشاهده کرده است. این مساله عربستان را در برابر خطر تنها ماندن در موضع جنگ علیه ایران قرار می‌دهد. در این میان، امارات، هم‌پیمان عربستان نیز در مورد همراهی با آن در موضوع ایران عقب‌نشینی کرده است.

انتخاب مکه مکرمه بعنوان مکان برگزاری سه نشست، نشان‌دهنده موقعیت دشوار ریاض است که طی آن سعی می‌کند از نماد اسلامی مکه برای مقابله سیاسی با یک دولت اسلامی دیگر استفاده کرده، از اختلاف مذهبی با ایران سوء‌استفاده نموده و دولتهای اسلامی دیگر را به مقابله مذهبی با ایران دعوت کند.

این تلاش عربستان‌سعودی بنابر دلایل متعدد، فرصت موفقیت زیادی ندارد؛ مهمترین این دلایل آن است که ایران از مجموعه عواملی برای مقابله با این نوع هدف‌گیری برخوردار است. تهران هم‌پیمانان قدرتمندی در قلب دولتهای اسلامی هم‌پیمان ریاض دارد، که تاثیر اجتماعی و سیاسی زیادی دارند. علاوه بر اینکه ایران در صدر محور مقاومتی قرار دارد که از محبوبیت مردمی زیادی در بین دولتهای عربی و اسلامی برخوردار است.

بیانیه عربستان سعودی در مورد ضرورت برگزاری نشستها، به پیامدهای خطرناک اقدامات ایران برای امنیت و صلح منطقه‌ای و بین‌المللی و استقرار بازار جهانی نفت، اشاره داشت و به این شکل، سعودیها تلاش می‌کنند دولت‌های بزرگ را از بالا رفتن قیمت‌های نفت ترسانده و این دولت‌ها را برای اتخاذ مواضع شدیدتری علیه تهران، تحریک کنند.

در همین رابطه، سعودیها انصارالله را جزئی از سپاه پاسداران ایران توصیف می‌کنند؛ در حالی‌که سالهای گذشته از بحران یمن نشان می‌دهد که این گروه چگونه با خشونت عربستان در طول سال‌ها مقابله کرده و یک گروه سیاسی از میان ملت یمن است.

ارسال ناو ایالات‌متحده به منطقه خلیج‌فارس و صحبت‌های تحریک‌آمیز دولت آمریکا علیه ایران، باعث گمراهی هم‌پیمانان عرب آن در منطقه شد و آنها را به‌سمت موضع‌گیری‌های تندی سوق داد؛ اما در ادامه، واشنگتن به‌تدریج از سقف تهدیدات خود پایین آمد.

عربستان اقدامات سیاسی و نظامی متعددی در راستای تلاش برای فراگیر نشان دادن حجم ضررهای رسیده از سوی نیروهای یمنی و پهبادهای آنها، انجام داده و سعی می‌کند از عامل اقتصادی و افزایش قیمتهای نفت بعنوان عاملی برای تهدید استفاده کند.

آنچه بیش از هر چیز باعث نگرانی سعودی‌ها شده، موضع نصف دولت‌های منطقه از جمله قطر، ترکیه و عمان، مبنی‌بر حفظ فضای دوستی با ایران است. افزون بر اینکه در عراق، لبنان و یمن نیز گروههای محدود طرفدار عربستان، از قدرت لازم برای ایفای نقشی فعال در راستای مقابله با ایران برخوردار نیستند. این در حالی است که سوریه و مقاومت در لبنان و فلسطین، نماینده وجدان ملتهای دشمن اسرائیل بوده و تکیه اساسی به حمایت ایران دارند.

در این بین، وزیر خارجه قطر،سلطان المریخی تاکید کرد که قطر هیچ دعوتی برای حضور در دو نشست فوری عربی و خلیجی دریافت نکرده است. این شکاف واضح در اقدامات مشترک خلیجی،روزبه‌روز بیشتر می‌شود و در همین رابطه،قطر چهار دولت عربستان،امارات،بحرین و مصر را متهم به ایجاد شکاف در بین دولتهای عربی می‌کند.

در این شرایط، به‌نظر نمی‌رسد که نشست‌های سه‌گانه بتواند اختلافات موجود بین کشورهای عربی را حل کند؛ بویژه آنکه هم‌پیمان آمریکایی آن‌ها هم تلاش می‌کند از درخت پایین آمده و به موافقت ایران در مورد بازگشت به میز مذاکره، بدون در گرفتن مقابله نظامی دست یابد.