در گفت‌و گو با پانا
تاجیک: باید FATF تصویب شود تا بتوانیم از مزایای INSTEX استفاده کنیم
تهران (پانا) - یک کارشناس مسائل بین‌المللی معتقد است که نبایدبرخورداری از مزایای INSTEX را درگیر اختلافات سیاسی و جناحی در داخل کرد و از این طریق این مزایا به انحراف کشیده شود.
نصرت‌الله تاجیک در گفت‌وگو با پانا در مورد ایجاد ساز و کار مالی INSTEX (ساحات، مخفف سامانه حمایت از مبادلات تجاری) توسط اروپایی‌ها گفت: «بنده از زاویه ایستادگی اروپا در مقابل آمریکا به INSTEX نگاه نمی‌کنم اگر چه اروپایی‌ها با آمریکا و به خصوص با ترامپ مشکلات زیادی دارند اما از آن طرف با ایران هم بی‌مشکل نیستند بلکه به عقیده بنده اروپایی‌ها از دو منظر علاقه‌مند به فراهم کردن چنین سازو کاری هستند که یکی از اهداف آنها برپا نگاه داشتن سازه برجام است و هدف دیگرشان حفظ ایران در جهت امنیت است زیرا معادلات امنیتی خاورمیانه می‌تواند برای اروپا تنش‌زا باشد.»
او با اشاره به اینکه اروپا علاقمند است ایران را به عنوان یک بازیگر در کنار خود داشته باشد نه در مقابلش افزود: «اقدام اروپایی‌ها در جهت مخالف اقدامات ترامپ است، ترامپ به دنبال تحریم، انزوا و تدوام ایران‌هراسی در دنیا است. آمریکا صرفا به دنبال تغییر رژیم در ایران نیست بلکه به دنبال فروپاشی ایران است اما در مقابل اروپایی‌ها دیدگاه‌شان مخالف ترامپ است.»
سفیر اسبق ایران در عمان یادآورشد: «علاوه بر این اروپایی‌ها مشکلات فراوانی از جمله جنگ تعرفه‌ها با آمریکا دارند، کاری که اروپا انجام می‌دهد بر خلاف ترامپ است و همین امر باعث می‌شود تا سازه تحریم‌های ترامپ ترک بردارد و تاثیرات اقدامات او و به ویژه عامل روانی بر اقتصاد ایران کاهش یابد.»
او ادامه داد: «در معادلات اقتصادی ایران و بالا رفتن چند شبه نرخ ارز و قیمت‌ها، مشکل تنها ساختار اقتصاد ایران نبود، شاید اقتصاد ایران مشکلات ساختاری داشته باشد اما این تاثیرات به دلیل کمبود تولید و ساختار اقتصاد ایران نیست بلکه عامل روانی در اقتصاد بود. ساز و کار مالی INSTEX می‌تواند جنبه روانی فشار بر اقتصاد ایران را کاهش دهد و از طرف دیگر یک کارکرد حداقل ضعیف برای تبادلات تجاری ایران به وجود می‌آورد و همین دو عامل به ایران کمک می‌کند تا بتواند از وضع موجود بیرون برود.»
استاندارد ضعیف پولی و مالی
تاجیک در مورد اینکه برخی‌ها معتقدند شرطی که سه کشور اروپایی در هنگام ثبت INSTEX گذاشته‌اند و از ایران انتظار دارند فوراً تمامی عناصر برنامه اقدام FATF را اجرا کند به نوعی دخالت اروپا در امور داخلی ایران و بر خلاف قانون اساسی است، تصریح کرد: «یک واقعیت را باید در نظر بگیریم که ایران متاسفانه به دلیل تحریم‌های ممتد در استانداردسازی روابط مالی و پولی کشور ضعیف است. استانداردهایی که در بانک‌های ایران استفاده می‌شود، روند اجرا شدن کارها و نحوه جابه‌جایی پول که در مجموع نظام بانکی کشور را می‌سازد با دنیا هماهنگ نیست و همین امر باعث می شود که سیستم بانکی ایران و اروپا نتوانند با یکدیگر همکاری داشته باشند. این مراودات مانند چرخ‌دنده‌هایی است که اگر باهم هماهنگ باشند به راحتی می‌چرخند اما اگر مشکلاتی وجود داشته باشد نمی‌توانند حرکت کنند.»
