همه آنچه در اجلاسیه چهارم مجلس گذشت

از صبح امروز (دوشنبه) چهارمین دوره از انتخابات هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی برای تعیین تکلیف ۱۲ کرسی ویژه بهارستان آغاز شد ولی با یک تفاوت بزرگ نسبت به اجلاسیه سوم.

سومین دوره از انتخابات هیات رئیسه مجلس در حالی برگزار شد که حمیدرضا حاجی بابایی، رئیس فراکسیون ولایی (اصولگرایان) مجلس که همواره جزء جدی‌ترین منتقدان علی لاریجانیمحسوب می‌شود در کنار محمد‌رضا عارف، رئیس فراکسیون امید در هوای رسیدن به پر قدرت‌ترین کرسی بهارستان پا در میدان رقابت نهاده بود هرچند که در نهایت و هنگامی که انتخابات به دور دوم رفته بود، برای جلوگیری از ریاست عارف به سود لاریجانی کنار کشید ولی حداقل تلاش کرد که خود را عامل اصلی ریاست لاریجانی معرفی کند تا شاید بدین شیوه بتواند امتیازاتی خاص را در معادلات پنهان بهارستان به سود اصولگرایان کسب کند.

اینکه این امتیازات در طول یک سال گذشته کسب شد یا خیر، سوالی است که جز ولائیون عملا کسی نمی‌تواند به آن پاسخ دهد ولی آنچه هویداست، تداوم انتقادات این جناح سیاسی به لاریجانی و سبک و سیاق او در اداره مجلس است.

با تمام این تفاسیر اجلاسیه چهارم با یک پیش‌خبر آغاز شد. خبری که روز گذشته عملا پیروزی لاریجانی و ۱۲ ساله شدن عمر ریاست او بر پارلمان را نوید می‌داد. این خبر چیزی نبود جز ائتلاف فراکسیون‌های لاریجانی (مستقلان) و حاجی بابایی (ولائی) برای انتخابات هیات رئیسه. صبح امروز (دوشنبه) نیز خبری تکذیب نشده در بهارستان پیچید که جمعی از اعضای فراکسیون ولایی مجلس پیش از آغاز صحن علنی برای تصمیم‌گیری درباره کرسی‌های هیات رئیسه به دیدار لاریجانی رفته‌اند.

آن نشست ائتلافی و این دیدار چند ساعته تاثیر خود را در صحن گذاشت تا جو بهارستان به شکل محسوسی به سود لاریجانی و حامیانش باشد. این بار خبری از گلدان‌ها نبود و صندوق‌هایی برای جمع‌آوری آرا نمایندگان در نظرگرفته شده بود.

ناپایداری پایداری‌ها

کاندیداهای رسیدن به کرسی ریاست هارستان معرفی شدند و مطابق انتظار، دو گانه عارف و لاریجانی دوباره شکل گرفت ولی این‌بار محمدجواد ابطحی، نماینده عضو جبهه پایداری مجلس به نمایندگی از قشری که هرگز ریاست لاریجانی را برنتافت و از ائتلاف با او نیز روی برگدانده بود، در میدان رقابت حاضر شد تا شاید بدین شیوه اصولگرایان بهارستان از تقدیم رای خود به لاریجانی خودداری کنند.

تصور اینکه در حضور لاریجانی و عارف، ابطحی بتواند ریاست مجلس شورای اسلامی را بر عهده بگیرد، همان‌قدر بعید بود که بتوان انتظار داشت ایام بهارستان در سال پایانی دوره دهم به سود اصولگرایان بچرخد.

رقابت آغاز شد، نمایندگان یکی پس از دیگری آرای خود را به صندوق‌های رای انداختند و همزمان «لابی‌مَن»‌های فراکسیون مستقلین برای جلب آرای قشر خاکستری بهارستان به سود لاریجانی مشغول فعالیت بودند، دقیقا همان کاری که در طول چهار سال گذشته حتی یک بار امیدی‌ها در انجام آن موفق نبودند تا فراز و نشیب‌های بسیاری را به چشم ببینند.

جمعی از نمایندگان در پشت جایگاه هیات رئیسه مشغول شمارش آرا شدند و دقایقی بعد مشخص شد که علی لاریجانی با افزایش ۹ رای در قیاس با دور دوم سومین اجلاسیه مجلس یعنی با ۱۵۶ رای صاحب بی‌رقیب کرسی ریاست قوه مقننه شود.

محمدرضا عارف نیز با کاهش ۱۸ رای یعنی با کسب ۱۰۵ رای بار دیگر در مقابل لاریجانی طعم شکست را بچشد ولی در این میان نکته عجیب آرای ابطحی بود. همانطور که گفته شد عملا هیچ کس انتظار ریاست او بر مجلس را نداشت ولی اینکه او تنها و تنها ۹ رای به دست آورد به آن معناست که حتی اعضای جبهه پایداری مجلس که همواره جزء مخالفان لاریجانی بوده‌اند هم به او رای داده‌اند تا تاثیر دو جلسه مذکور بیش از پیش مشخص شود.

