در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری
عراقچی: خاورمیانه بدون برجام منطقه امن‌تری نخواهد بود، این واقعیت است
بازگشت قطعنامه‌ها یا صدور قطعنامه جدید، خط قرمز ایران است
تهران (پانا) - معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران تاکید کرد که منطقه خاورمیانه با ازبین رفتن برنامه جامع اقدام مشترک، منطقه‌ای امن‌تر نخواهد بود و این موضوعی است واقعی و صرفا یک تهدید به شمار نمی‌رود.
سید عباس عراقچی در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما گفت که هیچ کشوری نمی‌تواند ایران را به خروج از برجام یا نقض این توافق متهم کند، چرا که همه اقدامات ایران از جمله اقدامات اتخاذ شده امروز در قالب برجام بوده است.
او گفت: «ما تاکنون از برجام خارج نشده‌ایم اما خروج از این توافق را در دستورکار قرار داده‌ایم و این خروج مرحله به مرحله خواهد بود. ما خروج از برجام را در دستور کار قرار داده‌ایم اما مرحله به مرحله و آمادگی داریم در هر مرحله خواسته‌هایمان را انجام دهیم. سیاست ما فرصت دادن به دیپلماسی است و در این سیاست یک قسمت مهم کاهش تعهدات هسته‌ای‌مان است که بر همین اساس محدودیت در ذخایر حساس هسته‌ای از این جمله است.»
معاون سیاسی وزیر امور خارجه تاکید کرد: «این حساسیت شامل ذخایر، تعداد ماشین‌های سانتریفیوژ، سطح غنی سازی، راکتور اراک و سایت فردو است و اینها ستون‌های اصلی هستند و ما در مرحله اول یکی از اینها را که میزان ذخایر مقرر شده اورانیوم غنی شده و آب سنگین است را هدف قرار دادیم. به این معنا که دیگر از امروز به سقف تعیین شده در برجام برای تولید آن پایبند نیستیم.»
او ادامه داد: «بر اساس برجام تا ۱۵ سال ما باید ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم ذخیره می‌کردیم و مازادش را می‌فروختیم و در ازایش کیک زرد می‌گرفتیم و یا آن را تبدیل می‌کردیم و همچنین ۱۳۰ تن آب سنگین ذخیره می‌کردیم و مازادش را به فروش می‌رساندیم و یا در کشور ثالث انبار می‌کردیم.»
عراقچی گفت: «اینکه بعد از تصمیم ایران این ذخایر به چه میزان افزایش پیدا می‌کند دست خودمان است. با توجه به ظرفیت، نیاز و تعامل و مذاکراتی که می‌تواند وجود داشته باشد این میزان تغییر می‌کند.»
گام بعدی تهران؛ افزایش غنی‌سازی
معاون ظریف گفت: «در سه سال و نیم گذشته ما هیچ وقت در تولید اورانیوم غنی شده و یا آب سنگین متوقف نشده‌ایم و با شیوه‌های مختلف تولید ادامه داشته است اما از امروز دیگر سقفی برای تولیدات خود نداریم. این موضوع بحث دیگری است. بحث ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده مربوط به اورانیوم با غنای ۳.۵ درصد است. اگر ظرف دو ماه خواسته ما محقق شود بر می‌گردیم به شرایط قبل اما اگر محقق نشود گام دوم را در پیش می‌گیریم و گام دوم هم کاملاً روشن است.»
عراقچی درباره گام بعدی بعد از مهلت ۶۰ روزه اظهار کرد: «ستون بعدی درصد غنی سازی است. یعنی اینکه ما دیگر به غنای ۳.۶۷ درصد پایبند نیستیم و هر درصدی که بخواهیم بر اساس نیازمان تولید می‌کنیم. همچنین ستون دیگر بحث اراک است. در برجام قرار شده راکتور اراک مدرن‌سازی شود. یعنی این راکتور پیشرفته شود و ضایعات سوخت آن پلوتونیوم نداشته باشد. چرا که ما اساساً دنبال بمب اتم نیستیم و با سیاست‌ها و اصولمان هم خوانی ندارد. در مدل سازی راکتور قرار بود ۱+۵ به ما کمک کند که الان شدند ۱+۴ و چین و روسیه به همراه ایران رئیسان کارگروه مشترک مدرن‌سازی راکتور اراک هستند اما در یک سال اخیر روند کار به خوبی پیش نرفته است و علت هم ترس شرکت‌های چینی از همکاری با ایران و تهدید آمریکا برای تحریم‌شان است.»
