نرگس آبیار: می ترسم حس تجربه گرایانه خودم را از دست بدهم

نشست پرسش و پاسخ فیلم «شبی که ماه کامل شد» بامداد امروز با حضور نرگس آبیار(کارگردان)، محمد حسین قاسمی(تهیه کننده)، هوتن شکیبا، شبنم مقدمی، فرشته صدر عرفایی، پدرام شریفی، امین میری، آرمین رحیمان (بازیگران)، سامان لطفیان(مدیر فیلمبرداری)، حمید نجفی راد (تدوین گر)، با اجرای حمیدرضا مدقق برگزار شد.

در بخشی از این نشست، نرگس آبیار درباره تغییر در فضای کاری اش و اینکه چگونه شد سراغ این موضوع رفته است؟، گفت: موضوع فیلم سال ها قبل من را درگیر کرده بود و اخبار مربوط به آن را دنبال می کردم برایم جذاب بود و سال گذشته پیشنهاد شد که کار شود اما متوجه شدم طرح متعلق به آقای اصفهانی است و چون نگاه زنانه ای داشت برایم جذاب بود زیرا زنان همیشه کارکتر فیلم های من هستند.

وی در پاسخ به سوال پانا درباره اینکه آیا بازهم به ساخت فیلم هایی در سبک بیگ پروداکشن ادامه خواهد داد، گفت: من به این فکر نمی‌کنم چون یک فیلم بزرگ ساخته ام پس در ادامه هم باید همین باشد. ممکن است در ادامه بروم یک کار مینی مال بسازم. من می ترسم که این حس تجربه گرایی در من از بین برود. خیلی از آن هایی که شیار ۱۴۳ را دوست داشتند،از نفس خوششان نیامد. آن هایی هم که از فیلم شاعرانه و آرامش بخش نفس خوششان آمده بود با دیدن این فیلم بهم ریختند. این اما مانع رویکرد من در فیلمسازی نمی شود.

در ادامه محمد حسین قاسمی تهیه کننده این فیلم درباره تجربه کاری خارج از کشور نیز گفت: سختی های خاص خودش را داشت، به ویژه که بخشی از کار در سیستان و بلوچستان بود و لازم است از مردم این منطقه تشکر کنم. وقتی در استانی غیر از تهران کار می کنیم به دلیل تمرکز کاری در تهران سختی هایی داریم و خدا کند مسوولان برای این موضوع فکری کنند.

وی ادامه داد: اما بخش عمده سختی کار ما در کشور پاکستان کار کردن بود زیرا بوروکراسی عجیبی دارد و سعی کردیم از نیروهای بومی استفاده کنیم، ما نتوانستیم با دولت کار کنیم زیرا مشکلات امنیتی داشت بعد هم به انتخابات پاکستان خوردیم که بقیه فیلم در منطقه داکا فیلمبرداری شد. صد درصد این کار در بخش خصوصی انجام شده و یکسری تلخی ها در این زمینه وجود دارد که چون در جشن خانه سینما هستیم جا ندارد آن را بیان کنم.

در بخش دیگری از این نشست هوتن شکیبا درباره بازی اش در یک نقش متفاوت و امکان جایزه گرفتنش گفت: این نقش سختی های خاص خودش را داشت، بخش عمده ای از این سختی شرایط فیلمبرداری بود، از سوی دیگر کاراکتر هم این سختی را داشت که این تغییر جوری اتفاق بیفتد که باورپذیر باشد. من مدیون خانم آبیار برای اعتماد و کمکشان هستم. دروغ است بگویم فکر نمی کنم جایزه بگیرم ولی تلاش خودم را کردم در طول جشنواره به آن خیلی فکر نکنم که توی ذوقم نخورد. واکنش هایی که از طرف مخاطبان تا اینجای کار گرفتم را به عنوان جایزه خودم در نظر گرفتم.

در ادامه فرشته صدرعرفایی نیز درباره نقش متفاوتش در «شبی که ماه کامل شد» گفت: من فکر می کنم بخش زیادی از این موضوع را مدیون راهنمایی های بسیار درست و هوشمندانه خانم آبیار هستم که واقعا این نقش را فوق العاده زیبا نوشتند. ایشان خیلی به من کمک کردند و آقای امیدواری که با طراحی گریم بی نظیرشان به من کمک کردند. امین میری در لهجه به من خیلی کمک کردند و این شانس را داشتم که دو هفته قبل از اینکه جلوی دوربین بروم با مردم چابهار نشست و برخاست داشته باشم و بتوانم الگوبرداری رفتاری داشته باشم. من نتیجه کار را نتیجه زحمات خانم آبیار می دانم.