روزگار تلخ مطهری

با پایان کار ریاست و تکیه دوباره لاریجانی بر کرسی پرقدرت بهارستان، نوبت به نواب رئیس رسید. این دو کرسی که در طول سه سال گذشته با تکیه مسعود پزشکیان و علی مطهری عملا به امیدی‌ها واگذار شده بود، در سال جاری و با توجه به قدرت‌نمایی امیدی‌ها در اجلاسیه سوم، کرسی مطهری بیش از پیش در معرض خطر بود. به رغم خطری که مطهری احساس می‌کرد، پزشکیان با توجه به برخورداری از حامیانی پرنفوذ در سه فراکسیون سیاسی مجلس (امید، مستقلین و ولایی) خیالی آسوده داشت.

این خیال آسوده زمانی بیشتر جلب توجه می‌کند که بدانید پزشکیان ترک زبانان مجلس را نیز پشت سرخود دارد و به همین واسطه عملا می‌شد او را نایب رئیس اول مجلس دانست کمااینکه پیش از انتخابات هیات رئیسه نیز برخی اعضای فراکسیون مستقلین به امیدی‌ها هشدار داده بودند که با اصرارشان برای رسیدن به کرسی ریاست، مطهری را قربانی خواهند کرد.

آرا جمع آوری و شمرده شد. پیش از اعلام رسمی آرا شنیده‌های خبرنگاران از پیروزی عبدالرضا مصری، کاندیدای نوابی رئیسی فراکسیون ولایی که در توافقی با مستقلین از حمایت آنان نیز برخوردار بود، حکایت می‌کرد؛ حکایتی که در نهایت رنگ حقیقت به خود گرفت تا او بر مطهری پیروز شود و چهره درهم فرورفته یادگار شهید مطهری بیش از هرچیز دیگر خودنمایی کند.

در نهایت آرا شمرده شد اما نکته عجیب آرای قابل توجه مصری بود. او با ۱۴۳ رای در مقابل ۱۲۸ رای مطهری به عنوان نایب رئیس دوم در کنار پزشکیان که با ۱۴۸ رای به عنوان نایب رئیس اول انتخاب شد، قرار گرفت. آرای مصری به اندازه‌ای بود که اگر او تنها ۶ رای بیشتر به دست آورده بود می‌توانست نایب رئیس اول شود و پزشکیان و تمام حامیانش را پشت سر بگذارد.

ایام به کام ولائیون

با مشخص شدن شکست مطهری که اخیرا با مواضع خاص خودش در زمینه حجاب و فرهنگ دوباره جنجال‌ساز شده است، نمایندگان مختلفی سراغ او رفتند تا به نوعی از او دلجویی و با او ابراز همدردی کنند. ابراز همدردی که لاریجانی نیز از آن بی نصیب نماند و با تشکر از زحمات سه ساله مطهری به جمع سایر نمایندگان پیوست.

درست در لحظاتی که مطهری غمگین‌ترین چهره پارلمان را به خود گرفته بود، اعضای فراکسیون ولایی به ویژه محمد دهقان، نایب رئیس این فراکسیون که نقشی پررنگ در ائتلاف آن‌ها با لاریجانی ایفا کرده بود در کنار مصری که زین پس به عنوان نایب رئیس مجلس شناخته خواهد شد، شادمان‌ترین افراد بهارستان بودند تا حدی که مصری با حضور در مقابل صندلی تقریبا تمام نمایندگان ضمن خوش و بش با آنان، روبوسی و از همکاران پارلمانی خود تشکر کرد.

نوبت به کرسی‌های کارپردازی یا همان ناظران هیات رئیسه رسید؛ کرسی‌هایی نه چندان دارای اهمیت در قیاس باسایر کرسی‌های هیات رئیسه ولی پرنفوذ به هنگام لابی‌ها. کرسی‌هایی که در نهایت امیدی‌ها از آن بی‌بهره ماندند تا بهروز نعمتی و محمدرضا آشوری از اعضای فراکسیون مستقلین و اسدالله عباسی از فراکسیون ولایی به آن تکیه کنند.

نکته جالب اینجاست که رایی که نعمتی برای این کرسی کسب کرد (۱۶۵ رای) بیشترین رای کسب شده توسط یکی از کاندیداهای هیات رئیسه محسوب می‌شود تا نقش او به عنوان یکی از بازوهای لاریجانی در مجلس بیش از پیش مشخص شود. با این حال نمی‌توان از شکست عبدالکریم حسین‌زاده، عضو فراکسیون امید که ریاست کمیته انتخابات هیات رئیسه این کمیسیون را برعهده داشت نیز غافل شد تا این موضوع نیز بیانگر اشتباه محاسباتی اصلاح‌طلبان مجلس باشد.

