درخشش ستاره‌های فرهنگ و هنر زیر آسمان شهر

به گزارش روزنامه ایران، شورای شهر تهران دیروز در اقدامی بی‌نظیر، اسامی ۱۴ خیابان، معبر و میدان شهر را به نام اهالی بزرگ فرهنگ و هنر تغییر داد.
مصوبه شورای شهر تهران که البته رأی قاطع شورایی را به دنبال داشت، موجب شد تا نام استاد محمد رضا شجریان، عزت‌الله انتظامی، داوود رشیدی، محمد علی کشاورز، علی نصیریان، هوشنگ ابتهاج، علی حاتمی، سیمین دانشور، علی معلم، اخوان ثالت، سیمین بهبهانی، فروغ فرخزاد، فریدون مشیری، استاد غلامحسین امیر خانی و منوچهر آتشی برای نخستین بار به تابلوی خیابان‌های شهر بیاید. نکته جالب توجه این نامگذاری، ترکیب چهره‌های در قید حیاتی بود که اگرچه بی‌سابقه نیست، اما قطعاً کم سابقه است! خیابان عبدالله انوار در اراضی عباس آباد بی‌شک جزو معدود نامگذاری‌های مفاخر در قید حیات محسوب می‌شود.
شورای شهر حالا در سیاست جدید خود به‌دنبال نامگذاری مفاخر فرهنگی و هنری است که تا زنده هستند، نامشان به شهر پرتراکم امروز هویت دهد. نام زنانه خیابان‌های شهر که پیش از این جزو معدود نامگذاری‌های شورایی‌ها به حساب می‌آمد هم حالا با نام بزرگانی چون سیمین دانشور و سیمین بهبهانی، شروع یک اتفاق تازه در شهر شده است. الهام فخاری، عضو کمیسیون نامگذاری شورای شهر تهران می‌گوید که همچنان یکی از مطالبات اصلی شان در شورا، توجه به نام زنان بزرگ و نام آور است. زنان شهید، جانباز و اسیر جزو اولویت‌های این نامگذاری‌ها اعلام می‌شود.
مصوبه شورا بعد از تأیید هیأت تطبیق فرمانداری تهران، برای اجرا به شهرداری تهران ابلاغ می‌شود.
به گزارش خبرنگار «ایران»، نزدیک به ۶۰ سال پیش بود که جلال آل احمد، مقاله «پیرمرد چشم ما بود» را درباره نیما یوشیج نوشت. او آنقدر تلاش کرد تا زمینی وقفی برای نیما گرفت و بعدها هم تأیید کرد که اگر نیما در آنجا ساکن نمی‌شد، در آن محل نمی‌ماند... تلاش‌های جلال البته نتیجه داد، خانه نیما کمی آن طرف‌تر از خانه او در محله دزاشیب نیاوران ماند. رفت و آمدهایشان، روایت‌های داستانگونه زیادی از این دو چهره ادبی به یادگار گذاشته.
یک هفته پیش شهرداری پا پیش گذاشت و خانه نیما را تملک کرد. خانه سیمین و جلال هم که قبلاً از سوی شهرداری خریداری شده بود. حالا همان یک خیابان، به نام سیمین نامگذاری شده تا روایت خانه «جلال و سیمین» تا «نیما یوشیج» از صفحه داستان‌های نمایشی به یک خیابان شهر بیاید. خیلی‌ها شاید کتاب‌ها را ورق نزنند، اما حتماً در خیابان‌ها قدم خواهند زد....
الهام فخاری، عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه لیست این نامگذاری‌ها از آن جهت بلند بالا و متنوع ست که حاصل ۶ جلسه کمیسیون نامگذاری است، به «ایران» می‌گوید: «این یک اتفاق بزرگ محسوب می‌شود، ما سرمایه‌های اعتقادی، اجتماعی، فرهنگی و چهره‌های شاخص هنرمندان را در این لیست قرار دادیم. بویژه تأکید داشتیم تا افرادی که در قید حیات و محبوب و مورد احترام مردم هستند هم در این لیست قرار بگیرند. البته پیش از این هم این اتفاق افتاده، اما کمرنگ بوده است.»
فخاری در پاسخ به اینکه این اسامی چگونه به این لیست راه پیدا کردند، می‌گوید: «انجمن شاعران، انجمن‌های فرهنگی و علمی و صنفی پیشنهاد دهنده بودند. ما سعی کردیم در این نامگذاری‌ها به نام زنان و مردان شاخص و فاخر توجه ویژه کنیم. بعضاً برخی از این انجمن‌ها، نام مکان را هم پیشنهاد داده‌اند.