شبنم مقدمی هم که با بغض درباره نقش اش صحبت می کرد، گفت: چون اولین بار بود که این فیلم را با شما دیدم کمی هیجان زده هستم. تحت تاثیر مادرانگی نقش هستم. می توانم بگویم خانم آبیار مجموعه ای از رفتار، دیالوگ و حرکت از این نقش را به من دادند. نقشی را به من سپردند که شاید بخت آن کمتر سراغ بازیگری بیاید. وقتی فیلم را می دیدم گلویم بسته شد.

شریفی نیز درباره نقش اش در فیلم «شبی که ماه کامل شد» بیان کرد: شخصیت شهاب با بقیه کارهای دیگری که کردم متفاوت بود. در پروسه دو ماهه سعی کردم خودم را به آنچه خانم آبیار می خواست برسانم. همه چیز خیلی سخت بود اما وقتی نتیجه کار را که می‌بینم خوشحالم که در این فیلم هستم. از خانم آبیار و آقای امیدواری برای گریم خوب شان تشکر می کنم.در ادامه نشست، بانیپال شومون توضیحاتی درباره نقشش در فیلم جدید نرگس آبیار داد و گفت: قبلا تجربه این نقش را نداشتم. یک مامور ویژه جنس بازی که خانم آبیار من را برای ایفای نقش راهنمایی کرد.

بانیپال شومون نیز درباره نقش که در فیلم جدید آبیار ایفا کرده است، گفت: قبلا تجربه این نقش را نداشتم. یک مامور ویژه جنس بازی که خانم آبیار من را برای ایفای نقش راهنمایی کرد.

محمدحسین قاسمی تهیه کننده فیلم «شبی که ماه کامل شد» همچنین درباره شکایت خانواده منصوری گفت: ما با این خانواده در ارتباط هستیم و قرار است یک نمایش ویژه با حضور آنها داشته باشیم.

نرگس آبیار همچنین درباره طولانی بودن فیلم ، گفت: اینکه ما چند سالی است می گوییم یک فیلم باید ۹۰ دقیقه باشد خوب نیست. شما نمی توانید سیر تحول یک فرد را در این زمان نشان بدهید، باید زمینه ای ایجاد کنید. من اگر ارتباط عاشقانه را اول فیلم کم می کردم چه بسا این حس نیمه دوم فیلم پیش نمی آمد. خیلی مهم بود که این زمینه چینی شود. در فیلم های اینچنینی که یک بستر تاریخ معاصر را روایت می کند نمی شود در ۹۰ دقیقه فیلم را کامل کرد.

کارگردان «شبی که ماه کامل شد» درباره اینکه چرا با وجود داشتن مستندات کافی درباره دستگیری و کشته شدن عبدالمالک ریگی، تصویری از او دیده نمی شود گفت: موضوع من دستگیری عبدالمالک ریگی نبود. من تنها از زاویه فائزه که یک زن است و عشقی که بین این دو وجود دارد به ماجرای رادیکالیسم دینی که در آن منطقه شکل گرفته نگاه کردم و سعی کردم نشان بدهم حتی عشق هم در نتیجه این تفکر می تواند قربانی شود. انتخاب موضوع انتخاب پرریسکی بود ولی وقتی با موضوع مواجه شدم فکر کردم ما از یازده سپتامبر به این طرف شاهد روند این نوع تفکر به خصوص در منطقه خودمان هستیم.

آبیار تصریح کرد: نباید به عنوان یک فیلمساز این را نادیده بگیریم. برایم خیلی مهم بود که به این موضوع بپردازم و با توجه به اینکه مردم سیستان و بلوچستان مردم خودمان بودند ریسکش خیلی بالا بود. من در واقع این فیلم را به خاطر مردم این استان ساختم، به خاطر رنجی که بابت گروه های افراط گرای دینی می برند و در واقع کمکی که آنها خواستند. می گفتند چه خوب می شد که فیلمی ساخته می شد ما مردم را از این تفکر جدا می کرد. یا طایفه ریگی طایفه خیلی بزرگ با اصل و نسب و قدیمی هستند که پیشینه زیادی در مبارزه با استعمار دارند. من هم خواهشم این است که وقتی درباره اش نقد می نویسید خیلی کلمه ریگی را استفاده نکنید چون این به یک طایفه بزرگ برمی گردد که من به آنها ارادت دارم.