معاون سیاسی وزیر امور خارجه بیان کرد: «ما در نامه‌ای که از سوی رئیس جمهور نوشته شده اعلام کردیم انتظار داریم راکتور اراک و روند کارش به مسیر تکمیلی خود برگردد. در حال حاضر طراحی‌های اولیه آماده شده است و قرارداد تجهیزات بسته شده، ما انتظار داریم طبق جدول زمانبندی کار پیش رود وگرنه ایران قید همکاری در اراک را می‌زند و راکتور را خودش می‌سازد که می‌تواند از طراحی و تکنولوژی قدیمی استفاده کند و طبیعی است تبعات خاص خودش را این تصمیم دارد.»
آمادگی ایران برای مذاکره در تمام سطوح
او با بیان اینکه نقشه راه روشن است و تصویر واضحی مقابل چشمان ۱+۴ قرار دارد، تاکید کرد: «با همه اینها ایران برای مذاکره در همه سطوح آمادگی دارد اگر طرف مقابل مراجعه کند.»
معاون ظریف خاطرنشان کرد: «در فاصله ۶۰ روزه ۱+۴ یا هر کدام از این کشورها یا آمریکا اگر به شورای امنیت سازمان ملل مراجعه کند و قطعنامه‌های گذشته را برگرداند یا قطعنامه جدیدی علیه ایران طراحی کند ایران یک پاسخ قاطع و محکم خواهد داشت و این پاسخ را رئیس جمهور در نامه‌ای که به سران پنج کشور نوشته است با تمامی ابعادش بیان کرده است، اما چون آقای رئیس جمهور خودشان در صحبت‌های امروز این مسئله را باز نکردند بنده هم به همین میزان کفایت می‌کنم. اما تاکید می‌کنم بازگرداندن قطعنامه‌های گذشته یا قطعنامه‌های جدید خط قرمز ایران است و برجام به کلی از بین می‌رود.»
او در پاسخ به این سوال که برخی می‌گویند ایران برای آن گفته است که به سقف تعیین شده برای تولید اورانیوم غنی شده و آب سنگین پایبند نیست چون نمی‌تواند آنها را به فروش برساند، اظهار کرد: «این یک سو برداشت و سو تفاهم بزرگ است و کاملاً برداشتی اشتباه است. در برجام می‌گوید ما می‌توانیم ۱۳۰ تن آب سنگین داشته باشیم و مازاد آن را بفروشیم و همین طور در مورد اورانیوم غنی شده، آمریکا آمد و گفت، در این دو مورد کسی حق ندارد از ایران آب سنگین یا اورانیوم خریداری کند و مجوز خرید و فروش را هم لغو کرد اما ما گفتیم نه تولید را متوقف می‌کنیم و نه آنها را اساساً می‌فروشیم چرا که ارزش راهبردی ذخایر اورانیوم و آب سنگین این است که در ایران وجود داشته باشد نه آنکه لزوماً آن را به فروش برسانیم. دوستانی که فکر می‌کنند چون نمی‌توانستیم این ذخایر را بفروشیم حالا می‌خواهیم آنها را نگهداری در اشتباهند.»
عراقچی درباره واکنش اروپایی‌ها به تصمیم ایران خاطرنشان کرد: «واکنش‌شان بسیار محتاطانه بوده است و از اظهارات دقیق خودداری کرده‌اند. البته چین و روسیه اظهارات صریح و روشن داشته‌اند. آقای ظریف در سفر به روسیه که به هنگام انجام شد دیداری با همتای خود داشت و آقای لاوروف به صراحت گفت، مسئولیت این تصمیم ایران بر عهده آمریکاست و چین هم همین را گفت. اما اروپا هنوز در حال مشورت است و شرایط را ارزیابی می‌کند.»
او ادامه داد: «اروپایی‌ها می‌داند در این رابطه حق با ایران است و آمریکا بازی را به هم زده البته اروپایی‌ها بارها علیه آمریکا و اقدامش موضع گرفتند. حتی اینستکس که هنوز چیزی از آن در نیامده این امکان را به ایران می‌دهد که در مقابل تحریم‌های آمریکا ایستادگی کند و این اقدامی ارزشمند است و اگر محقق شود می‌تواند به شرکای دیگر ما هم یک قوت قلب بدهد تا آنها با ما راحت‌تر کار کنند اما از سطح سیاسی هنوز فراتر نرفته و عملیاتی نشده است.»
