به بهانه اظهارات موسوی خوئینیها درباره هاشمی رفسنجانی: سربازکردن اختلافات قدیمی
تهران (پانا) - آیتالله اکبر هاشمی رفسنجانی، در روزهای حیاتش بارها و بارها به نقد کشیده و از آن بیشتر تخریب شد ولی شاید گمان نمیکرد در گفتوگویی که به مناسبت دومین سالگرد درگذشتش انجام شده باشد، با یکی از جدیترین رویکردهای انتقادی به کارنامهاش مواجه شود.
رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام غروب نوزدهم دی ماه دو سال پیش دار فانی را وداع گفت تا سالها ممنوعالتصویری نانوشتهاش در رسانه ملی لغو شود و آن روزنامهها که دست به تخریبش میزدند، از او به عنوان «آیتالله» نام ببرند و بعضی نیز حلالیت بجویند، ولی این اتفاق به اختلافات قدیمی پایان نبخشید.
بیستم دی ماه سال جاری حسن روحانی پس از غیبت در مراسم بزرگداشت سال گذشته آیتالله هاشمی، در مراسم گرامیداشت یاد او حاضر شد و در اظهاراتی تاکید کرد که همه باید یک هاشمیِ درون داشته باشند.
رئیسجمهوری کشورمان در اظهارات خود آیتالله هاشمی را بنیانگذار صنایع موشکی و هستهای ایران دانست و به همین سبب با انتقادات تند و تیز جناح اصولگرا نیز مواجه شد ولی عصر شنبه خبری دیگر فضای رسانهای کشور را در برگرفت.
ایرنا، خبرگزاری رسمی دولت جمهوری اسلامی، گفتوگویی را با سید محمد موسوی خویئینیها، عضو شورای مرکزی مجمع روحانیون مبارز که خود تاکید دارد زینپس «خوئینی» است نه «خوئینیها» و در مخالفت با هاشمی و سیاستهای او ید طولایی دارد و همواره از منتقدان جدی او در طول سالهای پس از انقلاب اسلامی محسوب میشود را منتشر کرد.
در بخش ابتدایی این مصاحبه، مصاحبهکننده آورده است که شرط خوئینی برای پذیرش این گفتوگو «عدم تعریف و تمجید» از هاشمی رفسنجانی بوده است بنابراین انتظار میرفت که این گفتوگو نقدهایی را به رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام کشورمان در پی داشته باشد.
بخش نخست این گفتوگوی پنج ساعته که بخش پایانی آن روز گذشته (سهشنبه) منتشر شد با نقدهایی نه چندان تند و تیز به هاشمی منتشر شد. نکته جالب اینکه تیتر بخش نخست این گفتوگو نه تنها جنبه انتقادی ندارد بلکه در قامت حامی رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام کشورمان برآمده است.
بعد از انتشار بخش نخست این گفتوگو و مقدمه قابل توجه مصاحبه کننده، محسن هاشمی رفسنجانی در اظهاراتی در صحن علنی شورای شهر تهران که به نظر میرسد به این موضوع اشاره دارد، گفت: «نقد رفتار و تصمیمات آیتالله هاشمی رفسنجانی، بهصورتی سازنده و بدون توهین، تهمت و دستکاری تاریخ، از نظر ما مثبت تلقی میشود و از انتقاد کارشناسی عملکرد ایشان مانند تجلیل از خدمات آیتالله هاشمی رفسنجانی قدردانی میکنیم. نقد سازنده هاشمی، در چارچوب عقلانیت و منطق، نیاز امروز ماست.»
در بخش نخست این گفتوگو خوئینی حداقل در لحظات ابتدایی حاضر نیست به انتقاد تند از مواضع و عملکرد هاشمی بپردازد و بیشتر از برخی اقدامات او تعریف میکند ولی رفته،رفته رنگ و بوی اختلاف قدیمی به جریان مصاحبه میچربد به طوری که بخش دوم این گفتوگو همراه با مواردی که خبرگزاری اصولگرایی چون تسنیم که نمایندگی رسانهای جناحی را که با هاشمی اختلافات دیرینه دارد، عهدهدار است به تیتر یک تبدیل میکند.