فرید سجادی حسینی درباره نقش کوتاهش در این فیلم گفت: همانطور که گفتید نقش خیلی کوتاه است و همه چیز هم روشن است. خیلی شخصیت پیچیدگی ندارد. نقش باید خوب بازی شود یا بد، کوچک و بزرگش مهم نیست. در کاری که خانم آبیار رهبری کردند در حد بضاعت هر شخصیت، کار انجام شد.

تدوینگر فیلم هم درباره ریتم «شبی که ماه کامل شد»، گفت: درباره فرم مونتاژ و بحث فیلمنامه ای که داشتیم با خانم آبیار صحبت می کردیم. از ابتدا هم این نگرانی بود با توجه به همه سکانس ها که مهم بودند و باید روایت می شدند، حس کار درنیاید. من هم به عنوان تدوینگر تمام تلاشم را کردم که روح هر سکانس درست بیاید و از طرفی فراز و نشیب کاراکترها درست اتفاق بیفتد.

امین میری درباره بازی در نقش نورالدین و لهجه‌اش در این فیلم، گفت: مشاور لهجه پروژه خودم بودم. من ۲۸ سال در زاهدان زندگی کردم. خیلی استانم و مردمش را دوست دارم و برایم مهم بود که لهجه ها درست دربیاید. من لهجه های زیادی بازی کردم، یک چیزی که لهجه بلوچی دارد این است که بسیار لهجه و زبان سختی است. ما در فیلم هم لهجه و هم زبان بلوچی داریم. هوتن، خانم عرفایی و بقیه بچه ها که در این کار بودند هوش بسیار بالایی داشتند. ما سه نوع لهجه در این فیلم داریم من و خانم عرفایی لهجه غلیظ تری داریم. عبدالمالک در واقعیت لهجه اش از عبدالحمید کمتر است. هوتن وقتی در پاکستان یا زاهدان است لهجه غلیظ تر می شود ولی در تهران بهتر می شود. او خیلی خوب این را لهجه داشتن را درآورد.

میری در ادامه گفت: من دو فیلم در جشنواره دارم یکی خون خدا و دیگری همین فیلم «شبی که ماه کامل شد». خانم آبیار برای این نقش خیلی ریسک بزرگی کردند که نقشی به من سپردند که بیست و هفت، هشت سال از من بزرگتر است. برای من چالش دوست داشتنی بود، البته در تئاتر بازی کرده بودم اما در سینما این کار سخت تر است. نمی دانم چقدر از عهده اش برآمده ولی خیلی از خانم آبیار ممنونم که این موقعیت را به من داد. اگر شما این فیلم را دوست دارید فکر می‌کنم دلیلش این است که یک گروه صادق داشتیم که همه با دل و جان کار کردند. یک سال است که در این پروژه بودم ولی لذت وافری بردیم. امیدوارم این فیلم در سیستان و بلوچستان اکران شود.

من اصالتم سیستانی است ولی تمام رفقایم بلوچ هستند. من بسیار از خانم آبیار برای ساخت این فیلم ممنونم.

در ادامه نشست «شبی که ماه کامل شد» نرگس آبیار درباره این مطلب که می گویند شما چه می کنید که هر چه دلتان می خواهد می سازید، گفت: خیلی چیزها دلم می خواست بسازم و نتوانستم. فیلمسازی خیلی کار سختی است. گاهی منتقدان بی رحمانه نقد می کنند. سختی ای که گروه همه با هم می کشند به تنشان می ماند. ما در گرمای ۵۰ درجه و هوای شرجی وحشتناک کار کردیم، صحنه های تعقیب و گریز، در کراچی، در بنگلادش کار خیلی سختی بود، برای همین ناراحت می شوم اگر کسی در طول فیلم به موبایلش نگاه کند. کلا فیلمسازی کار سختی است من به همه همکارانم احترام می گذارم و قدر زحماتشان را می دانم.

وی خاطر نشان کرد: نکته بعدی این است که تعریف ارزش خیلی نسبی است نمی توانیم برای آن معیاری قائل شویم. خواهش می‌کنم این واژه ارزشی را به کار نبریم تا در آینده تعریف دقیقی از آن ارائه دهیم.