معاون ظریف گفت: «فردا جلسه‌ای غیر رسمی میان سران اروپایی وجود دارد که البته از قبل برنامه‌ریزی شده و ممکن است این موضوع در آنجا بحث شود. همچنین دوشنبه هفته آینده جلسه شورای وزیران اروپا برقرار است که احتمال می‌دهیم موضع رسمی اروپا در آن به جمع‌بندی برسد. در عین حال ما منتظریم اروپایی‌ها موضع‌شان را روشن کنند.»
شرط تمدید مهلت ۶۰ روزه
عراقچی در پاسخ به اینکه مهلت ۶۰ روزه اول قادر به تمدید شدن است گفت: «بستگی دارد خواسته‌های ما چگونه تأمین شود. ما قصد ایجاد تنش نداریم. مهم منافع ایران است. ما به برجام تعصب و علقه نداریم. منافع ملی برای ما مهم است. حرکت ما چه در زمانی که خویشتنداریم و چه زمانی که نیستیم با حساب و کتاب است.»
او تاکید کرد: «این دو ماه قابل تمدید نیست مگر آنکه خواسته ما تأمین شود و خواسته‌های ما هم که کاملاً روشن است. اگر در ۶۰ روز مشخص شده از سوی اروپایی‌ها اتفاق خاصی رخ ندهد و آنها اقدامی در راستای تأمین خواسته‌های ایران نکنند گام‌های بعدی را اتخاذ می‌کنیم. خواسته‌های ما روشن است. در بیانیه‌ای که از سوی ایران و ۱+۴ بعد از خروج آمریکا از برجام منتشر شد آنها مشخص کردند که در ۱۱ حوزه به راه‌های عملیاتی دست پیدا خواهند کرد تا ایران بتواند از منافع اقتصادی برجام برخوردار شود. آنها متعهد شده بودند که در این ۱۱ حوزه به راه‌های عملیاتی برسند به خصوص در حوزه نفتی و بانکی.»
عراقچی با اشاره به اینکه بعد از برجام میزان فروش نفت ایران افزایش چشمگیری پیدا کرده بود و در آوریل سال گذشته این رقم به دو میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه رسید، اظهار کرد: «در آن بیانیه کشورهای اروپایی طرف برجام و چین و روسیه تعهد کردند که کمک می‌کنند که نفت ایران به میزان قبل از خروج آمریکا از برجام برسد و ایران بتواند نفت خود را بفروشد و از دیگر سو تاکید کرده بودند که به راهکارهایی دست پیدا می‌کنند که درآمد نفتی ایران در دسترس باشد. یکی از این راه‌ها اینستکس است به شکلی که ایران بتواند کالاهای مورد نیاز خود را تهیه کند. البته این نباید محدود به اقلام غذایی و دارویی باشد و باید تمام اقلام را شامل شود.»
این دیپلمات ایرانی همچنین در بخش دیگری از اظهارات خود، بیان کرد: «طبیعی است که در این ۶۰ روز ایده‌ها و ابتکاراتی از سوی اروپایی‌ها مطرح شود و اینکه ما کدام را بپذیریم بر اساس بررسی‌هایی است که انجام می‌دهیم. اگر ما احساس کنیم در طرح‌هایی که ارائه می‌شود منافع ما تأمین می‌شود آنها را بررسی می‌کنیم ولی اگر احساس کنیم که طرح‌های ارائه شده سرکاری است و برای خریدن زمان است بعد از پایان ۶۰ روز وارد مرحله بعدی خواهیم شد. من صبح روز چهارشنبه که سفرا را برای ارائه نامه رئیس جمهور خواستم به آنها گفتم ما اصلاً وارد بازی خرید زمان نمی‌شویم. ما یک سال فرصت دادیم، فرصت‌های زیادی در اختیار شما قرار دادیم که استفاده نشد و ۶۰ روز ارائه شده آخرین پنجره دیپلماسی است که باید استفاده شود.»