بعد از پایان کار کارپردازان، نوبت به کرسی‌های دبیری مجلس رسید؛ کرسی‌هایی که باتوجه به حضور در جایگاه هیات رئیسه خواهان بسیاری دارد و به همین واسطه و باتوجه به حذف مطهری و شکست عارف، اصلاح‌طلبان آن یعنی محمدعلی وکیلی، علیرضا رحیمی و علی اصغر یوسف‌نژاد بیش از پیش کرسی‌های خود را در خطر می‌دیدند.

رای ناپلئونی

هنگام شمارش آرای کرسی‌های دبیری مجلس، وکیلی یکی از چهره‌هایی بود که بیشترین جنب و جوش را داشت. او گاهی با تسبیح در دست خود ذکر می‌گفت و گاهی نیز دست‌هایش را به سوی آسمان بلند می‌کرد. رحیمی نیز مدام بین صندلی خود و محل شمارش آرا در حرکت بود تا این استرس به خوبی به خبرنگاران منتقل شود.

آرا خوانده شد تا مشخص شود استرس امیدی‌ها چندان بی‌راه هم نبوده است. به رغم اینکه هیچ تغییری در ترکیب دبیران هیات رئیسه ایجاد نشد و علاوه بر اصلاح‌طلب مذکور، احمد امیرآبادی فراهانی، اکبررنجبرزاده و احسان قاضی‌زاده هاشمی از اعضای فراکسیون ولایی نیز بر کرسی‌های خود ابقا شدند.

آرا خوانده شد، رحیمی با ۱۲۶ رای، وکیلی با ۱۵۳ رای و یوسف‌نژاد با ۱۵۱ رای موفق به تداوم حضور خود در هیات رئیسه شدند ولی در این بین نمی‌توان از آرای به اصطلاح ناپلئونی رحیمی غافل شد همانطور که نمی‌توان از ۱۶۰ رای قاضی زاده هاشمی چشم پوشی کرد.

این تغییر نکردن کرسی‌های دبیری هیات رئیسه یک خبر دیگر هم در دل خود داشت و آن هم شکست دوباره بانوان بود. شکستی که بار دیگر ترکیب هیات رئیسه مجلس را تماما مردانه کرد. ترکیبی که اهل سنت پارلمان نیز در آن جایی ندارند.

امیدی‌ها بازنده خردادی پارلمان بودند، بازندگانی که نه تنها برای چهارمین بار از رسیدن به کرسی ریاست بازماندند بلکه با شکست مطهری جای خود را در هیات رئیسه به اصولگرایان سپردند تا فراکسیون ولایی با ۵ کرسی در مقابل ۴ کرسی امیدی‌ها و ۳ کرسی مستقلان عملا قدرتمندترین فراکسیون هیات رئیسه مجلس محسوب شوند.

فرار روبه جلو

آنچه از این شکست بیشتر جلب توجه میکرد، فرار رو به جلوی اصلاح‌طلبان بود. مصطفی کواکبیان در جریان نطق خود گفت که این آرا امروز نشان داد که اصلاح‌طلبان اکثریت مجلس نیستند و به همین دلیل نباید تمام مسئولیت مجلس را متوجه آنان دانست. اظهاراتی که دقیقا ۱۸۰ درجه با اظهارات سال گذشته او تفاوت دارد.

کواکبیان در جریان اجلاسیه سوم و زمانی که سهم امیدی‌ها در هیات رئیسه به ۵ کرسی رسیده بود و لاریجانی نیز به لطف انصراف حاجی بابایی که اخیرا اعلام شد که «به دلیل تماسی از بیرون مجلس صورت گرفته بود» رئیس شد، با صدای بلند در بهارستان گفته بود که نشان دادیم فراکسیون اکثریت مجلس هستیم. این تفاوت ۱۸۰ درجه‌ای گفته‌های کواکبیان ناشی از هرچه هست به نظر می‌رسد بی ارتباط با انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در اسفندماه و پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته مبنی بر کاهش چشم‌گیر سهم اصلاح‌طلبان از بهارستان نباشد.

عارف شکست خورده مطابق رسم هرسال و درست در لحظاتی که لاریجانی روی خود را به سمت دیگر مجلس معطوف کرده بود، به جایگاه هیات رئیسه رفت تا رسم اخلاق را به جا آورده باشد. رسمی که در چهار سال گذشته تکرار شد تا این‌بار جذابیتی به همراه نداشته باشد.

با این حال چهارمین اجلاسیه مجلس به پایان رسید تا مردی که شبکه‌های اجتماعی او را یکی از جدی‌ترین گزینه‌های کرسی ریاست جمهوری برای سال ۱۴۰۰ معرفی می‌کند، در رقابت بهارستانی خود پیروز شود و ضمن بهبود رکورد ریاستش بر پارلمان، تجربه خود در مهندسی آراء در بهارستان را به رخ کشیده باشد.