جنجال ۲۱ سال بعد
پیش از انتشار بخش دوم این گفتوگو روزنامه سازندگی، ارگان رسمی حزب کارگزاران که هاشمی بنیان آن را گذاشت اعلام کرد بخش دوم گفتوگوی رسانه رسمی دولت با خوئینی را به صورت کامل و پیش از انتشار در ایرنا منتشر میکند؛ اقدامی عجیب؛ چراکه به نظر نمیرسید این گفتوگو جز تخریب هاشمی چیز دیگری در پی داشته باشد و انتشار آن در نشریهای وابسته به جریانی که هاشمی بنیانش را گذاشت، دور از ذهن به نظر میرسید.
با تمام این تناقضها، سازندگی گفتوگوی ایرنا با بزرگترین منتقد هاشمی را به صورت کامل منتشر و صفحه نخست خود را نیز به آن اختصاص داد. خوئینی در این گفتوگو به سراغ انتخابات ریاست جمهوری سال ۷۶ میرود. او میگوید خطبه نماز جمعه هاشمی رفسنجانی در آن سال در حمایت از احمد ناطق نوری، رئیس سابق مجلس و از نزدیکان هاشمی رفسنجانی است.
او تلویحا هاشمی را به تقلب در انتخابات و قانونگریزی متهم و متذکر میشود: «آقای هاشمی در پاسخ گفت اتفاقا من با آقای خامنهای اینجا اختلاف نظر دارم. آقای خامنهای نظرش این است که باید انتخابات خیلی پرشور باشد و مردم همه بیایند و هرچه مردم بیشتر بیایند بیشتر تأیید نظام است. اما من میگویم آقا شما بگویید نظرتان چه کسی است، ما همه میرویم کار میکنیم که همان بشود. آقای هاشمی معتقد بود بالاخره یک رئیسجمهور لازم داریم، آقای خامنهای بگوید چه کسی بشود یا با هم توافق کنیم که چه کسی بشود. ما تلاش میکنیم که همان بشود.»
تسنیم و سایر رسانههای اصولگرا بلافاصله به این مسئله واکنش نشان دادند و فعالان نزدیک به این جریان در فضای مجازی هاشمی رفسنجانی را متهم به تقلب در انتخابات کردند.
رادیکال کیست
واکنشها ادامه یافت، چهرههای نزدیک به جریان اصلاحات و اعتدال کشورمان که سابقه سالها دوستی و همراهی با آیتالله هاشمی رفسنجانی را دارند یک به یک وارد موضوع شدند و اظهارات خوئینیها پس از سالها سکوت را به نقد کشیدند.
در میان واکنشهای این طیف، نخستین واکنش را میتوان متعلق به روزنامه اصلاحطلب شرق دانست. این روزنامه اظهارات خوئینی در رادیکال دانستن هاشمی را نقد میکند و او را رادیکال مینامد. این روزنامه مینویسد: «این شخصیت انقلاب که رادیکال بودن هاشمی را نقد میکند وقتی به یک موضوع تاریخی میرسد با روحیه رادیکالتر از مرحوم هاشمی و البته در سال ۹۷، بدون توضیح سیاسی، قانونی و مبتنی بر روابط بینالملل، درست یا نادرست بودن آن رویداد را به انقلاب مرتبط میکند.»
نکته قابل توجه اینجاست که این اظهارات در روزنامهای منتشر شده که محمد قوچانی، سردبیر فعلی سازندگی در آن سابقه فعالیت دارد. او در آن سالها در روزنامهها و رسانههایی که فعالیت میکرد به نقد اظهارات و دیدگاههای هاشمی رفسنجانی میپرداخت به طوریکه صادق زیباکلام در اظهارنظری او را به همراه اکبر گنجی از جمله اصلاحطلبان تندرو که هاشمی را تخریب کردند نامید و متذکر شد: «کسانی که وی (آیتالله هاشمی) را عالیجناب سرخپوش یاد میکردند امروز به اشتباه هولناک خود پیبردند، اصلاحطلبان تندرو مانند اکبر گنجی، عباس عبدی، موسوی خویینیها و محمد قوچانی متوجه شدند ضربهای که به هاشمی وارد میکردند به ضرر اصلاحات بود و آنگونه که وی را مورد هجمه قرار دادند اشتباهترین سیاست ممکنه بود و شاخهای را میبریدند که خود بر روی آن نشسته بودند.»