برجام؛ نه یک کلمه کم، نه یک کلمه بیش
عراقچی همچنین در مورد احتمال ارائه اصلاحیه در مورد برجام از سوی کشورهای مقابل اظهار کرد: «همانطور که رئیس‌جمهوری اشاره کردند ما خواهان اجرای کامل برجام هستیم، نه یک کلمه کمتر و نه زیادتر موضع ما در این زمینه روشن است. همین توافق باید اجرا شود. ما به طرف‌های مقابلمان گفته‌ایم آماده مذاکره در مورد برجام و فراتر از برجام نیستیم و تا وقتی که برجام به تجربه موفقی تبدیل نشود به مذاکرات دیگری فکر نمی‌کنیم. چه برسد که وارد مذاکره شویم و همانطور که رئیس جمهور گفتند ما خواهان اجرای برجام هستیم، نه یک کلمه کمتر و نه یک کلمه زیادتر.»
او همچنین در مورد دیدگاه اروپایی‌ها در ارتباط با برجام نیز گفت: «اروپایی‌ها بارها گفته‌اند که برجام یک توافق امنیتی است نه اقتصادی، یک توافق در حوزه عدم اشاعه است که به صورت مستقیم با امنیت اروپا سر و کار دارد. قطعاً منطقه ما بدون برجام منطقه امن‌تری نخواهد بود. این یک تهدید نیست بلکه یک واقعیت است. در طی این سال‌ها تنها موضوعی که در منطقه ما از طریق دیپلماسی با آن برخورد شد و به یک راه حل برد - برد دست پیدا کرد موضوع هسته‌ای ایران و برجام بود و اکنون ترامپ می‌خواهد این دستاورد را از بین ببرد. از بین رفتن این دستاورد تأثیر منفی در منطقه و اروپا می‌گذارد.»
این دیپلمات ارشد کشورمان در بخش دیگری از صحبت‌های خود در این راستا گفت: «در طول ۴۰ سال گذشته ما پذیرای برادران و خواهران مهاجر خود از افغانستان بوده‌ایم. از کشورهای دیگر از جمله عراق و آذربایجان نیز به ایران آمدند و هر موقع مردم همسایگان ما با مشکلی روبرو شده‌اند ایران از برادران و خواهران خود پذیرایی کرده است. در حال حاضر بیش از سه میلیون شهروند افغانستانی در ایران زندگی می‌کنند که بر اساس برخی از برآوردها بیش از دو میلیون فرصت شغلی را در اختیار دارند و برآورد می‌شود که سالانه سه تا چهار میلیارد یورو از کشور ما خارج می‌شود و آنها درآمدی را که در ایران کسب می‌کنند برای خانواده‌های خود در افغانستان می‌فرستند. بیش از ۴۰۰ هزار دانش آموز افغان در مدارس ما بر اساس حکم مقام معظم رهبری رایگان تحصیل می‌کنند که به طور متوسط هر دانش‌آموز ۶۰۰ یورو هزینه دارد. بیش از ۲۳ هزار دانشجوی افغانستانی در دانشگاه‌های ایران تحصیل می‌کنند. این آموزش‌ها هزینه دارد که برآورد می‌شود سالانه ۱۵ هزار یورو هزینه دارد.»
او ادامه داد: «۱۰۰ الی ۱۲۰ هزار افغانستانی در ایران از دفترچه خدمات درمانی برخوردار هستند. البته ما این اقدامات را با طیب خاطر انجام می‌دهیم ولی همانطور که گفتم این اقدامات برای ایران هزینه دارد و آنها هزینه‌های پنهانی چون سوبسید انرژی نیز برای ما دارند. البته نوش جانشان ولی وقتی تحریم‌های آمریکا اثر کند منابع مالی ما محدود شود و فروش نفت ایران به صفر برسد که البته این اتفاق نمی‌افتد ما مجبور هستیم که سیاست‌های ویژه‌ای برای اقتصاد خود اعمال کنیم و ممکن است در یک جا به یک نقطه‌ای برسیم که نتوانیم این هزینه‌ها را ادامه دهیم و در آن صورت ممکن است از خواهران و برادران افغانستانی خود بخواهیم ایران را ترک کنند.»
هزینه ۸ میلیارد یورویی مهاجران برای ایران
عراقچی خاطرنشان کرد: «من نمی‌خواهم با این سخنان نگرانی یا تنشی در بین این اتباع ایجاد کنم ولی می‌خواهم صحنه را ترسیم کنم. همانطور که رئیس‌جمهوری گفتند این موضوعات حدود هشت میلیارد یورو برای ایران هزینه دارد. اگر آمریکا بخواهد به سیاست‌های خود علیه ایران ادامه دهد، ممکن است که ما مجبور شویم که برخی از تصمیمات را در این زمینه بگیریم البته از نظر انسانی نمی‌خواهیم این کار انجام شود و تا آنجا که ممکن است این کار را نمی‌کنیم ولی همانطور که گفتم ممکن است در مقطعی با توجه به فشارها چنین کاری را انجام دهیم.»