مثلاً نامگذاری خیابانی به نام پروفسور خدادوست، چشم پزشک شاخص از سوی انجمن چشم پزشکان درخواست داده شده بود.درباره شهدا سعی براین بود تا در محل سکونت خانواده هایشان، این نامگذاری‌ها انجام شود. درباره ۵ مرد بزرگ سینمای ایران هم رضایت خانواده‌ها و شرایط فرهنگی منطقه مورد توجه قرار گرفت.»
به گفته وی، نامگذاری معابر و خیابان‌ها در حیطه وظایف شورای شهر است و کمیته تطبیق فرمانداری نیز ورودی به محتوای مصوبات ندارد و مصوبات را با قوانین بالادستی تطبیق می‌دهد.
اولویت با چه خیابان‌هایی است؟ خیابان‌های بدون نام! علی اعطا، سخنگوی شورای شهر تهران در این باره با بیان اینکه نقاطی که اسم ندارند، در این نامگذاری‌ها در اولویت قرار گرفته‌اند، به «ایران» می‌گوید: ما عمدتاً سراغ میادین و معابری رفتیم که بی‌نام بودند. مثلاً ۳ میدان میوه و تره‌بار که هیچ اسمی نداشتند را انتخاب کردیم. یا مثلاً خیابان ج که به نام استاد جمشید مشایخی نامگذاری شد از این دست نامگذاری هاست. البته در معابر و خیابان‌هایی که با اعداد نامگذاری شده، سعی کردیم تا در کنار اسم جدید، عدد حفظ شوند.
وی این نامگذاری‌ها را هویت بخشی به شهر می‌داند و می‌گوید: این مصوبه برگرفته از گرایش فرهنگی شوراست که سعی دارد در حد قابل قبولی به شخصیت‌های فرهنگی و هنری و ادبی کشور بپردازد. هیأت تطبیق فرمانداری دو هفته زمان دارد تا موافقتش را اعلام کند. اگرچه اساساً هیأت تطبیق هیچ گاه به بحث نامگذاری وارد نشده و تا کنون هیچ گونه مخالفتی نداشته است.
اعطا با بیان اینکه بحث کاملاً فرهنگی است، تأکید می‌کند، تشکل‌ها و نهادهای مردمی و صنفی پیشنهاد دهنده این نامگذاری‌ها بودند. این نامگذاری‌ها در واقع پهنه‌های هویتی شهر را که در گذشته شکل گرفتند دوباره احیا کرده و تقویت می‌کند. چراکه پشت هر نامگذاری، دلیل منطقی و داستان هر فرد است.
براساس این گزارش، خیابان سپند در محدوده اقدسیه به نام عزت‌الله انتظامی، فلامک جنوبی و شمالی در شهرک قدس به اسم استاد محمدرضا شجریان، خیابان معارف در محدوده اوین به نام داوود رشیدی، خیابان ۲۴ متری در سعادت آباد به نام محمدعلی کشاورز، خیابان کوکب در محدوده شهرآرا به نام غلامحسین امیرخانی و خیابان نیلوفر در محدوده اختیاریه به نام علی نصیریان نامگذاری شد.
همچنین خیابان‌هایی از جمله ارغوان به نام هوشنگ ابتهاج، میدان بی‌نام در منطقه ۶ به نام علی حاتمی، کوچه رهبری به نام سیمین دانشور، کوچه‌ای به نام علی معلم، معبری در منطقه ۳ محدوده شهید کلاهدوز به نام منوچهر آتشی، عمران صلاحی، محمد قهرمانی، بیژن ترقی، اسماعیل شاهرودی، پروین دولت آبادی، یحیی مافی، اخوان ثالث، سیمین بهبهانی، فروغ فرخزاد، فریدون مشیری، محمدعلی سپانلو، سیدکریم امیری فیروزی کوهی شد.
نامگذاری تعدادی از خیابان‌های مناطق ۱، ۲ و ۳ به نام برخی هنرمندان معاصر انتقاد زهرا‌نژاد بهرام، عضو شورا را هم به‌دنبال داشت. او می‌گوید: «این رویکرد که نام خیابان‌های دارای نام را تغییر می‌دهیم درست نیست، زیرا آنها سالیان سال دارای هویت بودند و ما برای ارج نهادن به هنرمندان از طریق نامگذاری معابر باید خیابان‌های بی‌نام را انتخاب کنیم.» کمال الملک، جلال آل احمد، اقبال لاهوری، قیصر امین‌پور، رودکی، خیام، ابوالخیر، شهریار، ناصر خسرو، خواجه عبدالله انصاری، صائب تبریزی، پروین اعتصامی، محمد علی جمالزاده، فرخی یزدی، باباطاهر، خاقانی از جمله خیابان‌های شهر است که به نام بزرگان فرهنگ و هنر و ادب نامگذاری شده است.