اشاره زیباکلام به انتشار کتابی است تحت عنوان عالیجناب سرخ پوش که در سال ۷۸ در ۲۶۵ صفحه منتشر شد و در سالهای پس از آن همواره نقطه اتکای اصولگرایان برای حمله به جریان اصلاحات و اعتدال بدل شد.
سند ارائه کنید
واکنشها در اینجا متوقف نماند و ادامه یافت. محمد هاشمی، برادر آیتالله هاشمی رفسنجانی دیگر فردی است که اظهارات خوئینی را خالی از صداقت میداند و به نقد او و اظهاراتش میپردازد.
برادر کوچکتر اکبر هاشمی رفسنجانی اظهارات خوئینی را توهین به آیتالله هاشمی و امام راحل میداند و تاکید میکند: «سخنان آقای موسویخوئینیها علاوهبر تعجبآوربودن، مغرضانه بود. تخریب مرحوم هاشمی از زبان فردی که از نزدیکی آقای هاشمی با امام اطلاع دارند، بعید است. اگر سخنان آقای خوئینیها درباره مرحوم هاشمی درست است، چرا ایشان چنین موضوعاتی را در زمان حیات آن مرحوم اظهار نکردند؟»
سوال مورد نظر محمد هاشمی سوال بسیاری از فعالان رسانهای و سیاسی است. چرا این اظهارات در زمان حیات هاشمی رفسنجانی بیان نشد؟ چرا دو سال بعد از درگذشت رفیق ۵۹ ساله رهبر انقلاب و همراه همیشگی امام راحل این اظهارات به زبان آورده میشود؟
محمد هاشمی در ادامه مینویسد: «تخریب مرحوم هاشمی به میزانی بالا گرفته است که حتی بدیهیترین مسائل نیز درباره ایشان زیر سؤال میرود. گفته میشود که آقای هاشمی قانونمدار نبود؛ این ادعا در حالی است که آقای هاشمی برای جامعه سه حالت متصور بود؛ او میگفت یا در یک جامعه قانون حکمفرماست یا آنکه دچار هرجومرج است یا در نهایت یک حکومت دیکتاتور بر جامعه حکومت میکند و انتخاب هر یک از این سه حالت بستگی به خواست مردم دارد. آقای خوئینیها گفته است که هاشمی یک چپگرا بود. گویا ایشان نظرات و عملکرد آقای هاشمی در حوزه توسعه را از یاد بردهاند که چنین سخنان غیرواقعی را بر زبان میرانند یا آنکه گفتهاند آقای هاشمی برای آنکه قانون را دور میزد، مدام از امام اجازه میگرفت. این سخن توهین به امام است.»
او در ادامه از خوئینیها میخواهد که اگر سندی برای اظهارات خود و اتهاماتش به هاشمی رفسنجانی در اختیار دارد، آن را منتشر کند. در متن منتشر شده از سوی محمد هاشمی آمده است: «گویا در این روزها برای عدهای عادت شده که مدام به امام توهین کنند. مگر امام اجازهای خلاف قانون میداد؟ به نظر میرسد که اظهار چنین سخنانی برای عقبنماندن از عرصه سیاسی است. برخی وقتی تصور میکنند که دیگر در یاد مردم نیستند با انتقاد به شخصیتهای برجسته خود را دوباره مطرح میکنند که چنین رویکردی منصفانه نیست. اگر آقای خوئینیها برای سخنانش مستنداتی دارد، به مردم ارائه کند نه آنکه با ذکر سخنانی مشوش افکار مردم را تحت تأثیر قرار دهد.»
ارائه سند از سوی موسوی خوئینیها امری دور از ذهن به نظر میرسد ولی صادق زیباکلام نیز او را بینصیب نگذاشته صراحتا خوئینیها را به دروغگویی متهم کرده است.