معاون سیاسی وزیر امور خارجه در ادامه صحبت‌های خود در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما در ارتباط با عملیات روانی‌ای که آمریکایی‌ها اخیراً علیه ایران آغاز کرده‌اند، گفت: «آنها به دنبال فضاسازی و جنگ روانی علیه ایران هستند تا روحیه ایرانی‌ها بشکنند. آقای ترامپ در حال تجربه کردن تجربه شکست خورده ۴۰ سال گذشته است. در گذشته نیز این تحریم‌ها و تهدیدها بوده است و ملت ایران مقاومت کرده است. آنها در راستای فشار حداکثری به ایران در کنار ابزار اقتصادی در حوزه روانی نیز فعالیت می‌کنند و در چند روز اخیر می‌بینیم که تلاش کرده‌اند که یک نگرانی ایجاد کنند و تحلیل ما و نظامیان‌مان این است که اینها فضاسازی روانی است. طبق برنامه‌ریزی پیش‌بینی شده قرار بوده که یک ناو آمریکایی براساس برنامه روتین خود به منطقه بیاید و می‌بینیم که آقای پمپئو می‌آید در این زمینه فضاسازی می‌کند. در حالی که آنچه که اتفاق افتاد کار روتینی بود و اتفاق جدیدی نبود. یا اینکه می‌آیند و تهدید می‌کنند که ما منطقه را رصد می‌کنیم. اینها فضاسازی روانی است. البته نظامیان ما همواره آمادگی دارند ولی باید توجه داشت که هدف آمریکایی‌ها از ایجاد جنگ روانی و ایجاد ترس از یک برخورد نظامی برای ایجاد ترس و شکستن روحیه مردم است و مردم ما بدانند که با توجه به قدرت نظامی‌مان اقتدار کشور و ایستادگی مردم کسی فکر برخورد نظامی با ایران را نمی‌کند.»
عراقچی همچنین در مورد جلسه کارشناسی که بین کارشناسان ایران و گروه ۱+۴ برگزار شده است، گفت: «جلسه برگزار شده در راستای جلسات کارشناسی است که در ماه‌های گذشته به صورت منظم بین کارشناسان ما و طرف‌های مقابل برگزار شده است. عمده بحث آن در ارتباط با اینستکس است. دیروز نیز مدیرعامل ایرانی شرکت مرتبط با اینستکس با طرف اروپایی خود دیدار کرد. جلسه مشترکی آن دو همراه با تیم‌های خود داشتند. پیشرفت‌هایی در آن جلسه حاصل شد ولی این پیشرفت‌ها کند است. ما انتظار بیشتر از این داریم. در این جلسه در مورد تعیین سازوکار، مقررات و آیین‌نامه‌هایی که لازم است بین دو طرف برای فعالیت تدوین شود بحث و گفت‌وگو شد ولی همانطور که گفتم این جلسات از آن سرعت لازمی که ما می‌خواهیم برخوردار نیست گرچه پیشرفت خوبی نیز داشت.»
عراقچی تصریح کرد: «آمریکایی‌ها کشور به کشور، بانک به بانک و شرکت به شرکت می‌روند تا فشارها به ایران را قوی‌تر کنند البته ما نیز در برابر چنین اقدامی را انجام می‌دهیم تا فشارها را کاهش دهیم.»
او در بخش پایانی اظهارات خود متذکر شد: «ما منتظر هستیم که در مورد اهداف سفر وزیر امور خارجه آمریکا به عراق بیشتر بشنویم ولی به نظر می‌رسد این سفر در راستای وارد کردن فشار بیشتر به عراق بوده است چنانکه می‌دانید حجم مبادلات تجاری میان ایران و عراق در حد قابل توجهی است و ما شنیده‌ایم آمریکایی‌ها به دنبال باج‌خواهی از عراق برای دادن برخی معافیت‌ها هستند، در حالی که این یک امر خلاف است و ما با دوستان عراقی خود در این زمینه صحبت می‌کنیم.»
ارسال دیدگاه