تحول دموکراتیک در آموزش و پرورش؛ همه آنچه باید درباره انتخابات شورای عالی بدانید

حسین الهامی‌نژاد: تابستان سال گذشته و هنگامی که بطحایی برای گرفتن رای اعتماد برای اداره بزرگ‌ترین وزارت‌خانه کشور به بهارستان رفت، اصلی‌ترین محور برنامه خود را افزایش مشارکت فرهنگیان در تصمیم‌گیری‌های کلان آموزش و پرورش اعلام کرد. او بعد از گرفتن رای اعتماد از مجلس خیلی زود به فکر عملی کردن این وعده افتاد و چندماه بعد انتخابات برای انتخاب سه عضو فرهنگی صندوق ذخیره فرهنگیان را کلید زد. انتخابی که تا قبل از آن انتصابی بود و سه عضو فرهنگی صندوق ذخیره فرهنگیان با نظر و دستور مستقیم وزیر وقت آموزش و پرورش مشخص می‌شدند.

انتخابات شورای عالی آموزش و پرورش؛ فرصت حضور برای همه نقاط کشور

پیش از تصمیم بطحایی برای برگزاری انتخابات نماینده معلمان در شورای عالی آموزش‌وپرورش، فرآیند انتخاب این سه عضو به این شکل بود که شورای معاونان آموزش و پرورش سه نفر از فرهنگیان را به وزیر آموزش و پرورش معرفی می‌کرد و با ابلاغ وزیر این سه نفر، عضو شورای عالی آموزش و پرورش می‌شدند. نگاهی اجمالی به لیست اعضای سابق شورای عالی آموزش و پرورش نشان می‌دهد که این سه عضو عمدتا از تهران و یا شهرستان‌های استان تهران انتخاب می‌شدند که شاید یکی از دلایل آن نزدیکی و سهولت در رفت و آمد اعضا برای حضور در جلسات شورای عالی بود.

اکنون با برگزاری انتخابات به شیوه سراسری فرهنگیان واجد شرایط سراسر کشور و حتی کسانی که در دورافتاده‌ترین نقاط ایران مشغول به کار هستند، این فرصت را پیدا می‌کنند تا به عضویت شورای عالی آموزش پرورش درآیند.

نیروهای ستادی امکان نامزدی در انتخابات و اعضای منتخب امکان خروج از مدرسه را ندارند

«فقط مدیران و معلمان رسمی شاغل در آموزش‌ و پرورش که سابقه خدمت حداقل ۱۲ و حداکثر ۳۱ سال سابقه خدمت و حداقل مدرک تحصیلی فوق‌لیسانس یا معادل آن، امکان نامزدی در انتخابات شورای عالی آموزش و پرورش را دارند.» این اولین شرطی بود که ستاد برگزاری انتخابات برای نامزد‌ها مشخص و جامعه آماری فرهنگیان واجد شرایط برای نامزدی در انتخابات را ۱۲۵هزار نفر اعلام کرد. اما در آستانه آغاز ثبت‌نام از نامزد‌ها، قائم مقام وزیر آموزش و پرورش اعلام کرد که این تعداد به ۱۱۸هزار نفر کاهش پیدا کرده است. امیرعلی نعمت‌اللهی گفت که با دستور وزیر آموزش و پرورش نیروهای ستادی امکان نامزدی در این انتخابات را ندارند و فقط مدیران ، معلمان و کادر اجرایی مدارس حق دارند خود را در معرض رای فرهنگیان بگذارند. او معتقد است که این تصمیم وزیر به غیر از اینکه میزان شفافیت و امنیت انتخابات را افزایش می‌دهد باعث می‌شود کسانی که هر روز از نزدیک با مشکلات و کمبود‌های آموزش و پرورش در مدارس دست و پنجه نرم می‌کنند، وارد بزرگ‌ترین نهاد تصمیم‌گیری در این وزارت‌خانه شوند.

البته این نگرانی وجود دارد که نامزد‌ها پس از انتخاب و حضور در شورای عالی آموزش و پرورش از مدرسه خارج شوند و حوزه کاری خود را تغییر دهند. اصغر حصیری، دبیر ستاد برگزاری انتخابات درباره این نگرانی می‌گوید: « قبل از ورود به شورای عالی از اعضای منتخب تعهد گرفته می‌شود که در طول عضویت ۴ساله خود در شورا، حق خروج از مدرسه را ندارند و نمی‌توانند برای حضور در ستاد یا قسمت‌های اداری آموزش و پرورش مامور شوند. او در ادامه تاکید می‌کند که حضور این سه عضو در شورای عالی به هیچ وجه صوری نیست و رای نمایندگان منتخب فرهنگیان با رای دیگر اعضای شورای عالی (وزرای دیگر و حتی رئیس جمهوری) برابر است.»

ویژگی دیگر اعضای فرهنگی منتخب شورای عالی آموزش و پرورش این است که هرکدام از سه عضو انتخاب شده باید از یک مقطع تحصیلی باشند. این بدان معناست که دوره آموزش ابتدایی، آموزش متوسطه اول و آموزش متوسطه دوم هرکدام یک نماینده در شورای عالی آموزش و پرورش خواهند داشت.

بازنشستگان و دانشجو معلمان حق رای دارند

شاید اصلی‌ترین ویژگی اعضای منتخب برای حضور در شورای عالی آموزش و پرورش این باشد که طبق دستور وزیر یکی از این سه عضو حتما باید از بین زنان باشد. این ویژگی در انتخابات سه عضو فرهنگی صندوق ذخیره فرهنگیان نیز وجود داشت و شاید بتوان آموزش و پرورش را یکی از وزارت‌خانه‌های پیشرو در عملی کردن وعده‌های رئیس‌جمهوری برای به کار گیری زنان در بدنه‌ مدیریتی کشور و نهاد‌های تصمیم‌گیری در دولت دانست.

تاکید وزیر آموزش و پرورش مبنی بر فراگیر بودن و مشارکت همه فرهنگیان در این انتخابات باعث شد که ستاد برگزاری انتخابات شورای عالی آموزش و پرورش برای بازنشستگان و دانشجومعلمان نیز حق رای در نظر گیرد. در انتخابات پیش رو ۷۰۰ هزار فرهنگی بازنشسته و دانشجومعلمانی که به تازگی وارد آموزش و پرورش شده‌اند نیز می‌توانند به نامزد‌های انتخابات رای بدهند و در انتخاب نمایندگان خود تصمیم بگیرند.