دروغ در روز روشن
زیباکلام در اظهارات خود گفتههای موسوی خوئینیها درباره خطبه نماز جمعه سال ۷۶ خلاف حقیقت توصیف میکند و میگوید: «متأسفانه یکسری جاها در آن مصاحبه آقای موسوی خوئینیها رسما دروغ گفتند. درباره خطبه نمازجمعه معروف آقای هاشمی رفسنجانی در خرداد ۷۶ بچه کلاس اول دبستان هم آن روز فهمید که آقای هاشمی میگوید مبادا اقتدارگرایان به نفع آقای ناطق نوری تقلب کنید اما حالا در روز روشن آقای موسوی خوئینیها دروغ میگوید و این نیت آقای هاشمی را برعکس جلوه میدهد. او معتقد است «آقای هاشمی میخواست جلوی تقلب به نفع آقای خاتمی را بگیرد».
این فعال سیاسی اصلاحطلب اضافه میکند: «آقای موسوی خوئینیها با بغض و کینه دارد تاریخ را تحریف میکند. قطعا مصاحبه آقای موسوی خوئینیها برای جریان تندرو ارزشمند است، جریانی که از هیچ توهین و تخریبی علیه هاشمی رفسنجانی بعد از سال ۸۸ خوداری نکرد. جریان تندرو از این مصاحبه آقای موسوی خوئینیها چقدر کیف میکند ولی در پایان از آقای موسوی خوئینیها میپرسم، آیا قدرت این ارزش را دارد که آدم همه اخلاق را زیرپای آن بریزد و له کند؟»
او در بخش دیگری از اظهارات خود گریزی به مسئله تسخیر سفارت آمریکا توسط جمعی از دانشجویان در اوایل انقلاب میزند و با یادآوری نقش خوئینیها از او میخواهد که درباره مسائل آن زمان پاسخی قانعکننده ارائه دهد. او درباره آن روزها میگوید: «دانشجویان خط امام میگویند "وقتی به آقای موسوی خوئینیها گفتیم تصمیم داریم سفارت آمریکا را اشغال کنیم و میخواهیم این مسئله را به اطلاع امام برسانیم تا با اذن و اجازه ایشان این کار انجام شود اما شما به آنها گفتید اگر این تصمیم را به امام بگویید امام با اشغال سفارت آمریکا مخالفت میکنند چون موافق نیستند بنابراین بروید سفارت را اشغال کنید من موافقت ایشان را میگیرم". آقای موسوی خوئینیها اگر قرار است درباره دهه شصت و هفتاد صحبت کنیم باید درباره این مسائل هم صحبت کنیم. زخم تیری که شما با اشغال سفارت آمریکا و پس از آن راه انداختن تفکر آمریکاستیزی به انقلاب زدید هنوز که هنوزه خونریزی دارد.»
زیباکلام روزهای فعالیت موسوی خوئینیها به عنوان دادستان انقلاب را نیز بینصیب نگذاشته و میگوید: «آقای موسوی خوئینیها شما وقتی دادستان انقلاب بودید چند نفر حکمهای آنچنانی گرفتند، آقای موسوی خوئینیها شما وقتی دادستان انقلاب بودید چند هزار نفر سر از زندان اوین درآوردند. اینها نکاتی نیست که ما به این سادگی بتوانیم چشم خودمان را به روی واقعیتها ببندیم و فقط انگشت اتهام را به سوی آقای هاشمی رفسنجانی بگیریم و بگوییم "او علیه روزنامه سلام بود، ۸۰-۹۰ نفر از ملی مذهبیها را گفت دستگیر شوند" ولی آن کسی که دستگیر کرد اکبر هاشمی رفسنجانی بود یا قوه قضائیه؟ خود شما آقای موسوی خوئینیها به عنوان دادستان انقلاب چه تعدادی را دستگیر کردید؟»
مصاحبههای ۱۰ سال یک بار
رسول منتجبنیا از دیگر افرادی است که اظهارات موسویخوئینیها را عاری از حقیقت میداند. او با یادآوری سکوتهای متوالی و طولانی مدت خوئینیها بیان میکند: «برای من و خیلیها این سوال به وجود آمده که آقای موسوی خویینیها که ۱۰ سال یک بار هم با خبرنگاران گفتوگو نمیکند، چطور میشود در سالگرد این بزرگوار چنین حرفهایی را مطرح میکند. مخصوصا اینکه آیتالله در سالهای واپسین عمرشان، به دلیل همصدایی با اصلاحات و پشتیبانی از اصلاحطلبان بیشترین هزینهها را متحمل شدند و ۲ سال بعد از رحلت هم، هنوز تندروها انواع و اقسام توهینها و تهمتها را نسبت به آن مرحوم دریغ نمیکنند. پس به حکم انصاف و دین، باید در ازای کارهایی که ایشان در سال ۸۸ به بعد داشتند، باید تکریمش کنیم.»
