آبگیری آب انبارهای تاریخی شهر سرایان از قنات اصلی شهر آغاز شد

محمد عرب مسئول نمایندگی میراث فرهنگی شهرستان سرایان، بابیان اینکه آب انبارها گنجینه های آب در شهرستان سرایان هستند، افزود: «در این شهرستان ۲۵۴ اثر تاریخی شناسایی شده که ازاین آثار ۴۶ اثر در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. آب انبارها سهم به سزایی در آثار تاریخی شهرستان سرایان و نقش مهمی در زندگی مردم شهرستان دارند و ۶ آب انبار فعال در این شهرستان وجود دارد.»

او افزود: شرایط اقلیمی‌ خشک و نیمه خشک بخش عمده ای از ایران، تاثیر ژرف و بنیادی در خلق پدیده‌های گوناگون معماری این سرزمین گذاشته است.

عرب گفت: ریزش‌های آسمانی در ایران، به جز ناحیه شمالی و سواحل دریای مازندران، در بقیه نواحی بسیار کم است. به همین دلیل، از دیرباز در بیشتر دشت‌های وسیع ایران، برای دسترسی به آب، تلاش چشمگیری صورت گرفته و ایرانیان با بهره جستن از تمامی‌ توانایی‌های خود، ده‌ها کیلومتر قنات حفر کرده اند. آنها در کنار ساخت قنات‌ها و سدها، به ذخیره سازی آب‌های فراوان زمستانی برای به مصرف رساندن آنها در فصل‌های گرم سال نیز توجه داشته اند و برای تحقق این مساله، «آب‌انبار» را بنیان گذاشته اند.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سرایان همچنین افزود: آب گیری آب انبار ها همه ساله از اوایل دی ماه آغاز می شود به این ترتیب که گروهی که در واقع به میرآب معروف هستند و از گذشته این سنت حسنه را از پدرشان به ارث برده اند شروع به اینکار می کنند و ابتدا ته مانده آب موجود در مخازن تخلیه و سپس داخل مخزن لایروبی و تمیز می شود.

او افزود: بعد از این مرحله تمیز سازی مسیر آب قنات تا سر منشاء اصلی، همچنین هماهنگی با مردم اطراف قنات برای رعایت مسائل بهداشتی تا آب کثیف نشود. در گذشته مسیرهای داخل شهر نیز تمیز می شد تا به مخزن برسد ولی الان با استفاده از لوله های پلاستیکی آب به داخل مخزن هدایت می شود و این لوله ها فقط در داخل شهر استفاده می شود.»عرب گفت: «در هنگام آب گیری همانطور که قبلا گفته شد هماهنگی با مردم برای رعایت مسائل بهداشتی صورت گرفته و میرآب ها از اواخر شب که معمولا شب های سردسال می باشد در مسیر قنات در رفت و آمد هستند تا حیوانات نیز به جوی نزدیک نشوند.

عرب گفت: آب گیری هر شب از ساعت حدود ۱۱ شب تا ۴ صبح انجام می شود و تا زمانی که همه آب انبارها آبگیری شوند ادامه پیدا می کند. میرآب ها عقیده دارند که آبگیری حتما باید در شب های سرد انجام شود تا بر خنکای آب در تابستان داغ بیفزاید و البته که چنین است، صف های طویل مردم در تابستان ها برای برداشت آب خنک و گوارا گواه این مدعاست و نکته اساسی در بحث آب انبارها اعتقاد به استفاده از آنها در بین مردم است که حتی از روستاهای اطراف برای برداشت آب به سرایان می آیند.

به گفته عرب، آب انبار یک مکان مردمی و مورد استفاده همگان است و هنوز هم هستند افرادی که با کمک هم، آبی را که از سال گذشته در آب انبار باقی است و گل و لایی که کف مخزن آب انبار انباشته شده را تخلیه می کنند.

او در ادامه گفت: با توجه به این که مخزن آب انبار دارای یک شیر تخلیه است این شیر حدود ۶۰ سانتی متر بالاتر از کف نصب شده اما در کف آن هم یک لوله سفالی به نام "تن بوشه " (لوله سفالی برای انتقال فاضلاب) وجود دارد که برای تخلیه آب باقی مانده و گل و لای آن استفاده می شود. افرادی که برای تمیز کردن داخل مخزن انتخاب می شوند از طریق پنجره منتهی به مخزن به داخل آن می روند و ورود به این مخزن عمیق با طناب میسر است.