اردبیل ، مرکز پرورش ملکه زنبور عسل کشور

استان اردبیل با دارا بودن مناطق ییلاقی ، تنوع گونه های مختلف گل و گیاه و آب هوای مساعد ، از قطب های تولید عسل در کشور است.
بر اساس سرشماری وزارت جهاد کشاورزی، استان اردبیل با داشتن بالغ بر ۱۱۸ هزار کندوی زنبور عسل ، از نظر تعداد کندو در رتبه پنجم کشور قرار گرفته و با تولید سالانه حدود چهار هزار و ششصد تن عسل ، رتبه چهارم کشوری را به خود اختصاص داده است .
بر اساس همین سرشماری ، نزدیک به چهار هزار نفر در استان اردبیل به صورت تمام وقت یا نیمه وقت در مشاغل مربوط به صنعت زنبورداری فعالیت می کنند.
کارشناسان معتقدند در صورت حمایت بیشتر از صنعت زنبورداری ، در استان اردبیل قابلیت توسعه این صنعت وجود دارد.

انتظار زنبورداران
حبیب شهبازی از زنبور داران ساکن ییلاقات سردابه که به گفته خودش حدود ۲۷ سال سابقه کار در این حرفه را دارد می گوید: درحال حاضر ۲۲۰ کندوی زنبور عسل دارم و اگر سازمان جهاد کشاورزی حمایت بیشتری از زنبورداران انجام دهد ، قادرم تعداد کندوها به یکهزار عدد افزایش دهم و با این تعداد برای پنج نفر دیگر شغل دایمی با درآمد مناسب ایجاد کنم.
بهلول پورحسین از زنبورداران مشگین شهری هم با بیان اینکه حمایت هایی مانند کمک های آموزشی ، تامین داروی زنبورها ، پرداخت تسهیلات بانکی ارزان قیمت و جایگزینی کندوهای مدرن به جای کندوهای قدیمی صنعت زنبورداری را تقویت می کند افزود: در حال حاضر تامین به موقع ملکه زنبور یکی از مهمترین مشکلات زنبورداران برای توسعه کسب و کارشان است.

اهمیت ملکه زنبور عسل
استاد دانشگاه‌های اردبیل و پژوهشگر زنبور عسل با بیان اینکه ملکه زنبور اصلی ترین عامل بقای کلونی این حشره مفید است می گوید: هر ملکه زنبور قادر است سالانه میلیونها تخم بگذارد و بدون ملکه مادر ، توازن جمعیتی کندوها به سرعت تغییر یافته و به اصطلاح کلونی از هم می پاشد.
عبدالله پیرایرانی مشکلاتی مانند فرار زنبورها از کندو و تلف شدن آنها را از عوارض عدم جایگزینی به موقع ملکه زنبور در کندوها عنوان می کند و می افزاید: اگر کندویی در اواسط بهار یا اواخر پاییز ملکه خود را از دست بدهد و ملکه جدید به موقع جایگزین نشود ، خسارت ناشی از آن برای زنبوردار سریع تر و بیشتر خواهد بود.
دهقان باقری محقق و کارشناس زنبورداری هم یکی از مهمترین دلایل خسارت دیدن زنبورداران را غفلت از مرگ ملکه مادر و کمبود آن برای جایگزینی به موقع عنوان می کند و می افزاید: در حال حاضر زنبورداران کشورمان از کمبود و عدم تامین و جایگزینی به موقع ملکه زنبور عسل رنج می برند و این مسئله یکی از مشکلات موجود برای توسعه زنبورستان‌ها به شمار می رود.

تحویل ملکه های تولید داخل به زنبورداران
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل با بیان اینکه اکثر ملکه های زنبور مورد نیاز در استان اردبیل از خارج کشور وارد می شود می گوید: بزودی با تولید نسل ششم از زنبورهای ملکه در مرکز پرورش و اصلاح نژاد ملکه زنبور عسل در استان اردبیل ، بخش زیادی از نیاز استان از این مرکز تامین می شود.
خلیل نیکشاد با بیان اینکه اردبیل تنها مرکز پرورش ملکه زنبور عسل در شمالغرب کشور است می افزاید: این مرکز هفت سال پیش برای خودکفایی کشور در اردبیل راه اندازی شده است و از آن زمان تاکنون به صورت گام به گام فعالیت خود را آغاز کرده و توسعه داده است که خوشبختانه بزودی به نتیجه مورد نظر دست خواهیم یافت.
وی ادامه می دهد: در حال حاضر در این مرکز تعداد ۲۰۰ کلنی زنبور عسل به منظور تکثیر ملکه پرورش داده می شود که از این تعداد ۱۰۰ کلنی به عنوان پایه پدری و مادری در نظر گرفته شده است .
وی درباره زمان تحویل ملکه های اصلاح شده به مراکز تکثیر گفت: خوشبختانه نسل اف ۴ این پروژه با موفقیت به اتمام رسیده است و پس از طی نسل اف ۶ ، ملکه های اصلاح نژاد به مراکز تکثیر ملکه تحویل داده خواهد شد تا این مراکز نیز پس از تولید انبوه ، آن را در اختبار پرورش دهندگان زنبور عسل قرار دهند .
معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی استان اردبیل هم می گوید: از اوایل سال آینده توزیع ملکه های اصلاح نژاد شده در مرکز پرورش ملکه زنبور عسل اردبیل ، بین زنبورداران حرفه ای آغاز خواهد شد .
وی با بیان اینکه ملکه های پرورش یافته در این مرکز از لحاظ فنوتیپ و ژنونتیب برتری های خوبی دارند تصریح می کند: این گونه از زنبورهای عسل روحیه تهاجمی ندارند و آرام هستند و همین ویژگی شرایط را برای پرورش دهندگان آن بسیار راحت می کند. از طرف دیگر خاصیت نیش زنی در این دسته از زنبورها در سطح بسیار پائینی است .
وی ادامه داد: زنبور عسل های پرورش داده شده در این ایستگاه از لحاظ عسل آوری در سطح بالایی قرار دارند و از طرف دیگر زنبور های پرورش یافته از حس نظافت گری بالایی برخوردارند.
اردبیل جزو ۱۰ شهر برتر کشور در تولید عسل ناب است و بدون شک با به نتیجه رسیدن فعالیت های مرکز پرورش ملکه زنبور عسل در این شهر ، یکی از کمبودهای موجود بر سر توسعه صنعت زنبورداری در کشور از سر راه برداشته خواهد شد.