او اضافه میکند: «دوست و دشمن به توانمندیهای هاشمی اعتقاد داشتند، اما برخی از دوستان ما فضا را برای ایشان به قدری مسموم کردند که در انتخابات مجلس ششم، جایگاه سیام را تصاحب کرد. البته دوستان ما بعدها و بعد از اینکه کشور در دهه گذشته خسارتهای زیادی را به دلیل انشقاق متحمل شد، به اشتباه خود اذعان کرده و افسوس میخوردند که چرا در هنگام قدرت داری، از توانایی و پتانسیل بالای آیت الله هاشمی بهره نبردهاند.»
منتجبنیا در بخش دیگری از اظهارات خود به گفتههای خوئینیها مبنی بر قانونمدار نبودن هاشمی تاخت و به بیان خاطرهای از روزهای حضور خود در مجلس شورای اسلامی به ریاست اکبر هاشمی رفسنجانی پرداخت. اومیگوید: «درباره اینکه یکی از آقایان هاشمی را متهم به این کرده است که بیقانونی را برای انجام امور بد نمیدانست، هیچ چیزی نمیگویم. چرا که آن مرحوم با رفتار و کرداری که در آخرین سالهای حیاتش داشت، به همه نشان داد که به خوبی سره را از ناسره تشخیص می داد و برایش هیچ چیز و هیچ هدفی مهمتر از حق مردم و مطالبه عمومی نبود.»
منتجبنیا با اشاره به ماجرای اعتراض به هاشم صباغیان در مجلس اول یادآور میشود: «دقیقا به یاد دارم، آقای هاشم صباغیان که در جمع یاران مهندس بازرگان قرار داشت، در نطق میان دستور اظهاراتی به زبان آورد که در آن برهه تند بود و ایشان هم از تعابیر رادیکالی حتی درباره امام بهره گرفتند. همه ما ناراحت شدیم و چرایی کارش را پرسیدیم که چند نفر از چهار گوشه صحن علنی به سمت صباغیان حمله ور شدند، اما آقای هاشمی که ریاست جلسه را بر عهده داشت، معترضین عصبانی را آرام کرد و با گفتن اینکه "قانون به نماینده مجلس اجازه هرگونه اظهارنظری را میدهد" از هاشم صباغیان علی رغم تندرویهایی که کرده بود، دفاعی جانانه به جای آورد.»
منکوب کردن آیتالله
اتهام قانونگریزی به رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام که سالها در حساسترین مسئولیتهای جمهوری اسلامی حضور داشته آنقدر بزرگ است که مصطفی هاشمیطبا، معاون هاشمی رفسنجانی در دوران رئیسجمهوری را نیز به واکنش وا داشت.
این فعال سیاسی که سابقه رقابت با حسن روحانی در انتخابات ریاستجمهوری سال ۹۶ را نیز در کارنامه دارد در همین زمینه میگوید: «حداقل آقای خوئینیها نباید بگوید که هاشمی قانونگریز بود، مگر خود او خیلی به قانونی پایبند است؟ به اضافه اینکه تلاش آقای هاشمی برای کسب اجازه از رهبری مصداق قانونگریزی نیست. درست است که این روش برخورد درست نیست ولی کسب اجازه از رهبری به خودی خود مذموم نیست. اگر آقای هاشمی هم این کار را نمیکرد به هر حال باب این کار باز شده و خیلی از مسائل به ایشان ارجاع میشد. اصلا مگر این کار ممنوع است؟ صحبتهای آقای خوئینیها این نبود که بگوید آقای هاشمی نقطه ضعف دارد. کما اینکه همه نقطه ضعف دارند و کسی معصوم نیست. به نظر من بیان این حرفها حتی به نوعی آقای هاشمی را تایید کرد.»