او ادامه داد: «اکنون سیستم مالی و بانکی ایران به دلیل اقتضاهایی که داشته و به دلیل نداشتن ارتباط طولانی‌مدت با سیستم مالی دنیا و آموزش ندادن و استفاده نکردن از تکنولوژی‌های نوین در ارتقای سیستم‌های مالی و پولی و بانکی ضعیف شده است و چه اروپا این شرط را مطرح می‌کرد یا خیر، طبیعی است که از این به بعد به دلیل اینکه ایران قصد دارد با بانک‌های اروپایی کار کند باید یک سلسله استانداردهایی را داشته باشد که طبق این استاندارها باهم هماهنگ باشند. اکنون این استاندارد‌ها همخوانی ندارد و همین امر باعث می‌شود که تجار ایرانی و اروپایی سردرگم باشند و در مرحله بعدی که قرار است INSTEX گسترش پیدا کند ایران نمی‌تواند از مزایا و کارکرد آن بهره ببرد.»
این کارشناس مسائل بین‌المللی خاطر نشان کرد: «آنچه اکنون اهمیت دارد این است که ایران چگونه می‌تواند استاندارد‌های خود را ارتقا ببخشد تا بتواند با طرف‌های تجاری خود همکاری مطلوبی داشته باشد و تجار و بخش خصوصی هر دو طرف سردرگم نباشند و بدانند که چه روالی را باید طی کنند.»
او ادامه داد: «بهتر بود که اروپا با توجه به مسائل داخلی و جو جناحی که در ایران وجود دارد این شرط را نمی‌آورد، اروپایی‌ها نباید به این قضیه دامن می‌زدند اما اکنون هم که این شرط را آورده‌اند گناه نابخشودنی مرتکب نشده‌اند بلکه واقعیتی است که چه اروپایی‌ها بگویند و چه نگویند باید در داخل به دنبال تصویب FATF باشیم تا در گام‌های بعدی بتوانیم از مزایای INSTEX استفاده کنیم.»
فرصت مناست INSTEX
تاجیک در مورد اینکه در ساز و کار مالی INSTEX در مرحله اول حمایت از کالاهای انسان دوستانه را در برمی‌گیرد، گفت: «اگر ایران با رویکرد مثبت و فارغ از مسائل سیاسی و فقط با رویکرد اقتصادی و کارشناسی به دنبال INSTEX باشد، این موضوع را در داخل کشور با درگیری‌های سیاسی‌داخلی ادغام نکند و به سمت تقویت اقتصاد ضعیف کشور با فضای تنفسی ایجاد شده برود و اقتصاد کشور را شکوفا کند، این فرصت بسیار مناسب است.»
او تصریح کرد: «بازار ایران یک بازار قابل توجه برای اروپا است. جمعیت ۸۵ میلیونی ایران با قشری با درآمد نسبتا خوب و اهل تنوع و پول خرج کردن هستند که موجب می‌شوند بازار ایران با بازار کشور های ۸ الی ۱۰ میلیونی تفاوت داشته باشد. بازار ایران و نیروی کار آن بسیار متنوع است و همین موضوع می‌تواند باعث ایجاد اشتهای تجار اروپایی برای تصاحب این بازار متنوع باشد.»
INSTEX سازو کار ژله‌ای است
او خاطر نشان کرد: «INSTEX یک سازو کار غیر قابل انعطاف ندارد بلکه ژله‌ای است و بستگی به نوع تعامل ایران و اروپا دارد که چگونه بتوانند این کار را با هم جلو ببرند. آنها می‌توانند در آینده این سازو کار را به صورت عرضی به سایر کالا‌ها گسترش دهند و به صورت طولی به سایر کشور‌ها و مناطق. ظرفیت گسترش عرضی و طولی در این سازوکار وجود دارد که نیاز به صبوری و کار کارشناسی در حوزه دیپلماسی و لابی دارد.»
این کارشناس مسائل بین‌المللی ادامه داد: «ایران و اروپا به دلیل سوابق تاریخی و تمدنی و ارتباطات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی ظرفیتشان بیشتر از آن است که خود را معطل کارهای جزئی کنند.»
بازی دیپلماسی ایران با اروپا
این دیپلمات اسبق کشورمان گفت: «ایجاد ساز و کار مالی INSTEX قدم اول است. اروپا از جهت شرایط درونی خود و همچنین از سوی آمریکا تحت فشار است و این هنر دیپلماسی ایران است تا نگذارد اروپا از پشت سر ایران بیرون برود و حتی اگر به دلایلی مانند مسائل موشکی و سایر موارد آمریکا خواست بر اروپا تاثیر بگذارد نباید ایران بگذارد که اروپا پشت سر ترامپ بیایستد. بازی ایران با اروپا بحث دیپلماسی است و باید در کشور یک گفتمان قالب در این زمینه داشته باشیم تا بتوانیم در قالب این گفتمان تمام این مشکلات را در عرصه بین‌المللی حل کنیم.»
ارسال دیدگاه