وی درباره استفاده از آرشیو در این فیلم افزود : تصاویر آرشیوی فقط در تلویزیونی که دیدید کوتاه بود. تصاویر عملیات تاسوکی بازسازی شده است. یک بخشی از منابع من داخل کشور بود، اینترنت که تصاویر زیادی در آن وجود داشت، آدم هایی که با این پرونده سر و کار داشتند و سایت هایی که شاید مخالف جمهوری اسلامی بودند را سرچ کردم و از همه مهمتر خود مردم بلوچ. آقای اصفهانی هم یکی از کسانی بودند که در پرونده اطلاعات داشتند. من حتما در این سمت ماجرا نیاز به کسی داشتم که اطلاعات کافی داشه باشد. مردم بلوچ کلا و در ساخت فیلم خیلی به ما کمک کردند. امیدوارم زمانی برسد که این محرومیت و فقر و تبعیضی که می گویند وجود دارد خیلی زود برطرف شود و به این مردم خوب حتما برسیم.

آبیار درباره اینکه چرا در این فیلم از نیروهای ایرانی چندان استفاده نشده است، گفت: زیرا موضوع من نبوده است موضوع من عشق بین این دو نفر است اما چون بستر ماجرا امنیتی بوده آنها را نشان می دهیم زیرا به آنها نیاز داریم.

قاسمی تهیه کننده فیلم نیز اظهار کرد: برخی از مسئولان هم گیرشان به همین موضوع بود و معتقد بودند شما تصویر خوبی از نیرهای امنیتی ایرانی نشان نمی دهید در حالی که این موضوع ما نبود و از طرفی ۴۵۰ ماموریت موفق در این زمینه وجود داشته است. مسئله ای نیست که هر روز ما را بخواهند، جلوی پایمان سنگ بیندازند و از ما توضیح بخواهند.

لطفیان مدیر فیلمبرداری «شبی که ماه کامل شد» هم به ارائه توضیحاتی درباره فیلم پرداخت و گفت: خانم آبیار که فیلمنامه را نوشت، سفری داشتیم و لوکیشن را بازبینی کردیم. البته فضای بصری فیلم در ذهن او بود و من تنها از پیشینه مستندم در این فیلم استفاده کردم و سعی کردم آن را اجرایی کنم.

محمدحسین قاسمی در بخش دیگر این نشست، درباره سرمایه فیلم و همکاری اش با محمد امامی و اینکه پیش از این در گفت‌وگویی او را رفیق خود خطاب کرده بود، گفت: من یکبار به رسانه‌ها کامل این را توضیح دادم و گفتم. از یک طرف هم می گویم ملاک حال افراد است. صد درصد فیلم محصول موسسه هفت هنر ماندگار است. بخش عمده ای از سرمایه را خودم و بخش دیگری را یکی از دوستانم در بلوچستان سرمایه گذاری کردند.

هوتن شکیبا درباره سختی بازی با زبان بلوچی گفت: من خودم گاهی پشیمان می شدم. من اینجا هم بلوچی حرف زدم، هم فارسی با لهجه بلوچی و هم زبان اردو. حفظ دیالوگ ها خیلی سخت بود. من سعی کردم در محیط باشم، گوشم عادت کند و امیدوارم دوستان بلوچ تایید کنند.

نرگس آبیار همچنین درباره اینکه فیلم شبیه یک جاه‌طلبی مردانه توسط یک فیلمساز زن است و اینکه چطور از فضای لطیف نفس به این نگاه در این فیلم رسیده، گفت: من خودم دوست دارم فیلم هایم با هم فرق کند. اصلا من بعد از دو یا سه سال که فیلم نساختم یک آدم دیگری شدم. ملاک حال افراد است که آقای قاسمی گفتند ماجرا همین است. آن زمان دلم می خواست نفس را بسازم و بعد از دو سه سال به این نتیجه رسیدم که این فیلم را بسازم. من به شدت فیلم زنانه ای ساختم چرا به من می گویند فیلم مردانه ای ساختم. زنی که می تواند یک بچه ای را به دنیا بیاورد و بزرگ کند خیلی کار بزرگی انجام می دهد و به نظرم نباید زنان را دست کم گرفت. من صحنه های اکشن را به اندازه ای که برای فیلمنامه ام نیاز بود استفاده کردم.