هاشمیطبا در پاسخ به پرسشی درباره چرایی بیان این اظهارات همزمان با سالگرد آیتالله هاشمی رفسنجانی میگوید: «نمیتوان نیتخوانی کرد ولی همین قدر میتوان گفت که آقای خوئینیها کار خوبی نکرد. حرفهای او در نهایت به نفع شخصیت آقای هاشمی است ولی ظاهرا قصدشان از بیان این حرفها منکوب کردن هاشمی بوده است.»
او همچنین با اشاره به انتقادات خوئینیها از توقیف روزنامه سلام متذکر میشود: «این روزنامه توقیف شد. اگر ایشان قانونگرا هستند نباید طوری رفتار میکردند که روزنامه توقیف شود. برخورد به این شکل با مسائل صحیح نیست و امیدوارم که هم انصاف داشته باشند.»
این فعال سیاسی اعتدالگرا خطاب به خوئینیها بیان کرد: «زبان در دهان ای خردمند چیست/ کلید در گنج صاحب هنر/ چو در بسته باشد چه داند کسی/ که گوهر فروش است یا پیلهور».
درآغوش پایداریون
پرده آخر واکنشها به اظهارات موسوی خوئینیها را بیشک میتوان به فردی اختصاص داد که سابقه حمله به هاشمی رفسنجانی و حمایت از اظهارات محمود احمدینژاد، رئیس دولتهای نهم و دهم در جریان مناظرههای پراز جنجال انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ را در کارنامه دارد.
علیرضا زاکانی، فعال سیاسی اصولگرا و نزدیک به جبهه پایداری است که سابقه حضور در مجالس هفتم، هشتم و نهم شورای اسلامی را در کارنامه خود دارد. اظهارات او علیه آیتالله هاشمی رفسنجانی، حسن روحانی، میرحسین موسوی، سید محمد خاتمی و... بارها و بارها با انتقادات تند کاربران فضای مجازی مواجه شده است.
او روز گذشته با سید مصطفی تاجزاده در دفتر خبرگزاری دانشجو (دکتر سلام) به مناظرهای پنج ساعته مشغول بود. زاکانی که عموم جامعه او را با ریاست کمیسیون ویژه برجام و انتقاداتش نسبت به علی لاریجانی، رئیس فعلی مجلس شورای اسلامی به یاد میآورند در بخشی از این مناظره به گفتوگوی خوئینیها با ایرنا اشاره کرد و بار دیگر به هاشمی و مشی او تاخت.
زاکانی در جریان این مناظره که از قرار معلوم دور دومی نیز خواهد داشت ولی زمان و مکان آن به طور دقیق مشخص نشده است، مسئله لباس شخصیها و ورود آنان به کوی دانشگاه در اعتراضات دانشجویی سال ۷۸ را به هاشمی رفسنجانی، خاتمی و عبدالله نوری نسبت میدهد.
او در بخش دیگری از اظهارات خود تاکید میکند که اصلاحطلبان به دنبال حضور پرشور مردم در انتخابات نیستند بلکه خواهان کنترل انتخابات با حضور کمتر مردم هستند. او میگوید: «این ما (اصولگرایان) هستیم که خواهان برگزاری پرشور انتخابات هستیم. رهبر انقلاب است که همیشه خواهان این مسئله بوده و هست. شما نگاه کنید. ما که قبلتر گفتیم ولی همین یکی دو روز پیش آقای خوئینیها میگوید که آقای هاشمی به دنبال کنترل انتخابات بود. ما که قبلا گفته بودهایم. حالا خودتان هم اینرا میگویید. پس شما حداقل از انتخبات آزاد حرف نزنید.»
نکته اینجاست که تاجزاده در پاسخ خود به اظهارات خوئینیها نپرداخت ولی او پیشتر تاکید کرده بود که حملات برخی اصلاحطلبان در سالهای دور به هاشمی رفسنجانی اقدام صحیحی نبوده است.
بدون شک آنچه در مصاحبه سه قسمتی موسوی خوئینی که پس از سالهای سکوت او مطرح شده ابعاد بسیاری از زندگی سیاسی آیتالله هاشمی رفسنجانی را در بر میگیرد، این مصاحبه و ابعاد انتقادها به یقین در این روزها و با این اظهارنظرهای موافق و مخالف به پایان نخواهد رسید. تاریخ درباره همه آنچه در این مصاحبه بیان شد قضاوت خواهد کرد.
ارسال دیدگاه